آشنایی با رشته معماری

معرفی رشته مهندسی معماری

رشته مهندسی معماری در واقع ترکیبی از مهارت های فنی و هنری می باشد که برای علاقه مندان به مهندسی ساخت و ساز و همچنین هنر بهترین گزینه برای ادامه تحصیل می باشد. این رشته در واقع طراحی و ساخت و ساز ساختمان ها و دیگر سازه های فیزیکی را برعهده دارد و  همان طور که گفته شد شامل دو جنبه هنری و فنی می باشد. در این رشته دروسی مانند طراحی، زیبایی شناسی و نحوه زیبا کردن حجم ها، نماها و پلان ها  و… به قسمت هنری مرتبط می باشد و دروسی مانند سازه های بتنی و مقاومت مصالح، ایستایی، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی اختصاص به جنبه فنی این رشته دارد. از جمله کارکردهای مهم این رشته می توان به مدیریت پروژه های ساخت و ساز، نظارت بر کار تکنسین ها و کارگران، مشورت با مشتریان به منظور تعیین نیاز آنها، تهیه طرح ها و نقشه های پروژه های ساخت و ساز و… اشاره کرد.

تفاوت رشته مهندسی عمران و مهندسی معماری

همچنین در رابطه با تفاوت کار مهندسان عمران و مهندسان معماری باید گفت که مهندسان معماری با تکیه بر علم مهندسی خود و همچنین داشتن ذوق هنری و شناختی که از فرهنگ و هنر موجود در یک منطقه دارند، به طراحی نقشه های ساختمان های جدید و یا بازسازی و محافظت از آنها می پردازند و در واقع باید گفت که مهندسان عمران بیشتر به جنبه فنی یک سازه اهمیت می دهند، در حالی که مهندسان معماری علاوه بر آن به جنبه های زیبایی شناختی روان شناسی و فرهنگی آن بنا نیز توجه دارند. البته کار این دو گروه در بسیاری از پروژه ها با یکدیگر تداخل دارند اما در واقع حوزه کاری، یک مهندس معماری محدود تر می باشد و ناظر به دو جنبه فنی و زیبایی شناختی سازه هاست.

دروس رشته مهندسی معماری

رشته مهندسی معماری در مقطع کارشناسی در مجموع 140 واحد درسی را در برمی گیرد که 20 واحددرسی آن مربوط به دروس عمومی، 29 واحد درسی آن مربوط به دروس پایه، 60 واحد مربوط به دروس اصلی، 27 واحد دروس تخصصی و 4 واحد درسی آن هم به دروس اختیاری اختصاص دارد.

دروس پایه رشته مهندسی معماری

هندسه کاربردی کارگاه مصالح – هندسه مناظر ریاضیات و آمار – درک و بیان محیط بیان معماری 1 و 2 – انسان، طبیعت، معماری – مقدمات طراحی معماری 1 و 2

دروس اصلی رشته مهندسی معماری

مبانی نظری معماری آشنایی با معماری جهان – مدیریت و تشکیلات کارگاه مصالح ساختمانی – نقشه برداری تنظیم شرایط محیطی – برداشت از بناهای تاریخی آشنایی با معماری معاصر – تاسیسات الکتریکی (نور و صدا) مقاومت مصالح و سازه های فلزی – تاسیسات مکانیکی سازه های بتنی – ایستایی متره و برآورد – ساختمان 1 و 2 – روستا 1 و 2 – طرح معماری 1 و 2 و 3

دروس تخصصی رشته مهندسی معماری

آشنایی با مبانی برنامه ریزی کالبدی تحلیل فضاهای شهری – آشنایی با مرمت ابنیه طرح معماری 4 و 5 – طراحی فنی طرح نهایی

وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته مهندسی معماری

در رابطه با بازار کار رشته مهندسی معماری باید گفت که همانند سایر رشته ها در صورتی که فارغ التحصیلان این رشته از توانایی و مهارت کافی برخوردار باشند آینده شغلی مناسبی در انتظارشان خواهد بود. آنها می توانند در حوزه های طراحی همچون طراحی های اولیه اجزا و اجرای کار، نظارت بر انجام عملیات ها و پروژه های ساختمانی و همچنین مدیریت و هماهنگی پروژه های شهرسازی، طراحی پارک ها و میادین شهری، انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا، انجام کارهای طراحی دکوراسیون داخلی، تاسیس موسسات پیمانکاری و احداث ساختمانی و همچنین اشتغال در کلیه سازمان های دولتی مرتبط نظیر شهرداری فعالیت کنند.

