رشته های علوم انسانی با تأکید بر علوم تربیتی در نظام آموزش عالی

بررسی وضعیت فعلی ش یوه های سازماندهی مواد و محتوای درسی رشته های علوم انسانی در نظام آموزشی ما نشان دهنده این واقعیت است که به رغم نقش و اهمیت و ک اربرد رشته های مختلف علمی در قلمرو وسیع علوم انسانی، نحوه سازماندهی و ش یوه های عرضه مواد و محتوای درسی در رشت ه های مزبور موقعیت و جایگاه علمی مناسبی ندارد و روش های رایج در سازماندهی این مواد درسی، کارآیی رشت ه های علوم انسانی را در مقایسه با سایر رشت ه های علمی ب ا تردید و انتقاد مواجه ساخته است؛ این مس ئله به طور مستقیم به سازمان برنامه درسی و ش یوه های سازماندهی مواد درسی و رو ش های عرضه مطالب درسی مربوط است . سازمان برنامه درسی مجموع ه ای از عناصر و اجزا و فعالیت های یاددهی و یادگیری است که این عناصر با یکدیگر ارتباط مؤثر و متقابل داشته و در نظام برنامه درسی توالی و استمرار یافته اند ؛ استفاده از رو ش های جامع، یکپارچه و م ؤثر در سازماندهی این عناصر ، کارآیی محتوای برنامه درسی اجرا شده در نظام آموزشی و در نتیجه تحقق هد ف های برنامه درسی را تضمین می کند. در نظام آموزش ی ما، مواد و محتوای برنامه درسی در دور ه های مختلف تحصیلی به ویژه در نظام آموزشی عالی، معمولا به شیوه سنتی و رایج مانند شیوه موضوعات مجزا یا رشت ه های علمی و در چارچوب کتاب های درسی مختلف سازماندهی می شود. این روش سازماندهی غالبا بر عرضه مفاهیم و موضوعات علمی در هر رشته یا ماده درسی تأکید دارد و مواد و محتوای برنامه درسی از مجموعه رشته های علمی مجزا و مستقل از یکدیگر تشکیل می شود و معمولا ارتباط، پیوستگی و هم پوشی میان محتوای این رشت ه ها بسیار ضعیف است . نتیجه کاربرد این شیوه سازماندهی به ویژه در رشت ه های م ختلف علوم انسانی، عرضه حجم گسترده ای از دانش، معلومات و مهارت های علمی به یادگیرندگان است؛ دلایل وشواهد بسیاری نشان م ی دهد که این شیوه سازماندهی علاوه بر کاهش میزان یادگیری و انگیزه فراگیران به مطالعه محتوای برنامه درسی، در مجموع موجب کاهش میزان کارآیی برنامه های درسی رشته های علوم انسانی به ویژه در نظام آموزشی عالی کشور شده است . بر این اساس، در سال های اخیر گرایش برنامه ریزان درسی، کارشناسان و طراحان کتاب های درسی به استفاده از رویکردها یا الگوهای جامع، یکپارچه و درهم تنیده با عنوان کلی رویکردهای میان رشته ای یا چند رشته ای افزایش یافته است و از این رو استفاده از رویکردهای تلفیقی یا در هم تنیده به جای رویکرده ای رایج و سنتی، توجه پژوهشگران و علاقه مندان به توسعه و بهبود نظام برنامه ریزی درسی کشور را به خود معطوف داشته است.

کلیدواژه ها:

برنامه درسی ، کتاب درسی ، علوم انسانی - علوم تربیتی - نظامآموزش عالی