تبهکاران حرفه ای ؟

تبهکاران حرفه ای ؟ آیا تبهکاران حرفه ای دارای سیمای ویژه ای هستند !؟

 تبهکار حرفه ای بنا به تعریف ، کسی است که طریق تامین زندگی و امرار معاش او از راه تبهکاری است . تبهکاری پایه و سرمایه اصلی زندگی اوست و از این رو مستغرق در زندگی خویش یعنی تبهکاری است . با وجود این ، استاد استفانی چنین می پندارد که فعالیت جنائی تبهکار حرفه ای تنها برای تامین معاش نیست بلکه اشتغالی است لذت بخش و مطبوع طبع او که با خلق و خو و استعدادهایش سازگار است .

در مبانی جرم شناختی ، تجربه موید آن است که تبهکار حرفه ای جنایتی متناسب با شخصیت خویش برمی گزیند و آن را پیشه خود می سازد . در تبهکاری حرفه ای باید اعمال مجرمانه فعالیت اصلی فرد را تشکیل داده و تمام اشتغالات اساسی و منشا درآمد او باشد . که این فعالیت ممکن است به صور گوناگون بروز کند. 

چون عوامل اقتصادی در مفهوم تبهکاری حرفه ای موقع خاصی دارند پس جای تعجب نیست که گروه های مختلفی چون کلاهبرداران ، سارقان مسلح ، خالبازان ، دزدان خانگی ، دسته های کوچکی از قبیل : راهزنان ، جاعلان اسکناس ، قوادان ، موسسات بزرگ که از عده کثیری از تبهکاران ورزیده و کارآزموده تشکیل می شود و در مقیاس خیلی بزرگ دست به قاچاق گمرک و معاملات قاچاق میزنند .( گروهی از این قاچاقچیان وسائل حمل و نقل از قبیل اتومبیل ، کشتی ، هواپیما در اختیار داشته و به انواع سلاحها از قبیل تفنگ ، دینامیت ، خمپاره و غیره مجهز هستند و همگی در خدمت جنایتکاران یقه سفید می باشند )

نوع فعالیتی که تبهکار حرفه ای برمی گزیند و شدت خشونت آن به هر درجه ای که باشد ظاهرا چندان تاثیری در بازگشت این دسته از تبهکاران به زندگی عادی شرافتمندانه ندارد و این سقوط کردگان به دشواری می توانند به راه راست برگردند و به ویژه اگر حرفه ای که برگزیده اند درآمد فوق العاده سرشار داشته باشد بدانحد که در زمره مافیای جامعه قرار گرفته باشند با وجود مخاطرات شدیدی که همیشه با آن روبرو هستند معهذا راه بازگشت به زندگی سالم اجتماعی تقریبا برای آنها وجود ندارد. 

عامل دیگری که راه بازگشت را دشوارتر میسازد قدمت اشتغال به تبهکاری است ، الحاق به جمعیت تبهکاران هم عامل دیگری است که راه بازگشت را مسدود می سازد . این جمعیت دارای اخلاق و زبان و قواعد و مقررات مخصوص به خود می باشند که ضمانت اجرائی مقررات آنها بسیار شدید است ، در عوض اگر یکی از یاران آنها دستگیر شود برای رهایی او و کمک کامل به خانواده اش از پا نمی نشینند .

در سال های اخیر وجود طبقه مخصوص از تبهکاران حرفه ای مورد تردید قرار گرفت و بان ، در گزارشی که به سومین کنگره بین المللی جرم شناسی داده خاطر نشان کرد وجود تبهکاران حرفه ای جز تخیل محض چیز دیگری نیست و هیچگونه واقعیتی از نظر جرمشناسی علمی ندارد . این محقق برای تایید نظر خود می نویسد: در تبهکاری حرفه ای هیچگونه علائم بالینی و منش ویژه به نظر نمی رسد و اگر چنین می بود ، تبهکاری حرفه ای این همه اشکال مختلف به خود نمی گرفت به علاوه در باندهایی که دارای تشکیلات منظم می باشند ، روسای باند از تیپ اجراکنندگان نیستند و افرادی که تبهکار حرفه ای خوانده می شوند در کودکی و جوانی برای این امر نامطلوب ارشاد نگردیده اند .

