رابطه ریسک فاکتور های محیطی با اختلالات اسکلتی عضلانی و غیبت از کار کارکنان اتاق عمل در بیمارستان های استان فارس

زمینه و هدف: پزشکان و پرستاران به دلیل ماهیت کاری خود در معرض انواع و اقسام آسیب های شغلی قرار دارند که ازجمله آن می توان به اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار، که باعث نیمی از غیب های شغلی می باشد، اشاره کرد. شرایط محیط فیزیکی بیمارستان (ارتعاش، سر و صدا، استرس های گرمایی، فضای ناکافی محیط کار و غیره) می تواند از عوامل بهوجودآورنده پوسچر های نامناسب و بالطبع اختلالات اسکلتی- عضلانی باشد، هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین ریسک فاکتور های محیطی با اختلالات اسکلتی عضلانی و غیبت از کار کارکنان اتاق عمل در بیمارستان های استان فارس بود.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی با روش نمونه برداری تصادفی بر روی 105 نفر از کارکنان اتاق عمل بیمارستان های استان فارس (کوثر، فقیهی، چمران، خلیلی، الزهرا، حافظ، نمازی، پیمانیه، مطهری) صورت گرفت. در اینمطالعه جهت بررسی محیط فیزیکی از نظر ارگونومی از پرسش نامه های Physical ergonomics check poin ، OLS،پرسشنامه دمایی ASHREE همچنین، جهت بررسی اختلالات اسکلتی- عضلانی و غیبت از کار کارکنان از پرسش نامه نوردیک استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج میانگین نمره وضعیت ارگونومیکی محیط فیزیکی اتاق عمل از دیدگاه کارکنان 58/16 از 100 بدست آمد و حدود 44/2% از شرکت کنندگان از وضعیت روشنایی اتاق عمل رضایت نداشتند همچنین در چهار حیطه (فضای رفت و آمد، بارکاری فیزیکی، شکل و رنگ تجهیزات، کیفیت روشنایی) بیشتر از 50% شرکت کنندگان وضعیت راناراحت کننده گزارش کرده اند. ولی عامل دمای محیطی اتاق عمل از رضایت حد اکثری (92.5 درصد) برخوردار بود. حدود52/62% از شرکت کنندگان در یک سال گذشته در یکی از نقاط نه گانه بدن خود (تقسیم بندی پرسشنامه نوردیک) احساس ناراحتی داشته اند که بیشترین میزان مربوط به ناحیه گردن با 68 % بود و حدود 63/8% کارکنان بیان کرده اند که بهعلت آسیب های شغلی حداقل یک بار در سال به مرخصی استعلاجی رفته اند. (به طور متوسط 1 تا 2 روز به ازای هر کارمنددر سال) آزمون آماری رگرسیون چند گانه با در نظر گرفتن سایر عوامل غیر محیطی مانند سن و سابقه و جنسیت نشان دادبین وضعیت ارگونومی محیطی اتاق عمل و اختلالات اسکلتی عضلانی رابطه ی غیر مستقیم معنادار وجود دارد. (P= 0.031 ; R = 0.380)نتیجه گیری: یافته ها ی این مطالعه نشان می دهد وضعیت ارگونومی محیط فیزیکی اتاق عمل بیمارستان های شیراز بامیزان تناسب مطلوب از دیدگاه ارگونومی (حد مطلوب 90 درصدی) فاصله دارد. همچنین شواهد این مطالعه نشان می دهدمحیط فیزیکی و چیدمان و ابزار های به کار گرفته در اتاق عمل بیمارستان می تواند در رفتار ها و پوسچر کارکنان و همچنیناختلالات اسکلتی عضلانی و غیبت از کار اثرگذار باشد. لذا تنها تمرکز بر تغییر رفتار ها و پوسچر های کارکنان بدون در نظرگرفتن اصلاحات مربوط به محیط فیزیکی اثر کمی خواهد داشت. مطالعات بعدی می تواند به بررسی اثر اقدامات اصلاحی برمتغیر های مورد بررسی (اختلالات و غیبت های ناشی از کار) و همچنین ارتباط بین ریسک فاکتور های محیطی و خطاهایانسانی در بیمارستان بپردازد.

کلیدواژه ها:

ریسک فاکتور های محیطی ، اختلالات اسکلتی عضلانی ، غیبت از کار