معرفت شناسی عشق در عرفان مولوی تحلیلی در پرتو پدیدارشناسی هوسرل، هایدگر و مرلوپونتی

از نگاه فلسفی، بررسی معرفت عاطفی و به تع آن معرفت عرفانی که مبتنی بر عشق به خداست، چندان در سنت فلسفی غرب جایگاه شایسته ای نداشته است. مطابق دیدگاه حاکم بر این سنت، عواطف و احساسات ارتباط چندانی با دستیابی های عالی به معرفت محض ندارند. در این رویکرد، معرفت به منزله بسندگی یا تطابق حداکثری میان بازنمود ذهنی و برخی ذوات در جهان خارج از ذهن فهمیده می شود؛ یعنی برخلاف زبان و داده های حسی ، عواطف هیچ چیز را بازنمایی نمی کنند و چیزی بیشتر از پاسخ های ذهنی به اشیا نیستند؛ همین امر موجب نادیده گرفتن نقش حوزه عاطفی و احساسی انسان در کسب معرفت در این سنت بوده است. این امر متفکران غربی را برانگیخت تا به بازنگری مفهوم معرفت و راه های دستیابی به آن بپردازند. در این میان، هوسرل با تشخیص مفهوم حیث التفاتی به عنوان مهم ترین ویژگی آگاهی، دریچه ای تازه به مفهوم معرفت گشود. علاوه بر هوسرل، هایدگر نیز در پدیدارشناسی خاص خود نشان داد مفهومی از معرفت در دست است که اصیل تر از بازنمود کارآمد است. معرفت نزد هایدگر همان گشودگی است؛ پس عواطف و احساسات چگونگی بودن اشیا را بر ما می گشایند .  هدف مقاله پیش رو تحلیل کارکرد عشق به مثابه قوی ترین و مهیج ترین امر عاطفی و احساسی به روشی پدیدارشناختی و در پرتو پدیدارشناسی هوسرل، هایدگر و مرلوپونتی برای شناخت معرفت عاطفی و عاشقانه در مثنوی مولوی است. یافته های مبتنی بر تحلیل های پدیدارشناختی اشعار مثنوی، امکان حصول معرفت عرفانی عشق را از خلال فروکاست و التفات عرفانی تایید می کنند و نشان می دهند که معرفت عرفانی نه تنها امکان پذیر است، بلکه شیوه ای از معرفت است که کمتر در جریان سنت فلسفی غرب به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

پدیدارشناسی ، معرفت عاطفی ، عشق ، معرفت عرفانی ، مولوی ، هوسرل ، هایدگر ، مرلوپونتی