خوانش بینامتنی نقوش حیوانی در سقانفارهای مازندران با توجه به نظریه بارت (نقدی بر مرگ مولف)

سقانفار بنای آیینی دوره قاجار در مناطق مختلف مازندران است که دارای نقوش متعددی با مضامین مختلف است. از جمله ی این نقوش تصاویر حیوانی به صورت طبیعی و تلفیقی هست. این حیوانات یا بومی منطقه بوده یا غیر بومی اند که در داستان های بومی، ملی و مذهبی مازندران وجود داشته اند. همچنین این حیوانات در داستان ها و کتب مصور زمان قاجار با هدف های خاص مرتبط با موضوعی ترسیم شده اند و در نقوش صنایع دستی این استان نیز استفاده شده اند. از جمله این حیوانات چهارپایانی چون اسب، فیل، شتر، گاو و شیر هستند که نمونه های مورد مطالعه در این پژوهش می باشند . هنرمندعامیانه این نقوش را با هر هدفی که ترسیم کرده باشد ارتباطی بین بنا و مخاطب برقرار کرد. با توجه به نوع نقوش و آیینی بودن بنای مورد مطالعه، مخاطب تفسیرهای متعددی در خوانش این نقوش دارد؛ بنابراین این پرسش مهم ایجاد می شود که خوانش های متعدد از نقوش حیوانی در ارتباط با بنای مذهبی، با نظریه مرگ مولف رولان بارت چه هماهنگی دارد روش این پژوهش توصیفی تحلیلی با رویکرد میان رشته ای است. برای پاسخ به این پرسش، ابتدا به معرفی و بررسی رمزگان پنچ گانه بارت، سپس تطبیق این رمزگان با نقوش انتخابی پرداخته و در ادامه انتخاب دونمونه از حیوانات با توجه به بومی و غیر بومی بودن و تطبیق با رمزگان فرهنگی، این نتیجه حاصل می شود که با توجه به مضامین نقوش با توجه به ادبیات و فرهنگ عامه در سقانفارها، تفسیرهای متعددی توسط مخاطب ایجاد می شود که می تواند منجر به مرگ مولف شود؛ اما از طرفی نمی توان ارزش کار هنرمند عامیانه را نیز نادیده گرفت و تفاسیر مختلف معلوم نیست کدام درست و کدام نادرست باشد.

کلیدواژه ها:

نقوش حیوانی ، رمزگان فرهنگی ، مازندران ، رولان بارت ، مرگ مولف