مصطفی لطفی
177 یادداشت منتشر شده"چارچوب جدید موقت نظارتی فیفا: تحول در مدیریت فوتبال جهانی"
هوالعلیم
"چارچوب جدید موقت نظارتی فیفا: تحول در مدیریت فوتبال جهانی"
چکیده
حکم دیارا (Diarra) که توسط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در اکتبر 2024 صادر شد، زمینه ساز تغییرات مهمی در مقررات وضعیت و انتقال بازیکنان (RSTP) فیفا گردید. این تغییرات به شکل چارچوب موقت نظارتی تصویب شد و از ژانویه 2025 اجرایی می شود. این یادداشت با بررسی ابعاد مختلف این چارچوب، از جمله مکانیسم های جدید، تاثیرات حکم دیارا، و اصلاحات پیشنهادی، به تحلیل جامع این تغییرات و پیامدهای آن در فوتبال حرفه ای می پردازد.
موضوعات اصلی
- ضرورت اصلاحات:پس از حکم دیارا، فیفا مجبور به بازنگری در مقررات مربوط به انتقال و ثبات قراردادی بازیکنان و مربیان شد.
هدف از این اصلاحات، تقویت شفافیت، ثبات قراردادی، و حمایت از بازیکنان در انتقالات بین المللی است. - چارچوب موقت:این چارچوب در دسامبر 2024 توسط شورای فیفا تصویب و قرار است از ژانویه 2025 اجرایی شود.
شامل قوانین موقت برای مدیریت ثبت نام بازیکنان، حل اختلافات قراردادی، و تحویل گواهی انتقال بین المللی (ITC) است. - اصول کلیدی:ثبات قراردادی: تاکید بر اجرای کامل قراردادها مگر در شرایط خاص که فسخ قرارداد ممکن باشد.
تحریم های ورزشی: وضع مجازات هایی برای نقض قرارداد در دوره های حفاظت شده.
مسئولیت تضامنی: باشگاه های جدید می توانند برای نقض قرارداد توسط بازیکنان مسئول شناخته شوند، اما فقط در صورتی که ثابت شود به نقض قرارداد ترغیب کرده اند. - مکانیسم های جدید:ایجاد رویه ای شفاف برای تحویل گواهی ITC در مدت زمان مشخص (72 ساعت).
جلوگیری از تاخیر در انتقال بازیکنان حتی در صورت وجود اختلافات قراردادی.
بخش مکانیسم های جدید در چارچوب موقت نظارتی فیفا
این بخش به بررسی تغییرات و روش های جدیدی که برای بهبود روند انتقال بازیکنان و حل مسائل قراردادی در چارچوب موقت نظارتی فیفا در نظر گرفته شده است، می پردازد. این مکانیسم ها با هدف تسهیل در انتقالات بین المللی، جلوگیری از تاخیرها، و تقویت شفافیت طراحی شده اند. جزئیات کلیدی این بخش به شرح زیر است:
۱. رویه صدور گواهی انتقال بین المللی (ITC):
فیفا در چارچوب موقت، مکانیزمی شفاف برای صدور گواهی انتقال بین المللی (ITC) تعیین کرده است که به شرح زیر عمل می کند:
- زمان بندی مشخص:اتحادیه فوتبال جدید که بازیکن به آن منتقل می شود، درخواست صدور ITC را ارائه می کند.
اتحادیه قبلی موظف است ظرف 72 ساعت پس از دریافت درخواست، ITC را به اتحادیه جدید تحویل دهد.
در صورتی که اتحادیه قبلی در این مهلت پاسخی ارائه ندهد، اتحادیه جدید می تواند بازیکن را در سیستم مدیریت انتقال فیفا (TMS) ثبت کند. - عدم امکان رد درخواست:اتحادیه(فدراسیون ملی) قبلی اجازه ندارد درخواست صدور ITC را رد کند.
- مداخله فیفا در شرایط خاص:در موارد استثنایی، نظیر وجود خطاهای فنی یا اتهامات سنگین علیه بازیکن، اتحادیه ها می توانند با ارسال ایمیل به فیفا درخواست مداخله کنند.
این مداخله تنها در شرایط خاص و برای جلوگیری از سوءاستفاده از سیستم در اختلافات قراردادی صورت می گیرد.
