نظریه ی نوین درباره تاریخ نخستین چپیره سازی با باریکه تاق در معماری ایران

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 603

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISAU-8-14_006

تاریخ نمایه سازی: 13 خرداد 1399

چکیده مقاله:

چگونگی تبدیل زمینهی مربع یا چند ضلعی به طرحی مدور، برای قرارگیری گنبد بر روی آن یکی از مهم ترین مشکلات ساخت گنبدها بوده است. به این بخش، ناحیه ی انتقال چپیره می گویند. در ایران از انواع مختلف چپیره سازی بهره گرفته شده است و بر اساس شواهد موجود، ایرانیان این فن را به جهان معماری عرضه داشته اند. برخی محققین همچون آندره گدار، محمدکریم پیرنیا و غلامحسین معماریان انواع چپیره سازی در ایران را دسته بندی نموده اند. وجود معیارهای متفاوت در این دسته بندی آن ها را از یکدیگر متمایز نموده است، اما در تمامی این نظریات چپیره سازی پیش و پس از اسلام در ایران متفاوت از یکدیگرند. یکی از انواع چپیره سازی، تاق بندی یا استفاده از عنصری به نام باریکه تاق در گوشه سازی است به گونه ای که بعضی از انواع گوشه سازی ها مانند ترمبه چوب، فاقد آن و بعضی دیگر دارای عنصر باریکه تاق می باشند. تمامی نظریه پردازان یاد شده بر این باور بوده اند که انواع گوشه سازی با باریکه تاق، پس از اسلام در معماری ایران قابل مشاهده می باشند. این مقاله بر آن است تا با توجه به مدارک یافت شده، اثبات نماید که ساخت این گونه چپیره سازی در اوایل دوره ساسانی اتفاق افتاده است. بر این اساس، کوه خواجه شاهدی است که از باریکه تاق در گوشه سازی دروازه ی جنوبی آن استفاده شده و استفاده از این روش را به حدود 800 سال قبل تر از آن چه تا به حال تصور می شد باز می گرداند. برای اثبات این نظریه از مشاهده مستقیم، برداشت میدانی و مطالعه منابع کتابخانه ای و باستان شناسی استفاده شده است.

نویسندگان

غلامحسین معماریان

علم و صنعت ایران

بهمن سلطان احمدی

دانشگاه سوره تهران

منا آذرنوش

دانشگاه آزاد اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بزنوال، رولان (1379). فن آوری تاق در خاور کهن، ترجمه: ...
  • پیرنیا، محمدکریم (1386). سبک­شناسی معماری ایرانی، تدوینگر غلامحسین معماریان، سروش ...
  • پیرنیا، محمدکریم (1370). گنبد در معماری ایران، مجله ی اثر، ...
  • پوپ، آرتور (1390). معماری ایران، ترجمه: صدری افشار غلامحسین، نشر ...
  • یوسف کیانی، محمد (1366). معماری ایران دوره اسلامی، انتشارات جهاد ...
  • گدار، آندره؛ گدار، یدا و سیرو، ماکسیم (1367). آثار ایران ...
  • ماریانی، لوکا (1375). بازپیرایی در دهانه غلامان و کوه خواجه، ...
  • معماریان، غلامحسین (1391). معماری ایرانی نیارش ، تدوینگر هادی صفایی ...
  • جعفری کمانگر، فاطمه (1382). کوه و تجلی آن در شاهنامه ...
  • سید سجادی، سید منصور (1379). محیط طبیعی و آثار باستانی ...
  • نمایش کامل مراجع