نمادهای هنری شیعی در مسجدجامع عتیق شیراز

مسجد جامع عتیق شیراز یکی از چشم نوازترین مساجد ایران است که به سبک معماری خراسانی ساخته شده است.این بنا کهدرحیاط آستان مطهراحمدابن موسی قرار دارد از حیث صنعت گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است. این مسجد دارای بنایمکعبی سنگی بسیار ساده در مرکز حیاط است که ذهن هرگردشگر را در اولین دیدار، به سمت بنای مقدس کعبه می کشاند ونمادپردازی مذهبی را در ذهن او ایجاد میکند. سادگی بسیاردرطراحی ، پرهیزاز بیهودگی ،استفاده ازعناصر عینی مردم واری وبهرهگیری ازساختمایه های بوم آوردکه اصول اصلی این سبک میباشد، ازخصوصیات این بنای مقدس است. تزیینات کارشده برنمایدرونی و بیرونی این مسجد درطول دوره های متفاوت نه تنها از دید هنر بلکه به لحاظ گردشگری تاریخی فرهنگی و مذهبی حائزاهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش هندسی با نقوش اسلیمی در تزیینات کاشی کاری مسجد به نحوی است که در نگاه اولنمی توان به راحتی بین آنها تمایزی قائل شد. هدف از این مقاله، بررسی ومعرفی نقوشی است که با ظاهری مشابه اما مفهوم متفاوت،جنبه نمادین آنها به نحوی در بردارنده تفکرات مذهب شیعی است.روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و از طریق مطالعه یکتابخانه ای وبررسی میدانی انجام شده است. بنابر یافته های تحقیق نقوش نمادین شیعی موجود در مسجد عتیق شامل انواعمختلف شمسه، ستاره،محراب و کتیبه هایی با مدح علی (ع) واهل بیت وسایر نمادهای تفکر عرفانی شیعه است. این نقوش بدینلحاظ حائز اهمیت است که علیرغم استقرار حکومت مرکزی سنی مذهب ، نمایانگر تفکرات شیعه است.

کلیدواژه ها:

مسجد جامع عتیق شیراز ، تزیینات اسلیمی ، نقوش شیعی ، گردشگری مذهبی ، شمسه