سازمان سبز

با ورود به قرن بیستم و تبدیل جوامع صنعتی به جوامع خدماتی و اطلاعاتی، حرکت های اجتماعی از مبارزات طبقاتی به تحرکات برابری طلبانه و عدالت خواهانه و در کنار آن جنبش های محیط زیستی معطوف شد. اهمیت محیط زیست آنجا مورد تامل قرار گرفت که متفکران متوجه شدند نیروی محرکه و پیشران انقلاب صنعتی منابعی از طبیعت هستند که استفاده مداوم و افراطی از آنها بدون فرصت دادن به تجدید و بازتولیدشان، آسیب هایی جدی به توان طبیعی زمین وارد کرده و عدم توجه به آن بحرانی عظیم را برای محیط زیست به وجود خواهد آورد. این دیدگاه بعد از دهه 1980 شدت گرفت و مطالبه آن با شعار توسعه پایدار از سوی جریان های اجتماعی و جنبش های محیط زیستی در راستای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی شکلی جدی به خود گرفت.

منابع انسانی سبز بعنوان یکی از نظریه های نوین حوزه مدیریت سازمان ها زاییده این طرز فکر و دیدگاه است. مدیریت منابع انسانی سبز به معنای استفاده از سیاست ها، فلسفه ها و اعمال مدیریت منابع انسانی در حیطه کسب و کار سازمان به منظور ارتقای استفاده پایدار از منابع و همچنین جلوگیری از آسیب های زیست محیطی می باشد. این نظریه به شیوه هایی از مدیریت منابع انسانی اشاره دارد که هدف آن ترویج استفاده دوستانه از منابع زیست محیطی توسط کارمندان و تقویت آگاهی و تعهدات کارکنان در خصوص مدیریت زیست محیطی می باشد. 

در یک دسته بندی کلی مدیریت منابع انسانی سبز را می توان به چهار بعد اصلی تقسیم کرد؛ فرآیند سبز، استراتژی سبز، حمایت سبز و فرهنگ سبز! در فرآیند سبز تمامی روندهای سازمان مبتنی بر معیارهای زیست محیطی طراحی و اجرا می شود. از جذب پرسنل معتقد به حمایت از محیط زیست تا انجام آموزش های لازم ضمن خدمت مرتبط با این حوزه و تشکیل واحد رصد و پایش سبز برای نظارت بر انجام صحیح و اصولی مدیریت منابع انسانی سبز در سازمان. فناوری اطلاعات یک ابزار مناسب و کاربردی برای تحقق مدیریت منابع انسانی سبز در سازمان هاست. امروزه استفاده از IT جزء لاینفک سیاست های اصلی هر سازمانی برای بقا و دوام در عصر اطلاعات و ارتباطات شده است و نمی توان وجود سازمانی را بدون حضور آن متصور شد. حال می توان این حضور را غنیمت شمرد و یکی از کارکردهایش را به سمت تحقق مدیریت منابع انسانی سبز معطوف کرد و از آن بهره جست. 

بنابر آمار و گزارش ها هرساله برای تامین کاغذ اداری در دنیا بیش از 350 میلیون اصله درخت قطع می شود. علاوه بر قطع درخت به عنوان تخریب آشکار محیط زیست، حجم آب و میزان برقی که برای تهیه این مقدار کاغذ استفاده می شود صدمات جبران ناپذیری بر پیکره محیط زیست وارد می کند. حذف کاغذبازی و نامه نگاری های مرسوم اداری و توسعه اتوماسیون اداری در سازمان و گرایش از تبلیغات و آگهی های چاپی در نشریات به سمت تبلیغات الکترونیکی در بستر فضای مجازی می تواند درصد قابل توجهی از این میزان مصرف را کاهش دهد و از تخریب بیشتر محیط زیست جلوگیری نماید.

 تغییر پارادایم از سازمان آجری به سازمان مجازی دیگر راهکاری ست که بستر IT برای تحقق مدیریت منابع انسانی سبز پیش روی سازمان ها قرارمی دهد. اپیدمی کرونا با وجود همه سختی ها و مصائبی که با خود به همراه داشت موجب یک تغییر مثبت در حوزه منابع انسانی شد؛ اجبار به پیاده سازی سیاست دورکاری برای کارمندان. نگاه سنتی برخی از مدیران به انجام امور محوله تنها در مکان و زمان تعیین و تنظیم شده توسط کارمند و اعتقاد به کاهش بازدهی و کیفیت کار نیروی انسانی در صورت عدم حضوردر محیط کار اصلی ترین مانع تن دادن مدیران به انجام دورکاری و در ادامه آن تبدیل به سازمان مجازی بود که کووید19 آن را درهم شکست و مدیران را مجبور به اتخاذ این سیاست برای بقای سازمان خود کرد. بررسی یک موسسه تحقیقاتی در فاصله سال های 2019 تا 2021 نشان می دهد که میزان جستجو برای مشاغل قابل انجام از راه دور در آمریکا 460 درصد افزایش یافته است. همچنین نتایج تحقیقی دیگر از موسسات آمریکایی پیش بینی کرد ظرف 5 سال آینده در حدود 20 درصد از تعداد شرکت هایی که الزام حضور کامل برای کارکنان شان دارند کاسته شده و این نسبت به شرکت هایی که کاملا یا بخشی از واحدهای آن دورکار بوده اضافه خواهد شد. تحقق این شیوه کاری جدای از کم شدن هزینه های ثابت و سربار سازمان، کاهش رفت وآمد و سفرهای درون شهری با خودرو را در پی خواهد داشت که خود موجب کاستن از بار ترافیکی شهر و کاهش آلودگی هوا می شود. محققان موسسه علوم و فناوری محیط زیست دانشگاه بارسلونا در پژوهشی دریافتند، پرسنلی که چهار روز در هفته را به دورکاری می پردازند می توانند سطح دی اکسید نیتروژن را تا 10 درصد و میزان بار ترافیکی را تا 15 درصد کاهش دهند.