۲. جلوگیری از استفاده از اختلافات قراردادی برای تاخیر در انتقال:
یکی از مشکلات رایج در انتقال بازیکنان، استفاده از اختلافات قراردادی برای جلوگیری از صدور ITC است. فیفا با طراحی این مکانیزم، تضمین کرده است:
- اختلافات قراردادی میان بازیکن و باشگاه قبلی نمی تواند مانع از صدور ITC شود.
- بازیکن حق ادامه فعالیت حرفه ای خود را دارد و می تواند در باشگاه جدید ثبت نام کند، حتی اگر اختلافات قراردادی هنوز حل نشده باشد.
۳. تضمین شفافیت و رفع محدودیت ها در انتقالات:
- این مکانیزم شفاف سازی صدور ITC برای بازیکنانی که مایل به ادامه فعالیت حرفه ای خود در نقاط مختلف جهان هستند را تضمین می کند.
- اتحادیه های ملی تحت هیچ شرایطی نمی توانند صرفا به دلیل وجود اختلافات قراردادی، از صدور ITC جلوگیری کنند.
۴. تحویل سریع و بدون قید و شرط ITC:
- هدف این است که هرگونه تاخیر غیرضروری حذف شود و بازیکنان بتوانند بدون مانع به تیم جدید منتقل شوند.
- حتی در صورت وجود اختلاف، بازیکنان باید بتوانند حرفه خود را ادامه دهند و اختلافات به مراجع قانونی و دادگاه های ورزشی ارجاع داده شود.
۵. هم سویی با الزامات حکم دیارا:
این مکانیزم با تاکید بر مفاد حکم دیارا، انتقالات بین المللی را تسهیل کرده و مانع از استفاده از پرونده های قراردادی به عنوان ابزاری برای جلوگیری از پیشرفت بازیکنان شده است.
مکانیسم های جدید فیفا در چارچوب موقت نظارتی، به طور موثری فرآیند انتقال بازیکنان را ساده تر و شفاف تر کرده و از حقوق بازیکنان در مواجهه با اختلافات قراردادی محافظت می کند. این تغییرات، علاوه بر افزایش سرعت انتقالات، اعتماد بیشتری را در بین باشگاه ها و بازیکنان به سیستم مدیریت انتقالات بین المللی ایجاد می کند.
- تاثیر حکم دیارا:حکم دیارا بر مفاهیم نظارتی اصلی فیفا در زمینه ثبات قراردادی تاثیری نگذاشته اما منجر به اصلاحاتی موقت در چارچوب اجرایی شد.
بخش تاثیر حکم دیارا در چارچوب موقت نظارتی فیفا
حکم دیارا (Diarra)، که توسط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در 4 اکتبر 2024 صادر شد، تاثیرات عمده ای بر مفاهیم نظارتی فیفا، به ویژه در ارتباط با ثبات قراردادی بازیکنان و مربیان فوتبال، داشته است. این حکم مبنای تغییرات در چارچوب موقت نظارتی فیفا قرار گرفته است. جزئیات تاثیرات این حکم به شرح زیر است:
۱. تاثیر کلی حکم دیارا
- مبنای قانونی برای تغییرات موقت:حکم دیارا، موضوعات مربوط به مقررات وضعیت و انتقال بازیکنان (RSTP) را برجسته کرده و ضرورت بازنگری در برخی مفاهیم و فرآیندهای اجرایی را نمایان ساخته است.
این حکم نشان داد که برخی مفاهیم کلیدی نظیر ثبات قراردادی، نیاز به شفافیت و تقویت نظارتی دارند. - حفظ مفاهیم اساسی ثبات قراردادی:برخلاف نگرانی ها، حکم دیارا به هیچ وجه مبانی اصلی نظارتی مرتبط با ثبات قراردادی را تضعیف نکرده است.
فیفا تاکید کرده که این مفاهیم، از جمله احترام به مدت قرارداد و محدودیت در فسخ یک جانبه، همچنان به قوت خود باقی می مانند.
۲. مفاهیم کلیدی تقویت شده در حکم دیارا
- مشروعیت جهانی استانداردهای یکسان:حکم دیارا تایید کرد که فیفا به عنوان نهاد حاکمیتی جهانی فوتبال، حق دارد استانداردهای یکسانی برای حفظ ثبات قراردادی و مدیریت انتقالات تعیین کند.
این حکم بر اهمیت قوانین جهانی که توسط همه باشگاه ها و بازیکنان رعایت شود، تاکید دارد. - اصل ثبات قراردادی:قراردادها باید تا پایان مدت توافق شده حفظ شوند، مگر اینکه دلایل عادلانه برای فسخ وجود داشته باشد.
