نسبت خیال با عواطف در فلسفه ملاصدرا

بررسی رابطه خیال با عواطف، و تبیین نقش و چگونگی دخالت خیال در حوزه عواطف، هدف مقاله حاضر است. چیستی خیال، ماهیت عواطف و نسبتی که خیال با عواطف دارد، سه پرسش اصلی پژوهش حاضر هستند. از روش تحلیل و استنتاج، برای تبیین موضوع استفاده شده است. نگهداری صورت ها پس از ادراک حسی پدیده ها (مصوره)، تصرف در صورت های مخزون(متصرفه)، و تبدیل صورت های ادراکی (متخیله، متفکره)،کارکرد های اصلی خیال در حوزه فعالیت های ادراکی و تحریکی نفس هستند. غرایز، فطریات و عواطف زیرساخت های گرایش های انسان محسوب می گردند. عواطف ضمن آنکه ماهیتی اکتسابی دارند، ابزار بشر برای بقا و تعالی اند. از نظر ملاصدرا عواطف انگیزه حرکت را در انسان ایجاد می کنند و نفس را از اراده ها و تلاش های پراکنده، فارغ ساخته، در جهت واحد متمرکز می کنند. به اعتقاد او عواطف می توانند با فعال شدن در وجود ما، نوعی عمل قلبی و جوانحی محسوب گردند و چون اعمال نفسانی، متحد با نفس و بخشی از هویت نفس اند، پس می توانند سازنده موجودیت نهایی انسان و صورت اخروی او باشند. خیال منشا ظهور عواطف، علت بقا و زوال عواطف، و موجب معناداری و بازشناسی عواطف است.

کلیدواژه ها:

خیال ، عواطف ، فلسفه ، ملاصدرا