بررسی کیفیت رودخانه زرینه رود با استفاده از مدل های شبیه سازی

رودخانه زرینه رود یکی از رودخانه های مهم دائمی و پر آب استان آذربایجان غربی است که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد. در حال حاضر بخشی زیادی از فاضلاب انسانی و رواناب های شهری و زهاب های کشاورزی بوکان، شاهین دژ و میاندوآب به طور مستقیم و یا از طریق رودخانه های فرعی به زرینه رود تخلیه می گردد. در این مطالعه جهت بررسی کیفیت بخشی از رودخانه زرینه رود به طوب 57/5 کیلومتر از محل خروجی سد تنظیمی نوروزلو تا محل تخلیه به دریاچه ارومیه از مدل شبیه سازی کامپیوتری QUAL2K استفاده گردید. پارامترهای انتخابی مدل شامل؛ دبی، اکسیژن محلول ( DO ) و اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی بود. زمان انتخابی برای شبیه سازی اردیبهشت 1397 انتخاب گردیده بود. کالیبراسیون مدل با استفاده از تعیین ضرایب اکسیداسیون مواد کربنی و ضریب هوادهی مجدد رودخانه، با استفاده از روش میانگین جذر مربعات خطا (RMSE ) انجام گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که کیفیت آب رودخانه در پایین دست سد تنظیمی نوروزلو بدلیل دریافت فاضلاب کشتارگاه دام، کارخانه قند، فاضلابهای شهری، روستایی و زهاب های کشاورزی تغییرات چشمگیری در پارامترهای کیفی رودخانه به وجود آورده است. لیکن به دلیل بالا بودن ظرفیت خودپالایی رودخانه میزان اکسیژن محلول در حد مناسبی بوده و میزان BOD نیز با وجود افزایش ناگهانی به حد قابل قبولی رسیده است. از نظر انطباق داده های مشاهداتی با نمودار خروجی مدل به غیر از دبی جریان در سایر پارامترها انطباق مناسبی وجود داشت. که در مورد عدم انطباق داده های مشاهداتی دبی جریان با نمودار شبیه سازی می تواند به دلیل برداشت های غیرمجاز از رودخانه برای مصارف کشاورزی باشد.

کلیدواژه ها:

، QUAL2K ، شبیه سازی ، آلودگی ، رودخانه زرینه رود