قسمت ششم آموزش انواع مغالطات منطقی و فلسفی با مهدی سلمانی

سلام و عرض ادب خدمت شما عزیزان - امیدوارم که حال همگی خوب باشد - امروز در جلسه ششم بخشی دیگر از انواع مغالطات منطقی و فلسفی را داریم .

نویسنده : مهدی سلمانی
قسمت : ششم
زبان : فارسی


۵۱- مغالطه شماره پنجاه و یکم

Appeal to the low

به زبون خودمون چی میشه؟
مغالطه توسل به قانون

وقتی است که شخص بدون دلیل بگوید که هرچه در قانون آمده ، اخلاقی و درست است و هرچه غیرقانونی است حتما غلط و غیراخلاقی ! مثلا :
دیشب به شوهرم به طور پنهانی خیانت کردم ولی خیالی نیست چون توی قانون ، جرم نیست ! این افراد فکر می کنند که هرچی توی قانونه لزوما اخلاقه و هرچی در قانون جرم تلقی نشده پس مشکلی نداره . در حالی که دایره اخلاق با دایره قانون متفاوت است که این بحث رو توی فلسفه اخلاق بحث می کنند.

مثالی دیگر بزنم که یک گفت و گوی فلسفه حجاب کاملا نقد کردم این است که این مثال را از طرفداران حجاب اجباری حتما بپرسید

حجاب اجباری رو باید انجام بدیم و درست بدونیم چون قانون کشور است . حالا اگر جایی کشف حجاب ، قانون شد باز درسته و باید انجام بدیم ؟ اون وقت چطور دو کار متضاد هر دوتاش درسته ؟ اگرم بگید نه اونجا دیگه نباید انجام بدیم پس معلوم میشه هرچی توی قانونه لزوما درست نیست. با اینکه ما میدانیم که در قانون اصلا حجاب اجباری وجود ندارد .

نکته مهم در اینجا است که این مغالطه نمیخواد بگه هرگز قانون و اخلاق هم پوشانی نخواهند داشت. بلکه میخواد بگه لزوما هرچی قانونیه ، اخلاقی نیست و هرچی غیرقانونیه ، غیراخلاقی نیست.
منشا حقوق و قانون گذاری عوامل متعددی میتونه باشه که گاهی بدون لحاظ اخلاق ، وضع و اجرا میشه. اگر قانون و درستی اخلاقی و عقلی رو مترادف بگیریم. عملا راه رو بر قضاوت و داوری و اصلاح قانون بسته ایم.


۵۲_ مغالطه شماره پنجاه و دوم

Appeal to the moon

به زبون خودمون چی میشه ؟
مغالطه توسل به سفر به ماه

اگه طرف بگه «ما تونستیم انسان رو به ماه بفرستیم پس باید بتونیم فلان کارو هم انجام بدیم» در این صورت دچار این مغالطه شده مثلا ما تونستیم انسان به ماه بفرستیم پس حتما میتونیم همه نوع سرطان رو هم درمان کنیم. اینکه ما قبلا کار بسیار دشواری انجام دادیم ، دلیل نمیشه بتونیم تمام کارهای دیگر رو هم انجام بدیم. اینکه چیزی ممکنه ، دلیل نمیشه لزوما وقوع هم پیدا کنه ؟گاهی کسی میگه ما یک بار یه کار دشوار رو انجام دادیم پس دوباره هم میشه همون کار رو تکرار کرد. در این صورت مغالطه محسوب نمی شود .


۵۳_ مغالطه شماره پنجاه و سوم

Appeal to tradition

به زبون خودمون چی میشه؟
مغالطه توسل به سنت

کسی که حرفش را منطقی بداند صرفا به دلیل اینکه رسم و رسوم سنتی گذشتگان بوده و قبلی ها هم همین کار را می کردند ، دچار این مغالطه خواهد شد. باید بدونیم هر کاری که گذشتگان انجام می دانند لزوما درست یا لزوما نادرست نبوده. حتی شاید کاری در گذشته برای اون زمان درست بوده اما دلیل نمیشه برای الان هم حتما درست باشه بلکه باید در جای خودش بررسی بشه یعنی خیلی از این اتفاقات عکس العمل طبیعی به رفتارهای غلط و یا رفتار درست در زمان غلط است . مثلا : از قدیم اینطور بوده که زن باید خونه دار باشه پس شاغل بودن زنان کار نادرستیه . هر زمانی برای خودش اقتضائات خاصی داره . تعمیم دادن تمام آداب و رسوم و سبک زندگی گذشته به تمام زمان ها به عنوان اصل مسلم ، اشتباه است . پس سنت هایی که مزاحمتی برای شخص و دیگران ایجاد نمی کند و به حالتی خنثی و گاه مفید بروز می کند ، نیازی به موشکافی منطقی ندارد.