حکم دیارا تاکید کرد که فسخ یک جانبه قرارداد فقط در شرایط خاص و با دلایل عادلانه امکان پذیر است. - دوره حفاظت شده قراردادها:بازیکنان و باشگاه ها در طول دوره حفاظت شده (معمولا ۲ تا ۳ سال اول قرارداد) تحت حمایت های خاصی قرار دارند.
نقض قرارداد در این دوره می تواند به مجازات های ورزشی جدی از جمله محرومیت یا جریمه های مالی منجر شود. - تحریم های ورزشی برای نقض قرارداد:حکم دیارا مشروعیت تحریم های ورزشی برای نقض قراردادها را تایید کرد.
این تحریم ها شامل جریمه باشگاه ها و بازیکنانی است که در نقض قرارداد دخیل هستند. - مسئولیت باشگاه های جدید در تحریک نقض قرارداد:اگر ثابت شود که یک باشگاه جدید بازیکن را به نقض قرارداد ترغیب کرده است، این باشگاه ممکن است مسئول پرداخت غرامت تضامنی باشد.
۳. تغییرات اجرایی ناشی از حکم دیارا
- بازنگری در محاسبه غرامت نقض قرارداد:حکم دیارا تاکید کرد که غرامت باید بر اساس "اصل منافع مثبت" محاسبه شود، یعنی بازیکن یا باشگاه آسیب دیده به شرایطی بازگردند که در صورت عدم نقض قرارداد در آن قرار داشتند.
این اصل اکنون به طور صریح در مقررات فیفا گنجانده شده است. - تسهیل انتقالات بین المللی:حکم دیارا بر اهمیت جلوگیری از تاخیرهای غیرضروری در صدور گواهی های انتقال بین المللی (ITC) تاکید کرد.
فیفا با ارائه مکانیزم های جدید، تضمین کرد که اختلافات قراردادی نباید مانعی برای انتقال بازیکنان باشد.
۴. دیدگاه فیفا در مورد حکم دیارا
- فیفا حکم دیارا را به عنوان تاییدی بر مشروعیت و اهمیت استانداردهای نظارتی خود تلقی کرد.
- این حکم باعث شد فیفا گفتگویی جهانی با ذینفعان فوتبال از جمله باشگاه ها، بازیکنان، اتحادیه ها، و لیگ ها آغاز کند تا اصلاحات موقتی و در نهایت دائمی را بر اساس نظرات آن ها اعمال کند.
۵. پیامدهای اجرایی حکم دیارا
- حفظ شفافیت و ثبات:مفاهیم کلیدی نظارتی بدون تغییر باقی مانده اند.
تغییرات موقت برای تطبیق بیشتر با حکم دیارا و شفاف سازی مفاهیم موجود اعمال شده اند. - تغییرات آینده در مقررات:فیفا تاکید کرده که برخی از تغییرات موقت ممکن است در نسخه بلندمدت مقررات (RSTP) دائمی شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است حذف شوند.
- اجرای فوری چارچوب موقت:چارچوب موقت از 1 ژانویه 2025 اجرایی خواهد شد تا مسائل موجود در دوران انتقال تا تکمیل نسخه نهایی مقررات حل شود.
حکم دیارا یکی از مهم ترین تصمیماتی بود که باعث بازنگری در مقررات نظارتی فیفا شد. این حکم، ضمن تاکید بر اهمیت اصول ثبات قراردادی و شفافیت، زمینه ساز اصلاحات موقتی شد که هدف آن تطبیق بهتر قوانین با شرایط مدرن فوتبال است. فیفا با اجرای این تغییرات، تلاش کرده محیطی عادلانه تر و حرفه ای تر برای بازیکنان، مربیان، و باشگاه ها ایجاد کند.
جمع بندی و نتیجه گیری: چارچوب موقت نظارتی فیفا در پرتو حکم دیارا
حکم دیارا، نقطه عطفی در تاریخ مدیریت مقررات فوتبال حرفه ای بود که فیفا را وادار به بازنگری و تقویت چارچوب های نظارتی خود کرد. این حکم، علاوه بر حفظ مفاهیم اصلی ثبات قراردادی، به فیفا فرصت داد تا با معرفی چارچوبی موقت و فراگیر، زمینه را برای بهبود شفافیت، انسجام و عدالت در سیستم مدیریت فوتبال جهانی فراهم کند. جمع بندی کامل تر این تغییرات و تاثیرات به شرح زیر است:
۱. تثبیت اصول کلیدی فیفا
- حکم دیارا تایید کرد که اصول کلیدی نظیر ثبات قراردادی، نیاز به تحریم های ورزشی برای نقض قراردادها، و مسئولیت تضامنی باشگاه های جدید همچنان به قوت خود باقی می مانند.
