دعاوی حقوقی

[دعاوی حقوقی]

هنگامی که حقوق احدی از افراد جامعه مطابق قانون زیر پا گذاشته می شود و آن حقوق تضعیف می گردد،قانون از وی حمایت و فرد می تواند با مراجعه به مراجع مربوطه قانونی خواستار احقاق حق خود گردد.
درواقع فرد با تقدیم درخواست خود تحت عناوین مربوطه از مراجع ذیصلاح ،قضات ،کارکنان ،و اشخاصی که پاسدار حفظ و به جا آوردن قانون در جامعه می باشند می خواهد که قانون از او و حق تضعیف شده اش دفاع بنماید .
بهتر است افراد قبل از طرح شکایت در مراجع قانونی و ذیصلاح بدانند موضوع پرونده آنان در کدام دسته از دعاوی قرار می گیرد.
آز آنجا که در رسیدگی به دعاوی ،در کشورمان با ۲ دسته بندی حقوقی و کیفری روبرو هستیم باید بدانیم که هرکدام از دعاوی فوق مرتبط با چه موضوعات و مسائلی هستند و هرکدام توسط چه مراجعی مورد رسیدگی قرار می گیرند .
در صورتی که افراد به اشتباه دعاوی خود را در مراجعی که رسیدگی به آن نوع دعاوی، مرتبط با تخصص و یا به نحوی ،مرجع رسیدگی کننده به آن دعاوی نباشند ،مطرح کنند ،مرجع فوق دستور رد و یا اگر دعوا به علت وجود موانعی ،قابلیت رسیدگی را نداشته باشد، دستور عدم استماع را در مقابل خواسته اشخاص صادر و به طرفین ابلاغ و اعلام می نماید، یعنی دادگاه بدون آنکه به خواسته و ماهیت دعوا ورود کند، اقدام به صدور این قرار می نماید ،که افراد می توانند پس از رفع موانع موجود، مجددا اقدام به طرح دعوا در محاکم بنمایند ،که این خود می تواند علی رقم وارد کردن هزینه های مربوطه به افراد ،هدر رفت زمان و طولانی تر شدن رسیدن به خواسته، و حق مورد ادعا را برای اشخاص به همراه داشته باشد.

و اما همانطور که از نام دعاوی حقوقی مشخص است ،این دعاوی، به شکایاتی که ناظر به حفظ حقوق افراد حقیقی و حقوقی و جبران خسارت به آنها در اثر نقض قوانین و یا امتناع از ایفای تعهداتی که در برابر یکدیگر متعهد هستند گفته می شود .
در این نوع دعاوی و یا شکایات شخصی که مدعی تضعیف ،و یا خود را صاحب حقی می داند که توسط شخص دیگر نادیده گرفته شده است ،با تقدیم درخواست خود تحت عنوان دادخواست به شعبه عمومی وحقوقی به مرجع مربوطه یعنی دادگاه عمومی و حقوقی دادگستری مراتب فوق را اعلام می دارد ،که تشریفات و نحوه رسیدگی به دعاوی مدنی در قانون آئین دادرسی مدنی ذکر گردیده است .
شخص مدعی خواهان ،و شخصی که طرف دعوای مدعی و مورد شکایت قرار می گیرد خوانده نامیده می شود .
و آن چیزی که شخص خواهان ،نسبت به آن مدعی است ،خواسته نامیده می شود .
صرف رسیدن ذی حق به حق و حقوق قانونی خود، یعنی رسیدن خواهان به حق و حقوق مورد ادعا،کفایت می کند ،یعنی برای خاتمه پیدا کردن چنین نوع دعاوی ،رسیدن صاحب حق به حق مورد مطالبه، و اعلام رضایت و پس گرفتن شکایت شخص خواهان لازم و کافی می باشد .
چنانچه این نوع شکایات در فرم مخصوص که دادخواست نام دارد و متعاقبا به آن اشاره شد نوشته نشود به آن ترتیب اثر قانونی نخواهد شد .
ابتدا شخص با تعیین خواسته خود اقدام به ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی می کنند ،و دادخواست با شماره پرونده ای تعیین شده ، در یکی از شعبات دادگاه های عمومی و حقوقی دادگستری ثبت می گردد،و با تعیین وقت رسیدگی طرفین دعوی،یعنی همان خواهان و خوانده به جلسه رسیدگی دعوت می گردند ،و نسبت به موضوع مورد اختلافی خود در محضر دادگاه به ادای توضیحات می پردازند ،قاضی شعبه باتوجه به دلایل و مدارک و مستندات و دفاعیات طرفین ،اقدام به صدور رای تحت عنوان رای بدوی می نماید ،چنانچه هرکدام از طرفین دعوی به رای صادره بدوی معترض باشند می توانند با توجه به مهلت تعیین شده در متن رای، اعتراض خود را مستند به تقدیم لایحه ای اعلام دارند .پس از آن پرونده به شعبه تجدید نظر خواهی ارسال و درآنجا مورد رسیدگی قرار می گیرد ،چنانچه نیاز به دعوت نباشد رسیدگی توسط دادگاه فوق بدون دعوت و حضور اصحاب دعوی صورت می پذیرد و رای صادر می گردد که رای فوق قطعی و غیر قابل اعتراض اعلام داشته می شود ،و پس از آن طی مهلت مقرر ،طرفین می توانند پرونده را برای اجرای احکام مدنی ارسال ،و در آنجا نسبت به اجرای حقوق و یا احقاق حق خود اقدام بنمایند .
از جمله نام دیگر دعاوی حقوقی ،دعاوی مدنی است که در تقسیم بندی قوانین کشور به دسته مالی و غیر مالی تقسیم می شود و هدف از طرح دعاوی حقوقی ،حل اختلاف میان اشخاص و رسیدن هر فرد به حقوق خود می باشد .

به طور صریح ومختصر ،دعاوی مثل مالکیت اموال منقول و غیرمنقول ،حقوق افراد بر دارایی ها،اجاره املاک ،رهن،مطالبه طلب،مباحث مرتبط با ارث ،طلاق،و حضانت از جمله دعاوی حقوقی می باشند .

ایمان مشایخی فر
کارشناس و پژوهشگر حقوقی