ارزیابی وضعیت روشنایی در مدارس ابتدایی شهرستان بجنورد در سال 1395

زمینه و هدف:کیفیت روشنایی در ایجاد رغبت جهت تحصیل و آسایش بصری و بهره وری در فرآیند یادگیری دانش آموزاناهمیت به سزایی دارد. در پژوهشی که توسط Abramson و همکاران جهت اندازه گیری روشنایی روی میزهای کلاس درسانجام شد، نشان داد که در اکثر موارد مقادیر شدت روشنایی کل، برابر یا بیشتر از حداقل استاندارد بوده است. هدف اینپژوهش اندازه گیری میزان شدت روشنایی در مراکز آموزشی ابتدایی شهر بجنورد، شناسایی مشکلات موجود در سیستم هایروشنایی مدارس و ارائه ی راهکارهای مناسب جهت بهبود می باشد.مواد و روش : این مطالعه توصیفی- تحلیلی در پاییز 1395 درمدارس ابتدایی شهرستان بجنورد به عنوان جامعه پژوهش انجام شد. ابتدا شهر بجنورد به 10 منطقه تقسیم بندی گردید و برای بررسی روشنایی در مدارس شهر از هر منطقه یکمدرسه دخترانه ابتدایی و از هر مدرسه 2 کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. در ادامه میزان روشنایی کل، مصنوعی وطبیعی به طور جداگانه در مرکز ایستگاه های تعیین شده (1*1) در کلاس ها و راهروهای مدارس در ارتفاع 30 اینچی سطح زمین به وسیله دستگاه لوکس متر Hagner CE (ساخت کشور سوئد) در سه نوبت یعنی روشنایی کل، طبیعی در روز وروشنایی مصنوعی در 36 ایستگاه در راهروها و 145 ایستگاه در کلاس ها ودر کل 181 ایستگاه در داخل مدارس ابتداییدخترانه اندازه گیری شد. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS (ورژن 18) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برایهر کلاس میانگین شدت روشنایی و انحراف معیار بر حسب لوکس محاسبه گردید و همچنین نوع لامپ ها، معیوب بودنلامپ های مدرسه مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان می دهد که 80 درصد موارد بررسی شده شدت روشنایی کل با مقادیر استاندارد مطابقت داشت و در87/57 درصد موارد ازلامپ گازی جیوه ای (فلورسنت و یا کم مصرف) برای روشنایی راهرو و کلاس ها مناسب بود. از مجموع588 لامپ، 94/1 درصد (552) لامپ ها در محیط کلاس و راهروها سالم و 5/9 درصد (35 مورد) معیوب و سوخته بوده اند. نتیجه گیری: عدم وجود روشنایی مطلوب طبیعی و مصنوعی، جانمایی نادرست پنجره ها و توزیع نامناسب لامپ ها وهمچنین نسبت سطح به پنجره را می توان از دلایل وضعیت نامناسب سیستم بهره وری روشنایی دانست. بهتر است کهمدارس نسبت به اندازه گیری شدت روشنایی همه کلاس ها اقدام کرده و نسبت به بهبود وضعیت روشنایی کلاس ها بر اساساطلاعات بدست آمده تلاش کنند.در ثانی مدارس می توانند از سیستم روشنایی استاتیک به سیستم روشنایی دینامیک درمحیط یادگیری روی آورند. روشنایی دینامیک به یک سیستم نورپردازی اشاره دارد که پارامترهای مختلف روشنایی در طولزمان برای پشتیبانی از فعالیت های کاربر تغییر می کند. نورپردازی دینامیک پیشرفت های قابل توجهی در عملکرد دانشآموزان با افزایش سرعت در خواندن، کاهش اشتباهات، کاهش رفتارهای پرخطر و اثر مثبت بر تمرکز به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

مدرسه ، لوکس متر ، کیفیت روشنایی ، روشنایی دینامیک