- این اصول ستون فقرات نظم و عدالت در فوتبال حرفه ای هستند و اجرای دقیق آن ها، اعتماد ذینفعان به سیستم مدیریت فوتبال را افزایش داده است.
۲. اصلاح و بهبود فرآیندهای نظارتی
فیفا با استفاده از فرصت ایجاد شده توسط حکم دیارا، تغییرات زیر را به عنوان بخشی از چارچوب موقت نظارتی اعمال کرده است:
- شفاف سازی مفاهیم مانند "علت عادلانه" برای فسخ قرارداد.
- ایجاد رویکردهای عملیاتی سریع تر برای صدور گواهی انتقال بین المللی (ITC) و کاهش اختلافات قراردادی.
- تضمین حق بازیکنان برای ادامه فعالیت حرفه ای بدون تاخیر، حتی در صورت وجود اختلافات قراردادی.
۳. بهبود روابط بین ذینفعان
فیفا پس از حکم دیارا، گفتگویی گسترده و جهانی با ذینفعان فوتبال شامل اتحادیه ها، باشگاه ها، بازیکنان و مربیان آغاز کرد.
- این فرآیند مشاوره ای باعث شد تا چارچوب موقت نظارتی به شکلی طراحی شود که دیدگاه ها و نیازهای تمام طرفین را در نظر بگیرد.
- چنین رویکردی نشان دهنده تعهد فیفا به شفافیت و همکاری در مدیریت فوتبال جهانی است.
۴. تاثیر بلندمدت بر فوتبال حرفه ای
چارچوب موقت نظارتی، فراتر از یک اقدام موقتی عمل کرده و به عنوان الگویی برای آینده مقررات فیفا در نظر گرفته می شود:
- بسیاری از مفاهیم و تغییرات اعمال شده در این چارچوب ممکن است به نسخه بلندمدت مقررات فیفا (RSTP) تبدیل شوند.
- این تغییرات نه تنها به حل مشکلات جاری کمک می کنند بلکه به بهبود کلی سیستم مدیریت انتقالات و ثبات قراردادی در فوتبال جهانی منجر خواهند شد.
۵. چالش ها و فرصت ها
- چالش ها:برخی از مفاهیم نظیر "علت عادلانه" برای فسخ قرارداد همچنان نیاز به تعریف دقیق تر دارند.
نحوه اجرای تحریم های ورزشی و اثبات مسئولیت تضامنی باشگاه ها در برخی موارد ممکن است پیچیدگی هایی ایجاد کند. - فرصت ها:چارچوب موقت، فرصتی برای آزمایش و اصلاح فرآیندها در سیستم مدیریت فوتبال جهانی است.
این اصلاحات می توانند استانداردهایی شفاف و عادلانه برای سایر رشته های ورزشی نیز ایجاد کنند.
نتیجه گیری کلی
چارچوب موقت نظارتی فیفا، نمونه ای از مدیریت موثر تغییرات در واکنش به چالش های حقوقی و عملیاتی است. این چارچوب نشان دهنده تلاش فیفا برای ایجاد تعادل میان حقوق بازیکنان، نیازهای باشگاه ها، و الزامات قانونی بین المللی است.
- برای بازیکنان و مربیان: این چارچوب تضمین می کند که حقوق آن ها در انتقالات و قراردادها رعایت شود.
- برای باشگاه ها: شفافیت و انسجام بیشتری در مدیریت قراردادها و انتقالات فراهم شده است.
- برای فوتبال جهانی: این اصلاحات گامی به سوی ایجاد سیستمی عادلانه تر، کارآمدتر و پایدارتر محسوب می شود.
فیفا با این رویکرد، موقعیت خود را به عنوان نهاد حاکمیتی پیشرو در مدیریت فوتبال جهانی تقویت کرده و الگویی برای سایر نهادهای ورزشی ارائه داده است.
مصطفی لطفی.پژوهشگر حقوق ورزش.