رویکردی کیفی به کاوش عوامل سازمانی بروز فساد در صنعت فوتبال ایران

مقدمه: در حال حاضر از فوتبال به عنوان یکی از پرطرفدارترین، پربیننده ترین و پرحاشیه ترین ورزشها یاد میشود و روسای فدراسیونهای کشوری، قارهای و جهانی فوتبال در رده افراد با نفوذ و قدرتمند سیاسی قرار دارند. تعطیلی جلسات مهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای مختلف و تعطیلی کسب و کار مردم در حین برگزاری مسابقات حساس فوتبال و استفاده ابزاری از فوتبال در عرصه سیاست بین الملل، حاکی از اهمیت فراوان این ورزش است. لذا باید توجه داشت که دارا بودن این ویژگیها در فوتبال باعث بروز کج رفتاریها و منفعت طلبی هایی در این رشته شده و این صنعت را دچار مشکلات جدی نموده است (جوان جعفری و صفری، .(1393 روش شناسی: پژوهش حاضر، کیفی و از نوع نظریه داده بنیاد بود. که ابتدا از طریق مطالعات کتابخانهای (مطالعه مقالات، کتب، اسناد، جراید و ...) فهرستی از عوامل موثر با موضوع پژوهش شناسایی شد. فهرست مقدماتی به عنوان سئوالات مصاحبه و ابزار اولیه گردآوری داده ها مد نظر قرار گرفت، سپس راهنمای مصاحبه تدوین و پژوهشگر قبل از انجام مصاحبه با هریک از صاحب نظران آگاه، راهنمای مصاحبه را برای آنان ارسال کرد. در مرحله بعد، مصاحبه های کیفی عمیق و نیمه ساختارمند با صاحب نظران از موضوع پژوهش، بعمل آمد. سپس از با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و به شکل گلوله برفی مصاحبه های کیفی انجام شد. این پژوهش پس از انجام 18 مصاحبه با 17 نفر (با یکی از نمونه ها 2 بار مصاحبه شد) محقق به اشباع نظری رسید. اشباع نظری مرحله ای است که در آن داده های جدیدی در ارتباط با مقوله پدید نیاید و روابط بین مقوله ها برقرار و تایید شده است (استراوس و کوربین، .(1992 داده ها در قالب یک فرایند کدگذاری سیستماتیک2 شامل سه مرحله باز، محوری و گزینشی، مورد تحلیل و استفاده قرار گرفت.یافته ها: نتایج کدگذاری انتخابی نشان داد که شکاف قوانین، ورود افراد به فوتبال با توجه به انگیزه مالی، عدم ساماندهی رسانه ها، ضعف مجامع مشورتی و تصمیم گیری در فوتبال، عدم قوانین مدون نقل و انتقالات، فقدان استاندارد سازی رفتارها و عدم شفافیت فرایندهای اداری از جمله مهمترین عوامل سازمانی بروز فساد در صنعت فوتبال ایران بود.بحث و نتیجه گیری: یکی از مهمترین عوامل سازمانی بروز فساد در صنعت فوتبال از دیدگاه صاحب نظران، مجمع عمومی فدراسیون فوتبال در عدم قانونگذاری صحیح، فقدان نظارت و ارزیابی و عدم کنترل بر صنعت فوتبال کشور بود. چرا که فقدان دبیرخانه مجمع جهت پیگیر امور مربوطه، نبود کمیته وضع بازیکنان در فدراسیون برای رسیدگی به وضعیت بازیکنان، نظام مند نبودن دستمزد بازیکنان بدون معیار و ضوابط مشخص، فقدان کمیته های تخصصی در مجمع عمومی، فقدان ضابطه مند بودن کارگزاریهای رسمی فوتبال، نبود طرج جامع باشگاهداری در صنعت فوتبال از جمله موارد بود. بریور و همکاران (2007) نیز پایین بودن دموکراسی در جامعه را از عوامل بروز فساد در کشورهای آسیایی عنوان کرد (بریور و همکاران، .(2007 مایسون و همکاران (2006) نیز ایجاد کمیته های تخصصی مستقل را برای شناسایی فساد در سازمانهای ورزشی ضروری دانست (مایسون و همکاران، .(2006 از دیگر عوامل زمینه ای موثر در بروز فساد، فقدان هیئت رئیسه مقتدر و ناظر بر اجرای صحیح قانون، عدم توجه ارکان فوتبال به پیامدهای تصمیمات مدیران، فقدان تاثیرگذاری و کارایی مجمع برتوسعه و فوتبال و عدم تخصص اعضاء مجمع فدراسیون که عمدتا0 روسای هیئتهای استانی هستند از جمله عوامل بود.