فرافیلم و نسبت خود و دیگری در سینمای عباس کیارستمی

فرافیلم آن دسته از فیلم هایی است که موضوع آن ماهیت سینما و امر فیلم سازی است، فیلم سازان این آثار با نگاه انتقادی به شیوه تولید معنا، تخیلی یا تصنعی بودن فیلم را برجسته کرده و به رویارویی با توهم موجود در فیلم های متعارف و واقع گرا می پردازند. تقابل و کشمکش شخصیت ها در آثار سینمایی به عنوان یک اصل، اهمیت مطالعه نسبت خود و دیگری را در آن ها به خوبی نمایان می کند. نسبت خود و دیگری در بخش زیادی از تاریخ فلسفه طبق رابطه سوژه ابژه صورت بندی شده است. از نظر سارتر انسان تحت نگاه دیگری تبدیل به شی ء شده و آزادی خود را از دست می دهد. در مقابل، لویناس فرض کردن دیگری را به عنوان یک ابژه شناخت، خشونت علیه دیگری می داند. بر اساس تحلیل روابط شخصیت های آثار کیارستمی می توان به این سوال پاسخ داد که نسبت خود و دیگری در فیلم ها و فرافیلم های او چگونه است. در بررسی فیلم های خانه دوست کجاست و طعم گیلاس و فرافیلم های کلوزآپ ، زیر درختان زیتون و باد ما را خواهد برد ، از روش توصیفی تحلیلی با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف استفاده شده است تا بتوان تاثیر تفاوت ساختاری فرافیلم ها در نوع بازنمایی دیگری را در آثار این کارگردان نشان داد. نتیجه تحقیق حاکی از آن است که به رغم اشتراک خالق و پس زمینه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خلق این آثار، برخلاف فیلم ها، در فرافیلم های کیارستمی به سبب ویژگی های خود بازتابی و خود انتقادی، نسبت خود و دیگری، لویناسی و دیگر آئین است که این امر حاکی از ساختاربندی مجدد نظم گفتمانی مستقر جامعه در نسبت با دیگری است.

کلیدواژه ها:

فرا فیلم ، دیگری ، تحلیل انتقادی گفتمان ، لویناس ، عباس کیارستمی