افزایش ترکیبات فنلی برگ زیتون (Olea europaea L.) با کاربرد خاکی کودهای شیمایی و آلی

سابقه و هدف: برگ های درخت زیتون حاوی ترکیباتی با کاربرد دارویی قابل توجه هستند. برگ های زیتون حاوی مقادیر زیادی از ترکیبات فنلی از جمله اسیدهای فنلی، فلاونوئیدها، فنیل پروپانوئیدها و سکوریدویدها می باشند. اولئوروپین (ترکیب سکوریدویدی) به عنوان ترکیب فنلی فعال در برگ های زیتون شناخته می شود. پژوهش های اندکی به بررسی تاثیر کوددهی بر ترکیب های بیوشیمیایی برگ های زیتون پرداخته اند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات ویژگی های مورفولوژیک، عناصر معدنی، محتوی اولئوروپین و کوئرستین در برگ های زیتون تغذیه شده با کودهای شیمیایی و آلی اجرا شد. مواد و روش ها: تاثیر تیمارهای مختلف کود شیمیایی (NPK) و آلی (اسید هیومیک و فلوویک) بر ویژگی های رقم زیتون زرد، به صورت دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392، انجام شد. تیمارهای آزمایش کود شیمیایی شامل پنج سطح کود NPK (صفر، 50، 100، 150و 200 کیلوگرم در هکتار) و تیمارهای آزمایش کود آلی شامل شش سطح ترکیب آلی اسید هیومیک و فلوویک (صفر، 5، 5/7، 10، 5/12 و 15 لیتر در هکتار) بود. یافته ها: نتایج کودهای شیمیایی نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته با 7/117 سانتی متر و شاخه فرعی با 34 شاخه به ترتیب در تیمار N200P200K200 و N100P100K100 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. بیشترین تعداد برگ از کاربرد 10 لیتر در هکتار کودهای آلی به دست آمد. تاثیر تیمارهای NPK بر ترکیبات فنلی برگ زیتون، نشان دهنده افزایش 30 و 80 درصدی مقدار اولئوروپین و کوئرستین به ترتیب در سطح N100P100K100 و N200P200K200 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار شاهد بود. اثر کودهای آلی هم، تنها بر مقدار کوئرستین معنی دار بود و بیشترین مقدار آن (7/397 میکروگرم بر گرم) در تیمار 10 گرم در لیتر اندازه گیری شد. تاثیر سطوح کودهای شیمیایی بر همه ی عناصر درشت و ریز مغذی اندازه گیری شده به جز پتاسیم معنی دار بود و بیشترین مقادیر اندازه گیری شده این عناصر در سطح تیماری N200P200K200 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. اثر سطوح کودهای آلی بر عناصر منیزیم، منگنز، روی و مس معنی دار بود. نتیجه گیری: کاربرد کودهای آلی مانند اسید هیومیک و فلوویک در کنار کود های شیمیایی می تواند موجب بهبود ویژگی های ریخت شناسی، فراهمی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و افزایش ترکیبات فنلی برگ زیتون شود. برگ های زیتون (Olea europaea L.) حاوی ترکیبات فنلی از جمله اسیدهای فنلی، فلاونوئیدها، فنیل پروپانوئیدها و سکوئیریدوئیدها هستند که به عنوان منبع مهم ترکیبات زیست فعال بدون نیاز به مصرف مقادیر بالایی از روغن زیتون محسوب می شوند (35). تغییرات بیوشیمیایی بافت های گیاهی به طور معمول تحت تاثیر ژنتیک، تغییرات فیزیولوژیک و محیط قرار دارد. مقدار ترکیبات فنلی برگ زیتون نیز تحت تاثیر عواملی مانند ژنوتیپ (54)، سن برگ (42)، تغذیه (70)، مرحله رشدی (42)، شیوه استخراج (68) و تنش های زیستی و غیرزیستی (4 و 68) قرار دارد.

کلیدواژه ها:

اولئوروپین ، اسید فلوویک ، اسید هیومیک