مقایسه تنوع مورفو-فیزیولوژیکی و تعیین نقشه ارتباطی صفات زراعی و فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل خشکی در ژرم پلاسم جو در شرایط دیم

به منظور بررسی تعیین نقشه ارتباطی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل خشکی و عملکرد دانه در جو 121 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در شرایط تنش خشکی و بدون تنش کشت شدند. صفات مورفولوژیکی، زراعی و فیزیولوژیکی در هر دو شرایط مورد ارزیابی قرار گرفتند و تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ ها نشان داد. صفات طول سنبله، وزن بیوماس، تعداد سنبله، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، ارتفاع گیاه و تعداد دانه در سنبله، محتوای نسبی آب برگ، تنظیم اسمزی بیشترین همبستگی معنی دار را با عملکرد دانه در شرایط تنش نشان دادند. نقشه یابی ارتباطی بر اساس مدل خطی عمومی (GLM) و مخلوط (MLM) با استفاده از نرم افزارهای Structure و Tassel انجام شد. بر اساس 30 نشانگر SSR مورد استفاده در این مطالعه، 35 مکان مشترک مرتبط با صفات در شرایط بدون تنش و تنش خشکی بدست آمد و ساختار ژنتیکی جمعیت به هشت زیر جمعیت فرعی تقسیم گردید که نتایج حاصل از رسم بار پلات نیز آن را تایید می کند. در شرایط تنش خشکی از بین نشانگرهای بدست آمده، نشانگرهای EBmac501، HvLTPPB مشترک بین عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه، دمای کانوپی و روز تا رسیدن شناسایی شد. وجود نشانگرهای مشترک در بین صفات می تواند ناشی از اثرات پلیوتروپی و یا پیوستگی نواحی ژنومی دخیل در کنترل این صفات باشد و همچنین وجود این نشانگرهای مشترک، گزینش همزمان برای چندین صفت را امکان پذیر میسازد و در برنامه های به نژادی جو جهت انتخاب به کمک نشانگر و تولید ارقام جدید اهمیت اساسی دارد. همچنین با بکارگیری استراتژی پیشرفته M تعداد 63 نمونه به عنوان کلکسیون هسته ای انتخاب شد که شناسایی آنها میتواند برای برنامه های اصلاحی و انتخاب ژنوتیپ های برتر بسیار مفید باشد.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، جو ، تنوع ژنتیکی ، صفات فیزیولوژیکی ، کلکسیون هسته ، نقشه یابی ارتباطی.