۵۴_ مغالطه شماره پنجاه و چهارم

Appeal to trust

به زبون خودمون چی میشه؟
مغالطه توسل به اعتماد

هر وقت کسی به منبع و رفرنسی چنان اعتماد داشته باشد که به صرف بیان مطلبی در آن منبع ، آن را درست بداند. یا چنان به منبعی اعتماد نداشته باشد که به صرف آمدن مطلبی در آن منبع ، آن را نادرست بداند ، دچار این مغالطه شده است. مثلا توی ویکی پدیا اومده که هوش مردان از زنان بیشتره . پس قطعا همین طوره ! این استدلال بر پایه اعتماد کامل به منبعی (ویکی پدیا) است که دانشنامه آزاد محسوب میشه و لزوما مطالب اون توسط مراجع تخصصی علمی روز به تایید نمی رسه.
برای ادعا درباره هوش افراد باید به منابع تخصصی پزشکی و روان شناسی رجوع بشه. اینکه ما به اشخاصی در حد معقول اعتماد داشته باشیم تا امورات زندگی بگذره و در عین حال ، لزوما همه حرفاش رو درست ندونیم ، این حالت مغالطه محسوب نمیشه.


۵۵_ مغالطه شماره پنجاه و پنج

Argument by emotive language

به زبون خودمون چی میشه؟
استدلال بر اساس زبان برانگیزاننده

زمانی است که به جای استدلال منطقی و ارائه مدارک و مستندات ، از زبان فریبنده برای برانگیختن عواطف استفاده بشه. مثال مهمی که شبهه بعضی از دوستان انقلابی است را میگویم :
به بی بند و باری ، آزادی گفته بشه
به تعصب و جمود ، غیرت گفته بشه
به تنبلی ، رهاشدگی گفته بشه
به غرور و تکبر ، اعتماد به نفس گفته بشه
به خواری و سستی ، تواضع گفته بشه


دقیقا استفاده از کلمات مناسب و شایسته در کلام ضروری است. اما نباید جای استدلال منطقی را بگیرد.


۵۶ _ مغالطه شماره پنجاه و ششم

Argument by fast talking

به زبون خودمون چی میشه؟
استدلال از طریق سریع حرف زدن

بعضیا با سریع حرف زدن میخوان خودشون رو تیزهوش و با اعتماد به نفس و مسلط نشون بدن تا از ارائه استدلال فرار کنند. بعضیا هم میخوان با سریع حرف زدن فرصت تفکر رو از مخاطب بگیرن تا اشتباهات و ابهامات حرفاشون مشخص نشه. لزوما هر کسی که سریع حرف میزنه ، قصد فریب ما رو نداره. بعضیا به نحو طبیعی سریع حرف میزنن. این ما هستیم که باید هرجا رو نفهمیدیم ازشون بخواییم که تکرار کنند. یا در جاهایی که فکر می کنیم نیاز به تامل بیشتر داره ازشون بخواییم که قدری آهسته و با مکث درباره اش حرف بزنند. نکته سخنرانی این است که وقتی خود ما در مقام سخنران قرار می گیریم. نباید اونقدر سریع حرف بزنیم که مخاطبان ما متوجه نشن. و همچنین نباید اینقدر آهسته حرف بزنیم که مخاطبان خسته بشن.
این مورد نیاز به تمرین داره . گاهی صدای خودتون رو ضبط کنید و گوش کنید تا متوجه بشید خودتون از صدای خودتون زده میشید یا نمیشید ؟!