استاد استفانی می نویسد به این ایراد به سهولت می توان پاسخ داد که اگر تعدادی از پزشکان ، صاحب منصبان یا دارندگان مشاغل آزاد از طریق آموزش و پرورش در کودکی و جوانی به این مقام رسیده اند در عوض پیشه وران ، مخصوصا در طبقات پائین ، هیچگونه ارشاد نشده اند و تعلیمی کسب نکرده اند و تصادفا دست به حرفه کنونی خود زده اند. تبهکار حرفه ای نخست تبهکار اتفاقی بوده است همین که مزایایی در اولین تبهکاری خود به دست آورد و از نظر روانی خود را کامیاب دید ، دیگر راهی را که برگزیده است رها نمی کند . همین استاد اضافه می کند : در هر حال تبهکاری حرفه ای یک واقعیت اجتماعی است که بدبختانه غیر قابل تردید می باشد و نوعی از تبهکاری است که بیش از سایر انواع جنایت ذهن دستگاه عدالت و امنیتی را به خود مشغول داشته است و متاسفانه دستگاه عدالت در مبارزه با این دسته از تبهکاران ، به ویژه اگر متشکل بوده و دارای سازمان مجهزی باشند ، به کافی مسلح نیست . برای نمونه کافی است به قدرت فوق العاده باند فروشندگان مواد مخدر و یا سوداگران بین المللی زنان توجه شود که چگونه دستگاه عدالت و مبارزه با جرم را به بازی گرفته اند و با چه مهارتی پرده بر روی فعالیت دامنه دار روزافزون خود می کشند تا از هر سوء ظنی برکنار مانند و شاید از همین رهگذر باشد که آقای پی ناتل در باره آنها اصطلاح " پختگی جنائی " به کار می برد و از هوشمندی و قدرت پیش بینی و عزم راسخ و اراده مصمم آنان سخن می گوید و از سوی دیگر با تکیه بر نظر وین تبهکاران حرفه ای را " سرزنده ، زرنگ ، هوشیار ، مبتکر ، آرام ، موقر ، مطمئن ، با اعتماد به نفس ، ثابت قدم ، مغرور و خودخواه می شناسد و اضافه می کند که اغلب آنها مسئولیت اعمال خود را می پذیرند ، افرادی سلطه جو ، خیره سر ، مستبد به رای ، پرخاشگر ، هستند . تقبیح اجتماعی را نادیده می گیرند و در برابر آن فاقد حساسیت هستند ، از لحاظ عاطفی نسبت به اطرافیان خود ، سرد و بی تفاوت هستند و رعایت حال دیگران را نمی کنند ، دچار سوء ظن و انحراف هستند ، از نظر بدنی از چابکی و نرمش و استعداد خاص برخوردارند. ورنه ، می نویسد طبق آزمون هایی که در زندان مرکزی فرن به عمل آمد دزدان از نظر استعداد مکانیک ۲۲/۴۵ امتیاز به دست آورده اند و حال آنکه جمعیت ناکرده بزه پاریس امتیازی بیش از ۱۹/۵۱ نداشته اند . متاسفانه این استعدادها در راههای نامطلوب به کار می افتد و هرز میرود و گرایشی به سوی فعالیت های مطلوب اجتماعی ندارند .

کین برگ برای تبهکاری حرفه ای ریشه و پایه زیستی می شناسد که مادرزادی نیست ولی مربوط به اثر سازمان بطی مغز است و یا به زبان روانشناسی " عادت مکتسب کندی است که ناشی از تاثیرات ساختمان مغز است ". دکتر اتین دوگریف ما را متوجه تاثیر عوامل نامطلوب اجتماعی و اطرافیان و محیط می نماید . ؟ آیا این نظرها قابل جمع است ؟ آری هر پدیده نابهنجار ثمره عوامل زیستی ، روانی ، محیطی و اجتماعی است . 

تبهکار حرفه ای از تبهکار اعتیادی متمایز است . تبهکار اعتیادی ، بر خلاف تبهکار حرفه ای، کاملا مستغرق در فعالیت جنائی نیست . وجه تمایز او از تبهکار حرفه ای از یک سو در این است که انواع و اقسام جنایات را مرتکب می شود و از سوی دیگر آنکه تمایل آشکار به ارتکاب جنایت جدید را ندارد . با توجه به تعاریف حقوقی تعدد و تکرار جرم ، آنچه در مورد تبهکار اعتیادی مطرح است تعدد جرم می باشد که مابین جرائم ارتکابی او تعقیب به عمل نیامده است یا اگر مورد تعقیب بوده قبل از ارتکاب جرم اخیر منجر به صدور حکم قطعی محکومیت او در باره جرائم قبلی نشده است . وحدت یا تنوع و اختلاف جرائم ارتکابی ، از نظر حقوق کیفری ، دو اصطلاح تکرار جرم اختصاصی و عمومی را مطرح می سازد که از نظر جرم شناسی توجه به جرائم ارتکابی متوالی خالی از فایده نیست . آیا جرائمی که بزهکار مرتکب می شود همه از یک نوع است یا لااقل در یک گروه از جرائم طبقه بندی می شود یا در زمینه وسیع تری از نظر قضایی رفتاری ضد اجتماعی دارد ؟ در صورت اخیر که تبهکار دست به هر آب و آتشی می زند و از ارتکاب هیچ بزهکاری ترسی به دل راه نمی دهد ممکن است از گروه هی پومانیاک باشد . هیپومانیاک بنا به تعریفی که از آن در روانپزشکی به عمل آمده یک نوع بیماری روانی است که مبتلایان بدان دارای فعالیت نامنظمی است و در بادی امر مثل مبتلای به مانیا جلب توجه نمی کند زیرا هیپومانی بدانسان که از نامگذاری آن بر می آید یک مانی خفیف است . به هر حال هیچ یک از جرائم ارتکابی بزهکار اعتیادی ، همچنین اوضاع و احوال مقارن ارتکاب آنها ، برای تحلیل شخصیت عامل نباید از نظر دور بماند تا به طور دقیق بتوان از اعمال و رفتار او به وجود تمایل کافی برای عادت پی برد ...

مبانی جرمشناسی دکتر کی نیا جلد اول .

اندیشه های بزرگان : سعید کیوانپور

محمد شکیبی نژاد 

تاثیر محیط و مبانی جرم شناسی : مسیح شیرانی بیدآبادی

مسیح شیرانی بیدآبادی