واخواهی خارج از مهلت به چه معناست؟

اگر دادگاه در رسیدگی به یک پرونده، حکم را به صورت غیابی و در غیاب خوانده صادر کند و خوانده از این حکم متضرر شود، او حق واخواهی دارد. در این شرایط فرد می تواند اعتراض خود نسبت به رای صادره ثبت کرده و درخواست رسیدگی مجدد را به همان دادگاه ارائه دهد. لازم است بدانید، واخواهی تنها در مهلت مشخصی امکان پذیر است.

اگر شخص نتواند در این مهلت اعتراضش را ارائه کند، باید در اسرع وقت دادخواست واخواهی خارج از مهلت و عذر موجه خود را تنظیم کرده و به دادگاه  این موضوع را اعلام کند. انجام این فرآیند، نیازمند آگاهی قواعد مربوط به دادخواست واخواهی خارج از موعد است. در این مطلب ترازو، درباره شرایط مربوط به واخواهی خارج از مهلت قانونی، نکاتی که باید بدانید را ارائه کرده ایم.

واخواهی چیست؟

طبق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، احکام غیایی زمانی صادر می شود که خوانده یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حضور نداشته و دفاع کتبی هم نکرده باشد، یا اخطاریه به فرد ابلاغ نشده باشد. در صورتی که شرایط فوق وجود داشته باشد، مطابق با ماده ۳۰۵ این قانون، خوانده یا نماینده قانونی او می تواند نسبت به رای صادر شده توسط دادگاه اعتراض کند. این اعتراض، باید در مهلت قانونی انجام شود.

مهلت واخواهی چقدر است؟

تمامی روش های اعتراض به حکم، از جمله تجدید نظر خواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث، دارای مهلت های زمانی مشخصی هستند. واخواهی از حکم غیایی نیز از این قاعده مستثنا نیست و مهلت آن، در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده است. طبق ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت واخواهی از احکام غیابی برای مقیمان ایران، ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی حکم و برای مقیمان خارج از کشور، ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی حکم است.

بنابراین، اشخاصی که در ایران زندگی می کنند، ۲۰ روز و کسانی که در خارج از کشور اقامت دارند، ۲ ماه فرصت خواهند داشت تا درخواست واخواهی خود را نسبت به رای غیابی صادر شده توسط دادگاه ارائه دهند.

واخواهی خارج از مهلت قانونی

واخواهی باید در مهلت قانونی انجام شود و به دادخواست واخواهی خارج از مهلت، رسیدگی نخواهد شد؛ مگر اینکه عذر موجه قانونی وجود داشته باشد. موارد عذر موجه برای واخواهی خارج از مهلت قانونی طبق ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی عبارت اند از:

• بیماری شدید: واخواه دچار بیماری باشد که مانع از حرکت او شده است.
• فوت یکی از بستگان: یکی از والدین، همسر یا فرزندان واخواه فوت کرده باشد.
• حوادث قهریه: وقوع حوادثی مانند سیل یا زلزله که عملا امکان واخواهی را غیرممکن کرده باشد.
• توقیف یا حبس: واخواه در مدت مهلت، در توقیف یا حبس باشد و نتواند دادخواست  واخواهی خود را ثبت کند.

در صورت وجود یکی از این موارد، دادگاه درباره شرایط واخواهی تصمیم گیری خواهد کرد.

واخواهی خارج از مهلت در امور کیفری

مهلت واخواهی از رای غیابی در دادنامه های کیفری طبق ماده ۴۳۱ قانون آیین دادرسی کیفری، برای اشخص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رای یا انقضای مهلت واخواهی است. اگر درخواست واخواهی خارج از این مهلت ارائه شود، دادگاه قرار رد واخواهی صادر می کند. ابلاغ واقعی به معنای ابلاغ رای به خود واخواه است، در حالی که ابلاغ قانونی به معنای ارسال رای به نشانی مندرج در دادخواست یا لایحه دفاعیه واخواه است. اگر واخواه در مهلت قانونی رای غیابی را دریافت نکرده باشد، می تواند ظرف ۲۰ روز از تاریخ اطلاع از رای اقدام به واخواهی کند.

اثر تعلیقی واخواهی خارج از مهلت

واخواهی خارج از مهلت، معمولا به معنای رد این درخواست است، زیرا طبق قانون باید فرد در زمان مقرر نسبت به ارائه درخواست واخواهی اقدام کند. با این وجود، در صورتی که عذر موجهی برای تاخیر در ارسال دادخواست واخواهی وجود داشته باشد و دادگاه آن را قبول کند، ممکن است تصمیم به پذیرش واخواهی خارج از مهلت گرفته شود.

اثر تعلیقی واخواهی خارج از مهلت در شرایط خاص بر اساس قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری و رویه قضایی مانند رای دادگاه تجدیدنظر استان  در دادنامه شماره ۹۲۱۰۱۱ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۹۲ به صورت زیر است:

• متوقف شدن اجرای رای: تا زمانی که دادگاه عذر موجه را بررسی و تایید کند، اجرای رای غیابی متوقف می شود. این توقف به معنی تعلیق عملیات اجرایی رای تا زمان رسیدگی به واخواهی است.
• بررسی مجدد پرونده: در صورتی که دادگاه عذر موجه را بپذیرد، پرونده برای رسیدگی مجدد به واخواهی در نوبت قرار می گیرد و رای غیابی ممکن است تغییر پیدا کند.

بنابراین، واخواهی خارج از مهلت می تواند باعث تعلیق اجرای رای و بررسی مجدد پرونده شود، به شرط اینکه عذر موجهی برای تاخیر ارائه شده باشد و مورد تایید دادگاه قرار بگیرد

نیجه گیری

اگر نتوانسته اید به موقع به رای غیابی دادگاه اعتراض کنید و به دنبال واخواهی خارج از مهلت هستید، باید بدانید که این فرآیند با چالش هایی همراه خواهد بود و باید عذر موجه برای این موضوع ارائه دهید. برای اعتراض به احکام غیابی و تنظیم لایحه واخواهی، یا انجام فرجام خواهی که یکی از روش های اعتراض به احکام قطعی است، لازم است از افراد متخصص در این حوزه کمک بگیرید. پلتفرم حقوقی ترازو با وجود تیمی متشکل از وکلای متخصص در این زمینه، به شما کمک می کند تا لایحه واخواهی خارج از مهلت را به درستی تنظیم کرده و شانس موفقیت خود را در این زمینه افزایش دهید.