۵۷_ مغالطه شماره پنجاه و هفتم

Argument by gibberish

به زبون خودمون چی میشه؟
استدلال از طریق چرند و پرند
استدلال از طریق سخنان نامفهوم
گیج کردن طرف بحث

وقتی است که شخص به جای ارائه دلیل منطقی و مدارک معتبر ، از طریق سخنان نامفهوم یا واژگان تخصصی نامربوط در قالب و ظاهر استدلال منطقی سعی کند مخاطب را قانع کند تا حرفش را بپذیرد. مثلا از نظر میالیزهای بین المللی ارائه هر نوع protection برای مقابله با نفوذی های حاشیه ای در کشور به منظور رعایت تمامیت ارضی و تقویت انجسام بین مفردات ارزشمند توسعه ملی ضرورت داره پس لازمه در راستای این هدف از آزادی های سطحی چشم پوشی بشود. خب. گرفتید چی شد ؟! قطعا خیر ! چون خودمم که اینو نوشتم پرت و پلا نوشتم اما متاسفانه در سطح جوامع افراد زیادی هستند ( من جمله امثال شریعتمداری ) که این متن های به ظاهر تخصصی اونا رو گول میزنه و در مغزشون این صدا طنین انداز میشه که «لابد اون بهتر میدونه و من حالیم نیست» و اینجوری میشه که نتیجه رو قبول میکنه بدون اینکه بفهمه استدلال طرف پرت و پلا بوده است .


۵۸_ مغالطه شماره پنجاه و هشتم

Argument by personal charm

به زبون خودمون چی میشه ؟
استدلال بر اساس جذابیت فردی
توسل به خوش زبانی ، زرق و برق

وقتی است که کسی جذابیت های شخصی خودش رو جایگزین استدلال کنه. مثلا پر و بال دادن ( به قول قدیمیا هندونه زیر بغل گذاشتن ) از مصادیق این مغالطه است. مثال راحتی که میتوانم بگویم این است که شما که اینقدر تیزهوش هستید ، عجیبه چرا هنوز به حزب ما ملحق نشدید ! میخواد از طریق صفت تیزهوشی ، مخاطبش رو فریب بده و اینجور القا کنه که افراد تیزهوش باید به گروه اونا ملحق بشوند . پس طرف لباس شیک می پوشه با تیپ و استایل خفن و ناب میاد سخنرانی میکنه که تا اینجاش مشکل نیست. مشکل اونجاست که توی حرفاش استدلالی نمی بینیم و فقط اغوا و فریب مخاطب در حرفاش نمایانه !


۵۹_ مغالطه شماره پنجاه و نهم

Argument by pigheadedness

به زبون خودمون چی میشه؟
استدلال بر اساس لجاجت
یک دندگی ، جهل راسخ

انسان های غیرمنطقی معمولا همه چیز را سیاه و سفید می بینند و به قیمت فدا کردن همه چیز (حتی عقل و منطق) موضع ایدئولوژیک خود را حفظ می کنند. اصرار بر یک رای بدون داشتن دلیل موجه و بدون توانایی پاسخ به اشکالات ، از مصادیق همین مورد است. یعنی لجاجت را با عدم تمایل به بحث ، اشتباه نگیرید.
کلا سعی کنید با افراد لجوج بحث نکنید چون قوه درک ندارند و نمی فهمند .

۶۰ _ مغالطه شماره شصتم

Argument by repetition

به زبون خودمون چی میشه؟
استدلال بر اساس تکرار

بعضیا به جای استدلال ، دائما ادعای خودشون رو تکرار می کنند. در حالی که هزار بار تکرار ادعا ، جای استدلال رو نمی گیره. مثال بارز آن شریعتمداری است با اینکه این مورد واضحه اما در زندگی روزمره بارها این شکلی مردم رو گول میزنند . مثلا وقتی بارها یه حرف رو در سطح جامعه می شنویم کم کم باورمون میشه. وقتی یه تبلیغ رو بارها در تلویزیون می بینیم کم کم فایده اش برامون مسجل میشه. با خودمون (اون خود غیرمنطقی) میگیم لابد چیز درست و خوبیه که همه جا حرف ازش میشه. اگه طرف مقابلتون دائما بحث رو منحرف میکرد ، شما با تکرار ادعای اولیه باید اونو به بحث اصلی برگردونید. در این حالت مغالطه نیست.

پایان قسمت ششم