سوالات مورد بحث و گفتگو در مقوله اقتصاد رسانه
در دهه اخیر رسانه ها بیش از هر زمان دیگری توسعه و گسترش یافته اند، به گونه ای که با زندگی بشر به شدت آمیخته شده اند و تنوع و گستردگی آنها در حدی است که مسائل متعددی را در زندگی انسانها به وجود آورده اند.
رسانه ها را از جنبه های مختلف از قبیل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی می توان مطالعه کرد. بررسی جنبه های اقتصادی آن موضوع یک دانش کاربردی با عنوان «اقتصاد رسانه» است.
در تعریف رسانه شاید ساده ترین توضیح این است که رسانه، هر وسیله ای است که پیامی را منتقل می کند. بنابراین رادیو، تلویزیون، سینما، کتاب و مطبوعات همگی رسانه محسوب می شوند.
می توان بیان داشت : اقتصاد رسانه، دانش به کار گیری تئوریهای اقتصادی برای تجزیه و تحلیل فعالیتهای رسانه ای است و بنابراین نوعی مطالعه کاربردی و بین رشته ای محسوب می شود.
اقتصاد رسانه به سوالاتی از این قبیل پاسخ می دهد:
- چرا مخاطبان برخی از رسانه ها در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته و این افزایش تابع چه عواملی است؟
- چرا مخاطبان برخی از رسانه ها کاهش می یابد؟ درآمد خانوارها چه تاثیری بر افزایش تقاضا برای محصولات رسانه ای دارد؟
- افزایش قیمت محصولات رسانه ای مانند: قیمت بلیط سینما، قیمت روزنامه ها و مجلات چه تاثیری بر میزان تقاضای آنها دارد؟
- آیا افزایش قیمت مطبوعات باعث افزایش یا کاهش تقاضا برای سایر محصولات رسانه ای می شود یا تاثیری بر آن ندارد؟
- چگونه بنگاه رسانه ای یا سازمان رسانه ای بازار محصولات خود را گسترش می دهد؟ بازار او تابع چه عواملی است؟
- آیا یک سازمان رسانه ای می تواند یک محصول واحد را در بازارهای مختلف با قیمتهای متفاوتی عرضه کند؟ اگر آری، در چه شرایطی این کار ممکن است؟
- چگونه اهداف سازمانهای رسانه ای بر کمیت و کیفیت محصولات آنها اثر می گذارد؟
- آیا دولتها باید از تولید محصولات رسانه ای حمایت کنند؟ دخالت دولت چه تاثیری بر میزان تقاضا و عرضه این محصولات دارد؟ نوع کمکها چگونه باید باشد؟ برای مثال اگر هدف دولتها از حمایت مطبوعات افزایش تقاضاست، آیا برای این کار باید کاغذ ارزان قیمت در اختیار ناشران بگذارد یا بخشی از حقوق کارکنان مطبوعات از جمله مولفان و خبرنگاران را بپردازد یا برای بنگاههای مطبوعاتی معافیتهای مالیاتی وضع کند؟
- آیا برای حمایت از صنعت سینما دولت باید به تولید کنندگان فیلم کمک کند یا از مصرف کننده حمایت نماید؟
- آیا در همه این موارد کمکها باید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم باشد؟ و از همه مهم تر یارانه رسانه ها بر اساس چه منطقی باید صورت گیرد؟
پاسخ به سوالات مذکور و سوالاتی مانند آن در دانشی به نام «اقتصاد رسانه» مورد مطالعه قرار می گیرد. در همه این موارد هم دولت و هم مخاطبان سازمانها و بنگاههای مطبوعاتی با مساله ای به نام تخصیص منابع مواجه اند. تخصیص منابع، موضوع علم اقتصاد است.