تاثیر شرایط زیست محیطی بر شکل گیری ابنیه تاریخی اندیمشک

اندیمشک در شمال استان خوزستان واقع شده و راه ارتباطی شمال به جنوب می باشد، این منطقه دارای دو قسمت محیط کوهستانی و دشت های رسوبی است.که به خاطر این موقعیت و ویژگی طبیعی ، همواره در طی ادوار تاریخی مورد اهمیت واقع شده است و محیط نقش بسزایی در ایجاد آثار معماری در این منطقه داشته است. لذا تاکنون به گونه مطلوبی مطالعه نشده، بنا بر اهداف این پژوهش، سعی نگارنده بر این است تا به مطالعه و بررسی تاثیر متقابل انسان و محیط در شکل گیری آثار معماری در منطقه فوق پرداخته شود. در نهایت با استناد به مطالعات صورت گرفته، این نتیجه حاصل شده است که به طور کلی چشم اندازهای فرهنگی و طبیعی همچون؛ دو موقعیت کوهستانی و دشت ، زیستمحیط منطقه( پوشش گیاهی و جانوری)جهت کشاورزی ، دامداری و شکارورزی ، منابع آب( دز، کرخه ، بلارود و چشمه ها)، وجود راه های باستانی ، شرایط اقلیمی(دما ، میزان بارندگی و...) ، عوامل کوچ و عشایری(به معنای امرار معاش) ، استفاده از مصالح بومی و نزدیکی به معادن(سنگ ،گچ ، آهک، قیر طبیعی یا مومیایی و نفت) و انتخاب کوهستان به عنوان یک سپر و منبع دفاعی در مقابل یورش و تهاجم بیگانگان، همه این موارد موجب شکل گیری بافت معماری تاریخی در حوزه جغرافیایی اندیمشک شده است. به طور کلی، بافت معماری این منطقه یک نظم و سبک معماری خاصی ندارد و به صورت بومی و محلی است که با توجه به شرایط محیطی و اقلیمی منطقه ساخته شده اند.در کل از مصالح بوم آورد همچون لاشه سنگ ، سنگهای رودخانه ای ، آجر ، خشت و ملات گچ ، آهک و در بعضی مواقع از ساروج در ساخت بناها استفاده شده است. با تدابیر و در نظر گرفتن ابنیه در دو مسیر ارتباطی مهم، بین خوزستان و لرستان، می توان گفت که این منطقه دارای یک شرایط جغرافیایی مساعد بوده که از اهمیت اجتماعی، مذهبی ، سیاسی ، نظامی یا استراتژیک خاصی برخوردار بوده است.

کلیدواژه ها:

اندیمشک ، جغرافیای طبیعی و انسانی ، انسان و محیط ، بوم گرایی ، بافت معماری.