تعیین سناریوهای مرجع حوادث مخازن LPG با استفاده از مفهوم لایه های حفاظتی و روش ARAMIS

زمینه و هدف: یکی از دلایل عمده وقوع حوادث در تاسیسات ذخیره و توزیع LPG فقدان یک روش مناسب برای شناساییسناریوهای اصلی حوادث و بررسی لایه های حفاظتی در مسیر حادثه است. شناسایی سناریوهای مرجع حوادث یک نقطهکلیدی در ارزیابی ریسک صنایع فرایندی است ولی عمدتا بدترین سناریوها بدون درنظر گرفتن سیستم های ایمنی برایارزیابی ریسک استفاده میشوند. این رویکرد منجر به برآورد غیرواقعی از سطح ریسک صنایع می شود. شناسایی خطراتمخازن کروی LPG، سناریوهای اصلی حوادث، موانع موجود در مسیر حادثه و شناسایی علل وقوع حوادث در مخازن کرویLPG را می توان از مهمترین اهداف این تحقیق برشمرد.مواد و روش ها: این پژوهش در سال 2019 بر روی مخازن کروی ذخیره LPG پالایشگاه آبادان به انجام رسیده است. برایانجام مطالعه از روش ARAMIS و دیاگرام Bow-tie استفاده شد. برای ساخت درخت خطا از حوادث گذشته مخازنLPG استفاده شده است. مجموعا 33 حادثه از پایگاه های داده حوادث و مطالعات گذشته شناسایی شدند. CSB ، eMARS ،FACTs ، ARIA ، JST از جمله پایگاه های داده استفاده شده هستند. از بین این حوادث، 20 حادثه که گزارش تکمیلی داشتندبا درخت خطا آنالیز شدند و مهترین علل وقوع حوادث شناسایی شدند. در مرحله بعد با استفاده از نظر متخصصین دیاگرامهای رسم شده تکمیل و موانع موجود در مسیر حادثه شناسایی شدند. عملکرد هر یک از موانع با استفاده از سه پارامتر سطحاطمینان، اثربخشی و زمان پاسخ ارزیابی شدند. فرکانس رویداد بحرانی و پیامدهای آن با درنظر گرفتن موانع کمی شدند.کلاس هریک از پیامدهای نهایی نیز در اصطلاح اثر دومینو، آسیب به افراد و محیط زیست تعیین گردید. نهایتا با استفاده ازفرکانس و کلاس پیامدها، ماتریس ریسک تشکیل و سناریوهای مرجع انتخاب شدند.یافته ها: با توجه به نتایج، برای مخازن LPG سه رویداد بحرانی، سوراخ شدن بدنه مخزن، نشت از خطوط لوله و شکستفاجعه بار محتمل است. حریق فورانی و انفجار ابر بخار در اثر شکست خطوط لوله، انفجار ابر بخار و تراکم بالای گاز دراثر نشت از بدنه مخزن و شکل گیری توپ آتش و BLEVE در اثر شکست کامل مخزن به عنوان سناریوهای مرجع حوادثشناسایی شدند. بررسی حوادث نشان میدهد که خطای انسانی و شکست های سازمانی و مدیریتی نقش مهمی در شروع وگسترش حوادث دارند. خطای تعمیر و نگهداری، خطای بازرسی، خطای طراحی و خطرات طبیعی و امنیتی از دیگر علل وقوعحوادث در مخازن ذخیره LPG هستند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه میتواند به اولویت بندی تخصیص منابع برای کنترل ریسک با توجه به سطح ریسک هرسناریو به ما کمک کند. همچنین سناریوهای مرجع شناسایی شده میتوانند به عنوان مکملی برای نرم افزارهای ارزیابی پیامدمانند ALOHA و PHAST استفاده شوند.

کلیدواژه ها:

، ARAMIS ، Bow-tie ، LPG ، سناریوی مرجع ، لایه های حفاظتی