بررسی رابطه فرم شهر با رفتار سفر خانوارها و میزان مصرف سوخت در سفرهای روزانه - نمونه موردی: 4 محله در شهر بجنورد

فرم شهر و نحوه طراحی محلات نقش مهمی بر رفتار سفر خانوار دارد، بطوریکه سرانه مصرف سوخت خانوار دربخش حمل ونقل تحت تاثیر این دو عامل است. یکی از اهداف برنامه ریزی کاربری زمین منجمله در نظریات نوینشهرسازی نیز تاثیر مثبت بر محیط زیست شهر از طریق اصلاح و تغییر فرم شهر است. لذا، در این رابطه پژوهش حاضر بهبررسی تاثیر مولفه های فرم (شامل اختلاط کاربری و تراکم) بر مولفه های رفتار سفر خانوارها (شامل حجم سفرتولید شده،حجم سفر جذب شده، زمان سفر و وسیله سفر) در 4 محله شهر بجنورد (با فرم متفاوت) پرداخته است. داده های مولفه هایفرم شهر از نقشه های GIS محلات؛ و داده های مولفه های رفتار سفر خانوارها از محل تکمیل 376 پرسشنامه در محلات بدست آمد. بنا بر یافته های حاصل از کاربرد روش همبستگی پیرسون، میان جذب سفر و میزان مصرف سوخت با اختلاطکاربری رابطه همبستگی مثبت وجود دارد؛ میان تولید سفر و وسیله سفر با اختلاط کاربری رابطه معنادار معکوس برقراراست؛ و بین میزان مصرف سوخت و تراکم نسبی نیز رابطه همبستگی مثبت وجود دارد. یعنی محلات با تراکم بالا واختلاط بیشتر، مصرف سوخت کمتر دارند. بالاخره، مهمترین منبع تولید سفر ساکنین، مراجعه به محل اشتغال و تحصیلاست. لذا، مکانیابی توام مراکز سکونت و کار، و تدارک مراکز آموزشی درون محلات شهری می تواند در کاهش زمانسفرهای کاری و آموزشی، کاهش مصرف سوخت خانوارها و پایداری زیست محیطی بسیار موثر باشد.

کلیدواژه ها:

فرم شهر ، رفتار سفر ، مولفه های کاربری زمین ، مصرف سوخت ، محلات شهر بجنورد