البته توجه به این نکته بسیار ضروری است که مهندسان معماری برای اینکه بتوانند به صورت رسمی نقشه های ساختمانی را طراحی و یا امضا کنند یا به عنوان ناظر معمار ساختمان مشغول به کار شوند باید در آزمونهای نظام مهندسی شرکت کنند. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در سه شاخه طراحی، نظارت و اجرا در آزمونهای نظام مهندسی شرکت کنند و گواهی اشتغال به کار رسمی یا اصطلاحا مهر نظام مهندسی را بگیرند. در رابطه با درآمد مهندسان این رشته باید گفت که حق الزحمه آنها به صورت پروژه ای و در حجم متر مربع زیربنای کل محاسبه و پرداخت می شود و در شهرهای مختلف نیز متفاوت است و همچنین تعداد پروژه هایی که برای هر مهندس وجود دارد به نسبت شهری که در آن فعالیت می کند متفاوت است. به عنوان مثال حق الزحمه یک پروژه مسکونی دو طبقه با مساحت ۳۰۰ مترمربع زیربنای کل در شهر تهران در سال 1399 برای ناظر معماری حدود ۵ میلیون تومان و برای طراح معماری حدود ۴ میلیون تومان می باشد و در سایر شهرستانهای استان تهران حدود ۲۰ درصد کمتر است، در نتیجه می توان گفت حداقل درآمد ماهانه کارشناسان معماری در دفاتر شهری استان تهران از حدود ۵ میلیون تومان شروع می شود و با تسلط به نرم افزارهای مورد نیاز و داشتن مهارت های بیشتر میزان ۱۰ میلیون تومان و بالاتر و تا چندین برابر نیز می رسد.

توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته مهندسی معماری

رشته مهندسی معماری یک دانش میان رشته ای می باشد که مجموعه ای متشکل از فنون و هنر محسوب می شود و با این وجود که این رشته در زیرمجموعه ریاضی و فیزیک قرار دارد اما در واقعیت دارای دو جنبه هنری و فنی می باشد. کسانی که علاقمند به ادامه تحصیل در این رشته هستند باید در هر دو جنبه دارای مهارت و استعداد کافی باشند. جنبه هنری شامل ایده پردازی، نوآوری در طراحی نقشه های مختلف، خلق فضاهای معماری جدید، تعریف بهتر عملکرد و غیره می باشد و جنبه فنی در بر گیرنده بحث های اجرایی، تکنیک های ساخت و ساز، جزئیات اجرایی و مواردی دیگر از این دست می باشد. در واقع یک معمار، ابتدا آنچه را که می خواهد به صورت ایده در ذهنش پرورش می دهد و سپس آن را به مرحله اجرا در می آورد. هر دو جنبه هنری و فنی برای یک مهندس معمار خوب لازم و ضروری است و صرفا کسانی در این رشته موفق می شوند که دارای قدرت خلاقیت بالا، ذوق هنری و تخیل قوی برای ایده پردازی باشند و در کنار آن به مباحث مربوط به ساخت و ساز و جنبه های فنی ساختمان نیز علاقه مند باشند.

امکان ادامه تحصیل رشته مهندسی معماری در داخل و خارج کشور

ادامه تحصیل در رشته معماری تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری امکان پذیر است و گرایش های مربوط به این مقاطع را نیز در ادامه مطالعه خواهید کرد.

رشته مهندسی معماری با توجه به کاربرد زیادش، در سراسر دنیا نیز قابلیت ادامه تحصیل را دارد. بسیاری از کشورهای اروپایی همچون انگلستان، آلمان، فرانسه، سوئد، دانمارک، ایتالیا و غیره و همچنین کشورهای نزدیک کشور ما همچون ترکیه در رشته مهندسی معماری به صورت بورسیه و آزاد اقدام به جذب دانشجو می نمایند که البته هرکدام شرایط منحصر به فرد خود را نیز دارند.

