انتخاب رئیس مجلس شورای اسلامی

انتخاب رئیس مجلس شورای اسلامی

رئیس مجلس شورای اسلامی یکی از ارکان کلیدی قوه مقننه است که از میان نمایندگان مجلس و با رای مستقیم آن ها انتخاب می شود. این فرآیند به این صورت است که پس از برگزاری انتخابات سراسری مجلس و آغاز به کار دوره جدید، ابتدا هیئت رئیسه موقت تشکیل می شود تا جلسات ابتدایی را مدیریت کند. پس از چند هفته، انتخابات هیئت رئیسه دائم برگزار می شود که شامل رئیس، دو نایب رئیس، شش دبیر و سه ناظر است. در این انتخابات، هر نامزدی که بتواند اکثریت نسبی آرای نمایندگان حاضر را کسب کند، به عنوان رئیس مجلس انتخاب می شود. 

مدت ریاست رئیس مجلس یک سال است، اما در عمل بسیاری از روسای مجلس تا پایان دوره چهار ساله مجلس در این سمت باقی می مانند، مگر اینکه در انتخابات سالانه، فرد دیگری بتواند رای اکثریت را کسب کند. رئیس مجلس وظایف گسترده ای بر عهده دارد که از جمله مهم ترین آن ها، اداره جلسات علنی، هدایت امور داخلی مجلس، تعیین دستور کار جلسات، ارجاع طرح ها و لوایح به کمیسیون های تخصصی، ایجاد هماهنگی بین قوا و نمایندگی مجلس در محافل داخلی و بین المللی است. 

علاوه بر این وظایف، رئیس مجلس شورای اسلامی از قدرت و نفوذ گسترده ای در ساختار حکومتی کشور برخوردار است. او عضو شورای عالی امنیت ملی است که یکی از مهم ترین نهاد های تصمیم گیری در مسائل راهبردی، امنیتی و دفاعی کشور محسوب می شود. این جایگاه به او امکان می دهد که در تصمیم گیری های امنیتی و سیاست خارجی نقش موثری داشته باشد و دیدگاه های قوه مقننه را در مسائل حساس کشور منعکس کند. 

رئیس مجلس همچنین یکی از اعضای شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا است که متشکل از روسای سه قوه ( مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و قوه مجریه ) بوده و نقش کلیدی در تعیین سیاست های اقتصادی کشور دارد. در شرایط بحرانی، این شورا تصمیمات کلان اقتصادی را اتخاذ می کند و رئیس مجلس می تواند در تدوین و اجرای این سیاست ها اثرگذار باشد. 

در حوزه نظارتی، رئیس مجلس قدرت زیادی در کنترل و نظارت بر عملکرد دولت دارد. او می تواند از طریق ابزار هایی مانند سوال از وزراء، استیضاح، تحقیق و تفحص و بررسی گزارش های دیوان محاسبات کشور، دولت را تحت فشار قرار دهد. در صورتی که عملکرد یک وزیر مورد انتقاد نمایندگان باشد، رئیس مجلس می تواند مسیر استیضاح او را تسهیل کند. همچنین، در شرایطی که نمایندگان از عملکرد رئیس جمهور ناراضی باشند، رئیس مجلس می تواند نقش کلیدی در پیگیری اعلام عدم کفایت رئیس جمهور ایفا کند. 

یکی دیگر از حوزه های مهم نفوذ رئیس مجلس، قدرت او در انتصاب مقامات کلیدی کشور است. بسیاری از تصمیمات مهم، از جمله انتخاب اعضای شورای نگهبان، با رای نمایندگان مجلس صورت می گیرد و رئیس مجلس می تواند در جهت دهی به آرای نمایندگان و تاثیر گذاری بر تصمیمات کلان نقش آفرینی کند. 

در سطح بین المللی، رئیس مجلس یکی از چهره های تاثیر گذار در روابط دیپلماتیک کشور است. او می تواند از طریق دیدار با مقامات خارجی، شرکت در مجامع بین المللی و مذاکرات دیپلماتیک، مواضع جمهوری اسلامی ایران را به جهانیان منتقل کند. بسیاری از روسای مجالس ایران در مقاطع حساس تاریخی توانسته اند در مذاکرات خارجی تاثیر گذار باشند و سیاست های کلان کشور را در عرصه بین المللی نمایندگی کنند. 

در مجموع، رئیس مجلس شورای اسلامی نه تنها مسئول اداره جلسات و هدایت فرآیند قانون گذاری است، بلکه به دلیل جایگاه ویژه خود در ساختار حکومتی، نقش بسیار مهمی در تعیین سیاست های داخلی و خارجی ایفا می کند. او می تواند بر عملکرد دولت نظارت کند، در تصمیم گیری های کلان اقتصادی و امنیتی مشارکت داشته باشد، بر انتصاب مقامات کلیدی اثر بگذارد و در عرصه بین المللی به عنوان یکی از نمایندگان ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران عمل کند. از همین رو، این جایگاه یکی از مهم ترین و پر نفوذ ترین مناصب در ساختار حکومتی ایران محسوب می شود و بسیاری از روسای مجالس پس از دوران ریاست خود، به مناصب بالاتری همچون ریاست جمهوری، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام و سایر سمت های عالی حکومتی دست یافته اند.

صندلی سبز ریاست بهارستان منتظرم باش.

بیست و پنجم اسفند یکهزار و چهارصد و سه

۱۴۰۳/۱۲/۲۵