انتخاب داور جهت دعاوی مختلف

داوری چیست / تعریف و معنا و مفهوم داوری در قانون

انتخاب داور  توسط طرفین معامله ضمن شرایط عقد یا در قرارداد دیگری با یکدیگر  انجام می گیرد. چنانچه اختلافی راجع به اجرای قرارداد میان آن­ها ایجاد شد، یک یا چند داور که از قبل نام آن­ها را مشخص کرده ­اند، یا حتی پس از بروز اختلاف، آن­ها را معین خواهند کرد، به اختلاف آن­ها رسیدگی کرده و رای صادر کند.
بنابراین داوری عبارت است از اینکه افراد جامعه، اختلافات بین خود را توسط یک یا چند نفر معتمد به انتخاب خود حل­ وفصل کنند. حال ممکن است، رسیدگی به اختلاف و صدور رای توسط فردی باشد که طرفین دعوی وی را با تراضی یکدیگر انتخاب کرده باشند. یا اینکه مراجع قضایی آن­ها را انتخاب کنند. به این ترتیب در داوری و حکمیت، طرفین دعوی دادگاه را از مداخله در دعوی خود خارج کرده­ اند. داوری به دو نوع اختیاری و اجباری تقسیم می­شود، در داوری اختیاری، داور با تراضی طرفین تعیین می­شود. در داوری اجباری، طرفین دعوی یا یکی از آن­ها بدون داشتن تمایلی در رجوع به داوری مطابق قانون مجبور به رجوع به داور در اختلاف فیمابین می­ باشد؛ مانند تعیین داور توسط زوجین برای طلاق.

چند نکته مهم درباره داوری

اهمیت و ارزش داوری در این است که طرفین اختلاف بدون توجه به تشریفات و مسایل پیچیده حقوقی در رسیدگی به دعاوی و با هزینه ه­ای بسیار کمتر می­توانند توسط داور مرضی ­الطرفین خود اختلافشان را حل­ و فصل کنند.

اگر در قرارداد به مساله داوری اشاره شود، باید موضوع و مدت داوری و مشخصات طرفین اختلاف احتمالی، روشن شود. البته ممکن است پس از تعیین داور، طرفین به دلایلی نخواهند که مساله و مشکلشان توسط داور رسیدگی کند و طرفین نخواهند کس دیگری داور آنها باشد، در این صورت می­توانند به دادگاه مراجعه کنند.

تعداد داوران باید فرد باشد؛ پس یا یک نفر است یا سه یا پنج نفر. اگر در قرارداد تعداد داور معین نشده باشد و طرفین نتوانند در تعیین داور با هم به توافق برسند، باید هر کدام یک نفر به عنوان داور اختصاصی خود معرفی کنند و یک نفر را هم به عنوان داور سوم با توافق هم انتخاب کنند.

افرادی که ورشکسته یا محجور هستند، نمی ­توانند به عنوان داور انتخاب شوند.

در رسیدگی به وسیله داور، طرفین باید اسناد و مدارک خود را به داوران ارایه دهند و داوران نیز می­توانند از هر طرف، توضیحات لازم را بخواهند و در صورت لزوم از نظر کارشناس یا فرد خبره استفاده کنند. داور حق ندارد بر خلاف قوانین و مقررات رای بدهد.

پس از اینکه داور رای خود را صادر کرد، کسی که رای علیه او صادر شده باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ، آن را اجرا کند و الا پس از درخواست محکوم له از طریق دادگاه ملزم به اجرا خواهد شد.

نمونه شرایط داوری در قرار دادها املاک 

بند داوری:

کلیه اختلافات و دعاوی ناشی از این قرارداد و یا راجع به آن از جمله انعقاد، اعتبار، انحلال (فسخ، انفساح، تفاسخ)، نقض، تفسیر یا اجرای آن به خانم/ آقای … فرزند … به شماره شناسنامه … و کد ملی … به نشانی … به شماره تلفن … و ایمیل … به عنوان داور، ارجاع می گردد تا برابر با موازین مندرج در این قرارداد و مطابق با قوانین مربوطه کشور با رای داور، بصورت قطعی و لازم الاجراء حل و فصل گردد. داور که با امضاء ذیل این قرارداد، قبول داوری نموده است علاوه بر مقررات حاکم، عرف معاملاتی و صنفی و تجاری ذیربط را نیز مراعات خواهد نمود.

همچنین طرفین توافق نمودند که خانم/ آقای … فرزند … به شماره شناسنامه … و کد ملی … به نشانی … به شماره تلفن … و ایمیل … را به عنوان داور علی البدل انتخاب نمایند. با این فرض که چنانچه داور قبلی مشخص گردیده (خانم/ آقای …) به وظایف و تعهدات خود در ارتباط با داوری عمل ننمود، دیگر داور میان طرفین با همان شرایط تراضی شده در ارتباط با داور اصلی میان طرفین داوری نماید.

شرط داوری حاضر، موافقتنامه ای مستقل از قرارداد اصلی، قلمداد می شود و در هر حال، لازم الاجراء است. همچنین داور، مکلف است حداکثر تا یکصد روز کاری پس از دریافت درخواست طرفین یا یکی از آنها اقدام به رسیدگی و صدور رای داوری نماید. ایمیل و نشانی های طرفین این قرارداد برای ابلاغ اوراق داوری و همچنین ابلاغ رای داوری به شرح زیر خواهد بود. تاکید می گردد داور می تواند ابلاغ رای از طریق ارسال آن به ایمیل اعلام شده طرفین در ذیل را نیز به عنوان یکی از شیوه های ابلاغ رای بکار گیرد.

در تمدید مدت داوری و تشخیص چگونگی و شیوه ابلاغ رای داوری ، تشخیص داور برای طرفین قرارداد، حجت و قطعی می باشد. همچنین با تراضی طرفین قرارداد مبلغ … ریال معادل … تومان به عنوان اجرت داور  در نظر گرفته شد و شخص محکوم ملزم به پرداخت آن به داور می باشد.

درخواست تعیین داوری

  داوری بیان می کند بر اساس ماده ۴۵۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، در هر مورد که داور تعیین شود باید موضوع و مدت داوری و نیز مشخصات طرفین دعوا و داور یا داوران به طوری که رافع اشتباه باشد تعیین شود.

درصورتی که تعیین داور بعد از بروز اختلاف باشد، موضوع اختلاف که به داوری ارجاع شده باید به طور روشن مشخص و مراتب به داوران ابلاغ شود. همچنین بهتر است بدانید که در تمام موارد رجوع به داور، طرفین می توانند انتخاب داور یا داوران را به شخص ثالث یا دادگاه واگذار کنند.