نکته مهم در رابطه با ادامه تحصیل در خارج از کشور در شته معماری این است که باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید و دارای یکی از مدارک معتبر بین المللی زبان خارجی از جمله تافل یا آیلتس باشید.

گرایش های رشته مهندسی معماری در مقاطع تحصیلات تکمیلی

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری

• گرایش معماری – معماری
• گرایش معماری – منظر
• گرایش تکنولوژی معماری
• گرایش معماری – انرژی
• گرایش معماری – مرمت بناها و بافت های تاریخی
• گرایش معماری – مدیریت پروژه و ساخت
• گرایش معماری – معماری داخلی

• ****
• 
  

طراح و سازنده بناها و ساختمان ها را مهندس معمار می نامند. او نقشه های ساختمان های جدید و برنامه بازسازی و محافظت از ساختمان های قدیمی را طراحی می کند. همچنین کار مهندس معمار طرح ریزی ترکیب و نحوه قرار گیری مجموعه ای از ساختمان ها و فضاهای اطراف آن ها نیز هست.  او این کارها را با تکیه بر علم مهندسی، ذوق هنری و شناختی که از فرهنگ، آداب و رسوم، جغرافیای انسانی و طبیعی محل مورد نظر دارد، انجام می دهد.

حوزه های فعالیت مهندس معمار

مهندس معماری می تواند در زمینه های زیر فعالیت کند:

• طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طرح های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا و عناصر تشکیل دهنده بنا
• رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور)
• نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
• مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه های معماری (مدیریت پروژه)
• تاسیس و سرپرستی موسسات پیمانکاری و احداث ساختمان
• همکاری با همه متخصصانی که کار آن ها به نحوی با ساماندهی محیط زیست مرتبط است. مانند اکولوژیست ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و…
• طراحی پارک ها و میادین شهری و محوطه سازی آن ها
• مشارکت در پروژه های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی
• طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی
• انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا
• 
  

وظایف مهندس معمار

برخی از مهم ترین وظایف مهندس معمار عبارتند از:

• یافتن پروژه جدید از طریق بازاریابی و دادن توضیحات لازم برای مشتری
• مشورت با مشتری برای تعیین نیاز مشتری و الزامات لازم برای ساختمان ها
• بررسی و تحلیل شرایط و خصوصیات زمین و محوطه ساخت و ساز
• تعیین خصوصیات فیزیکی و کمی طرح همراه با تخمین مواد و تجهیزات لازم و هزینه یابی و زمان بندی اولیه پروژه
• تهیه طرح ها و نقشه های پروژه با استفاده از نرم افزارهای طراحی و مدل سازی کامپیوتری
• همکاری با سایر مهندسان از جمله مهندسان تاسیسات مکانیک، مهندسان برق و دیگران در انجام محاسبات فنی و تاسیسات مکانیکی و برقی.
• نظارت بر کار تکنسین ها و کارگران
• بستن قرارداد با پیمانکاران
• مدیریت پروژه های ساخت و ساز
• بازدید از محل پروژه برای اطمینان یافتن از پیشرفت آن مطابق با برنامه

مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس معمار

مهندس معمار باید روش مند و منطقی باشد. همچنین باید برنامه های طراحی و نقشه کشی کامپیوتری را بداند و بتواند در شرایط کاری پرفشار کار کند. مهندس معمار باید فردی دقیق، منظم و خلاق باشد و با تکیه بر قدرت تجسم، ذوق هنری و علم مهندسی خود به طراحی نقشه ساختمان های مختلف بپردازد. این ها از مهم ترین مهارت های مورد نیاز او هستند:

