بازشناسی زیرساخت های گردشگری فرهنگی در محوطه های میراث با تاکید بر خصیصه های طراحی معماری

گردشگری فرهنگی به دنبال فراهم کردن امکان بازدید همگان و بالابردن آگاهی عمومی از محوطه های میراث و جلب رضایت گردشگران با رعایت اصالت و یکپارچگی آثار است. یکی از زمینه های مهم تاثیرگذار بر محیط، منظر و فضای محوطه های میراث، زیرساخت های گردشگری است که در مراجع جهانی، با اصولی در جهت توسعه پایدار گردشگری تبیین می شود. اما گسترش زیرساخت های وابسته به محیط مصنوع نیازمند دستیابی به اصول و راهکارهای مختلفی جهت توسعه عناصر مرتبط با طراحی معماری است.هدف: این پژوهش قصد دارد به بررسی زیرساخت های گردشگری فرهنگی و واکاوی معیارهای مرتبط با محیط مصنوع و عناصر معمارانه بپردازد به ترتیبی که خصیصه های وابسته به طراحی معماری را شناسایی کند. روش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی  ابتدا پس از مرور منابع کتابخانه ای و مراجع جهانی، در منشور گردشگری فرهنگی ایکوموس معیارهای مرتبط با محیط مصنوع را شناسایی می کند. سپس برای تفسیر معیارها و تحلیل خصیصه های وابسته به تجارب اجرایی در ایران و مدیریت درازمدت، آنها را در 30 محوطه مهم میراث ملی و جهانی در ایران برداشت و ارزیابی می کند. یافته ها: واکاوی خصیصه های برداشت شده از بندهای دو، سه و شش منشور گردشگری فرهنگی ایکوموس، بر شیوه ارایه خدمات به گردشگر و ایجاد الحاقات و عناصر ساختاری جدید همانند ساختمان های خدماتی و اطلاع رسانی، عناصر معمارانه، پوسته ها و تاسیسات، و مبلمان و تجهیزات تاکید دارند. یافته های حاصل از برداشت های میدانی نشان می دهد که وجه عملکردی و خدماتی زیرساخت ها ضروری بوده و در اولویت اول قرار دارد. اما وجه بصری الحاقات و تاثیر آن بر یکپارچگی منظر و به طور ویژه تاسیسات و تجهیزات نیازمند حضور طراح، مجری دقیق و مدیریت حساس به نظارت درازمدت بوده که در برخی نمونه های برداشت شده نیازمند بازنگری است. نتیجه گیری: توسعه زیرساخت های گردشگری نیازمند رعایت اصولی همانند برگشت پذیری، تمایز با بستر، دوام و سازگاری برای حفاظت دراز مدت از محوطه های با ارزش میراث فرهنگی است.

کلیدواژه ها:

گردشگری فرهنگی ، محوطه های میراث ، زیرساخت های گردشگری ، محیط مصنوع ، عناصر معماری