از نیازگاه تا نظرگاه؛ بازشناسی سیما و منظر میدان های شهری (نمونه موردی: میدان نقش جهان اصفهان)

امروزه حصول نوعی فضای پویا که بتواند تعادلی میان کالبد معماری و بستر طبیعی به وجود آورد و منظری خودکفا ایجاد کند که از مهمترین دغدغه های معماران منظر در خلق میدان ها و فضاهای میدانگاهی است. یکی از مهمترین اجزای سازمان فضایی- کالبدی شهر، میدان ها می باشند؛ که علی رغم پژوهش های متعدد پیرامون آثار ایرانی، تحقیقات چندانی در رابطه در رابطه با منظر این مجموعه های با ارزش انجام نشده است. این مقاله با هدف بازنشانی و تحلیل سیما و منظر میدان نقش جهان تدوین گردیده است و درصدد است تا با ارائه ویژگی های منحصر بفرد این میدانگاه به الگویی تعاملی دست یابد تا با بازگشت به گذشته به آفرینش آینده بپردازیم. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و متکی بر فن تحلیل محتوا به شیوه مروری است که با رویکرد کیفی مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین طریق که نخست با مطالعات کتابخانه ای و میدانی به توصیف و بررسی مولفه های کیفیت فضا در فضاهای میدانگاهی با اصول سه مولفه معماری بوم گرا، منظر همه شمول و توسعه پایدار می پردازیم، سپس تفسیر و تحلیل ارتباط معیارهای این مقولات و عناصر منظرین میدان نقش جهان اصفهان به جهت تبیین اعتبار درونی و بیرونی بیان می شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که این میدان حاصل تعاملی جدید از میادین دوره صفوی و به طور عام معماری و منظر ایران بوده است. وجود چهاربنای منحصر بفرد و مجاورت و دسترسی به خیابان چهارباغ، مسیر رودخانه زاینده رود و ترکیبی کامل از فضاهای تاریخی، اجتماعی واقتصادی است که موجب ارتقاء کیفیت محیط در طراحی منظر این مجموعه گردیده است.

کلیدواژه ها:

منظر ، میدان ، میدان نقش جهان ، میدان های شهری ، کیفیت فضایی