مطالعۀ تطبیقی روند مصرف کود اوره در کشاورزی ایران و کشورهای توسعه یافته

مصرف کود شیمیایی در کشاورزی ایران سابقه ای بیش از پنجاه ساله دارد. کودهای نیتروژن بیش از 61 درصدمصرف کود شیمیایی در ایران را به خود اختصاص داده و در بین آنها اوره با دارا بودن سهم 90/9 درصدی حائز رتبۀ اول می باشد. این مطالعه در نظر دارد روند مصرف کود اوره در ایران وکشورهای توسعه یافتۀ کشاورزی را مورد بررسی قرار دهد.داده های مورد نیاز این مطالعه از طریق جمع آوری داده های ثانویۀ موجود فائو و آمار وزارت جهاد کشاورزی ایران بدست آمد. در این مطالعه به منظور بررسی روند مصرف کود اوره در طی دوره ده سالۀ منتهی به سال 1383 از شاخص نرخ رشد سالیانۀ مرکب و جهت ارزیابی میزان نوسانات مصرف از شاخص ضریب تغییر استفاده گردید. ضمن آنکه جهت بررسی جهت و شدت رابطۀ خطّی متغیرهای مورد مطالعه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که متوسط مصرف اوره در اراضی کشاورزی ایران در این دوره برابر 33/3 کیلوگرم در هکتار بوده که 38/5 درصد بیشتر از میانگین جهانی و به ترتیب 2/55 و 3/58و2/64 برابر کشورهای اسپانیا، استرالیا و کانادا بوده است. شاخص ضریب تغییر نشان داد که نوسانات مصرف اوره در ایران کمتر از نوسانات مصرف جهانی می باشد. نتایج همچنین نشان داد که نرخ رشد سالیانۀ مرکب مصرف کود اوره در ایران معادل 9/12 درصد و حدود 2/5 برابر میانگین جهانی و به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافتۀ کشاورزی مورد مطالعه می باشد. علیرغم مصرف بی رویۀ کود اوره در ایران متوسط عملکرد غلّات در کشور در این دوره بسیار پایین تر از سایر کشورها و میانگین جهانی بوده و رابطۀ مثبت و معنی داری در سطح 5 درصد معنی داری بین میزان مصرف کود اوره در هکتار و عملکرد کل غلّات بعنوان شاخص محصولات کشاورزی در کشورهای مورد مطالعه وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

مصرف ، کود اوره ، ایران ، تطبیقی