• رویکرد روش مند، تحلیلی و منطقی (همچون سایر مشاغل مهندسی و فنی)
• داشتن ذوق و استعداد هنری
• توانایی عالی در ریاضیات به خصوص هندسه
• مهارت های ارتباطی و مذاکره ای قوی (برای موفقیت بیشتر در گرفتن پروژه و یا مذاکره با کارفرمایان و متقاعد کردن آن ها)
• دقت زیاد و توجه به جزئیات (که هم در مهندسی نیاز است هم در فعالیت های هنری و معماری هر دو را در کنار هم دارد)
• توانایی مدیریت و سازماندهی (به منظور سازماندهی تیم های کاری) و انجام کار تیمی
• توانایی تحمل فشار کاری زیاد
• آگاهی از اثرات اجتماعی و زیست محیطی پروژه ها
• قدرت تجسم و خلاقیت
• توانایی حل مساله
• اطلاعات عمومی خوب در زمینه تاریخ به خصوص تاریخ معماری ایران و جهان، جغرافیا، اقلیم شناسی، روان شناسی، مردم شناسی و اقتصاد  (چون معماری با همه این عناوین در ارتباط است.)
• 
  

مهارت های طراحی و نقشه کشی با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری

امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای اصلی مهندس معماری است در انجام کارهای مهندسی است. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس معماری بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس معمار را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی معماری قرار داده اند. بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی معماری موفق باشید، به راحتی و به سرعت بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را پیدا کنید یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریع تر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی معماری یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست. مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی معماری عبارتند از:

نام نرم افزارتوضیح Auto Cadنرم افزار  طراحی های دو بعدی و سه بعدی و علوم مهندسی مرتبط با نقشه کشی ۳D Maxنرم افزار ساخت و متحرک سازی مدل های سه بعدیRevitنرم افزار مدل سازی و طراحی نقشه های ساختمانیV-rayنرم افزار رندر گرفتن در کل نرم افزارهای سه بعدیArchiCADنرم افزار طراحی، ترسیم و تحلیل سه بعدی ساختمانFloor Plan ۳Dنرم افزار طراحی مدل های سه بعدی از منازل و ساختمان هاSketchupنرم افزار ساخت اشکال سه بعدی

تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی معماری

فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری و  مهندسی عمران  در مقطع کارشناسی بهترین گزینه برای ورود به مشاغل مرتبط با معماری هستند. همچنین فارغ التحصیلان رشته ها و گرایش های مختلف کارشناسی ارشد معماری نیز می توانند به صورت تخصصی تر وارد این شغل شوند. برخی از این رشته و گرایش ها به شرح زیر است:

• انرژی و معماری
• مهندسی معماری
• تکنولوژی معماری
• معماری منظر
• مدیریت پروژه و ساخت
• معماری داخلی
• سایر رشته  و گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی معماری

آینده شغلی، بازار کار و فرصت های استخدامی مهندس معماری

مهندس معمار فرصت های شغلی زیادی را به صورت کارهای پروژه ای پیش رو دارد. پیشرفت کاری مهندس معمار به میزان زیادی به مهارت ها، شایستگی ها و تجارب او ارتباط دارد. مهندس معمار با داشتن تجربه کاری و سرمایه لازم می تواند شرکت مستقلی تاسیس کند و به شکل قراردادی با سازمان ها، شرکت ها و افراد مختلف کار کند. همچنین می تواند در شرکت های دولتی و خصوصی حوزه معماری و ساخت و ساز مشغول به کار شود .مهندس معمار آمادگی کار در رشته های مرتبط با معماری مانند معماری داخلی، طراحی صحنه یا طراحی صنعتی را نیز دارد.

معمولا بیشتر مهندسان معمار که مدرک کارشناسی دارند می توانند طراح فنی ساختمان ها، ناظر اجرای طرح و سرپرست دفاتر مشاوره شوند. مهندسان معماری که مدارک عالی در مقطع تحصیلات تکمیلی دارند، به دلیل گذراندن دروس هنری معماری بیشتر، علاوه بر طراحی بناها می توانند به طراحی و ساخت ماکت و طراحی معماری داخلی بپردازند یا به عنوان ناظر ساخت فعالیت کنند. مهندس معمار می تواند حتی کار و کسب درآمد خود را از زمان تحصیل شروع کند و به عنوان نقش کش و کمک طراح وارد بازار کار شود.

مهندس معمار برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کار دریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذی صلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت یا مجوزهای دیگر، فقط نقشه هایی را می پذیرند که توسط مهندسان معمار دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشند و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.