پایش وضعیت خشکسالی در دشت های تبریز و مراغه بناب با استفاده از مدل عصبی فازی تطبیقی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 659

فایل این مقاله در 9 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

NCIID04_215

تاریخ نمایه سازی: 9 تیر 1399

چکیده مقاله:

خشکسالی به عنوان یک پدیده ی اقلیمی تحت تاثیر عوامل گوناگونی بوده و یکی از مهم ترین نمادهای وقوع خشکسالی کاهش میزان بارندگی است . ارزیابی و پایش خشکسالی از اهمیت زیادی در برنامهریزی و مدیریت منابع آب برخودار می باشد. با توجه به شرایط اخیر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و روند خشک شدن بی سابقه آن، ارزیابی خشکسالی در این منطقه در حال حاضر یک ضرورت انکار ناپذیر به حساب می آید. بدین منظور در این تحقیق با جمع آوری داده های یازده ایستگاه باران سنجی در دشت های مراغه و تبریز درشرق حوضه آبریز دریاچه ارومیه، اقدام به ارزیابی خشکسالی با استفاده از شاخص استاندارد بارش SPI در مقیاس های زمانی9، 12، 24 ماهه گردید و سپس به تخمین خشکسالی ها با مدل عصبی فازی تطبیقی پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که شدیدترین خشکسالی با شدت -4/07 در ایستگاه بناب در مقیاس زمانی 9 ماهه، در مهر ماه سال 1363 رخ داده است. طولانی ترین دورهی خشکسالی در ایستگاه های هروی، سعیدآباد و مراغه و کوتاه ترین دوره ی خشکسالی در ایستگاه هایزینجاب، تبریز و لیقوان با کمترین شدت ها رخ دادند. نتایج تخمین خشکسالی ها با مدل عصبی فازی تطبیقی نشان داد که مدل ANFIS توانایی مطلوبی در برآورد شاخص خشکسالی در منطقه دارد و بیشترین ضریب تبیین در ایستگاه مراغه r2=0/829 برای مقیاس زمانی 12 ماهه و کمترین ضریب تبیین در ایستگاه سعیدآباد r2=0/480 برای مقیاس زمانی 9 ماهه با استفاده از مدل ANFIS به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که مدل سیستم استنتاج عصبی فازی تطبیقی در تخمین خشکسالی درمقیاس زمانی طولانی مدت از دقت بالایی برخوردار بوده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، سیستم استنتاج عصبی فازی تطبیقی ، شاخص - SPI ، دشت تبریز ، دشت مراغه

نویسندگان

فرخ اسدزاده

دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه