دارایی بدهی و سرمایه گذاری

به نام خدا

موضوع مقاله:

دارایی بدهی و سرمایه گذاری

نویسنده :

راضیه بیژنی

مقدمه

در نظر کلی این مقاله کلیت بدهی و دارایی و چگونگی سرمایه گذاری را معرفی وراهکارهایی برای جلوگیری متضرر شدن را ارائه مینماید

کلیت مبحث روبرودر این است که دارایی ها و بدهی و انواع را معرفی میکند

استهلاک دارایی و محاسبه ان را و از دارایی های ثابت تا داریی های عملیاتی را در نظر گرفته شده است

سرمایه گذاری مبحث طولانی است در توضح نمیگنجد و تجربه میتواند بیشتر چراغ راه باشد و ما نیز از تجربیات دیگران در این مقاله استفاده کرده ایم

ارایی ها نشان دهنده سود خالص از نظر ارزش هستند، در حالی که بدهی ها نشان دهنده کاهش خالص ارزش هستند. یک معادله استاندارد حسابداری کل دارایی های یک شرکت را در مقابل کل بدهی های آن قرار می دهد و سرمایه گذاران از این نسبت دارایی ها در مقابل بدهی ها برای ارزیابی شرکت استفاده می کنند.

تعریف دارایی؛ منظور از دارایی در حسابداری چیست؟

برای درک بهتر محتوای این مقاله بهتر است پیش از هر گفتاری با مفهوم دارایی آشنا شوید. با توجه به استانداردهای حسابداری منظور از دارایی یعنی: همه منابع و اموال اقتصادی که طی معامله های اقتصادی کسب می شوند. به عبارت ساده تر در فرایندهای مالی و اقتصادی تعدادی منابع اقتصادی به مالکیت یک واحد تجاری در می آید.

این واحد بر اساس فاکتور پول سنجش شده و تحت عنوان دارایی شناخته می شود. از انواع دارایی در حسابداری می توان به مواردی نظیر موجودی کالا، ساختمان، زمین، پول نقد، اثاثیه اداری، ماشین آلات و اوراق بهادار اشاره نمود.

در زبان انگلیسی دارایی، معادل لغت Asset است و به منابعی گفته می شود که از ارزش اقتصادی برخوردار بوده که افراد یا شرکت ها می توانند به واسطه آن در آینده کسب درآمد کرده و از آن سود ببرند. دارایی ها در ترازنامه ثبت می شوند. در هر ترازنامه ستون سمت چپ مربوط به بدهی ها و ستون دیگر مختص دارایی شرکت ها است.

عمر مفید دارایی یعنی چی؟

منظور از عمر مفید یک دارایی مدت زمانی است که می توان از یک دارایی استفاده نمود. به عبارت ساده تر تعداد یا مقدار محصولی که از طریق یک دارایی حاصل می شود.

استهلاک دارایی یعنی چی؟

کاهش ارزش دارایی های ثابت بر اثر عواملی همچون فرسایش ناشی از کار طی یک دوره استفاده و عموما گذر زمان استهلاک می گویند. ما در این مقاله از روش های محاسبه استهلاک صحبت کردیم.

انواع دارایی در حسابداری

منبعی که به دست شرکت ها کنترل شده و نتیجه عملیات مالی پیشین است دارایی تلقی شده و انواع مختلفی دارد. انواع دارایی ها عبارت است از:

• دارایی جاری
• دارایی ثابت
• دارایی فیزیکی
• دارایی انتزاعی یا همان نامشهود
• دارایی عملیاتی
• دارایی غیرعملیاتی

انواع دارایی در حسابداری بر مبنای وجود فیزیکی

همان طور که از عنوان پیداست دارایی ها را می توان بر مبنای دیده شدن به دودسته دارایی های مشهود یا همان ملموس و دارایی های نامشهود در حسابداری تقسیم نمود. در ادامه شما را با هر یک از این دارایی ها آشنا خواهیم کرد.

دارایی های مشهود (ملموس)

به دارایی هایی مشهود گفته می شود که موجودیت عینی داشته باشند و به طور موثر در عملیات واحد مورداستفاده قرار گیرند. دارایی مشهود را در ترازنامه تحت عناوین زیر طبقه بندی می کنند:

• دارایی های ملموس بلندمدت
• دارایی های مشهود سرمایه ای
• دارایی های ثابت یا اموال
• تجهیزات و ماشین آلات

این دسته از منابع دارای سه زیر گروه به شرح ذیل هستند:

دارایی مشهود استهلاک پذیر

دارایی مشهود استهلاک پذیر همان طور که از نامشان مشخص است عمر اقتصادی محدود و معینی دارند. این دارایی ها به مرور زمان دچار استهلاک می شوند.

دارایی های مشهود استهلاک ناپذیر

دارایی هایی که عمر نامحدود داشته و در اثر استفاده و با گذر زمان تحلیل نمی روند، تحت عنوان دارایی های مشهود استهلاک ناپذیر شناخته می شوند. زمین نمونه ای بارز از این دارایی ها است.

دارای نقصان پذیر

منظور از این دارایی ها، منابعی است که به دنبال استخراج تهی شده و به موجودی کالا یا مواد تبدیل می شوند. جنگل ها ذخایر و معادن طبیعی هستند که در ترازنامه ثبت دارایی ها در گروهی جدا به عنوان ذخایر و معادن نقصان طبقه بندی می شود.

قابل اندازه گیری بودن، منابع آتی، عمر طولانی و استفاده در روال عادی عملیات سه نمونه از بارزترین خصوصیات دارایی های ثابت و مشهود هستند.

دارایی های نامشهود

منظور از این دارایی آن هایی است که به طور فیزیکی قابل مشاهده نباشند. از دارایی های نامشهود می توان موارد زیر را نام برد:

• حق چاپ
• سرقفلی
• علائم و برندهای تجاری
• موافقت نامه حق رای
• حق ثبت اختراع

از آنجایی که صاحبان مشاغل به کمک دارایی های نامشهود سودهای شرکت را به دست می آورد، موارد ذکر شده را به عنوان دارایی های ثابت در نظر می گیرند.

انواع بدهی ها کدام هستند؟

• اسناد پرداختنی تجاری
• حساب های پرداختنی تجاری
• پیش دریافت درآمد
• مالیات پرداختنی (ذخیره مالیات)
• حقوق پرداختنی
• سود تضمین شده پرداختنی

بدهی به چیزی گفته می شود، که معمولا پول است، یک شخص یا شرکت بدهکار است. بدهی ها در طول زمان از طریق انتقال منافع اقتصادی شامل پول، کالا یا خدمات تسویه می شوند. بدهی هایی که در سمت راست ترازنامه ثبت می شوند شامل وام ها، حساب های پرداختنی، رهن، درآمدهای معوق، اوراق قرضه، ضمانت نامه ها و هزینه های تعهدی می شود. از آن جایی که بدهی ها در ترازنامه شرکت می آیند پس جزء حساب های دائمی هستند. بدهی ها را می توان در مقابل دارایی ها قرار داد. بدهی ها به چیزهایی اطلاق می شود که شما بدهکار هستید یا قرض گرفته اید. دارایی ها چیزهایی هستند که شما مالک آن ها هستید و یا طلب دارید.

بدهی ها چگونه عمل می کنند؟

به طور کلی، یک بدهی تعهدی است بین یک طرف و طرف دیگر که هنوز تکمیل یا پرداخت نشده است. در دنیا تجارت و از نقطه نظر حسابداری، یک بدهی مالی نیز یک تعهد است، که بر اثر معاملات تجاری، رویدادها، فروش، مبادله دارایی ها یا خدمات، یا هر چیزی که در آینده منفعت اقتصادی ایجاد کند، تعریف می شود. بدهی ها بسته به زمانی که دارند به دو دسته جاری یا غیر جاری تقسیم می شوند.

بدهی های جاری معمولا کوتاه مدت در نظر گرفته می شوند که انتظار می رود در یک دوره مالی یا کمتر تسویه شوند؛ و بدهی های غیرجاری یا بلند مدت انتظار می رود بیشتر از یک دوره مالی تسویه شوند. آن ها می توانند شامل خدمات آتی بدهکار به دیگران (قرض گرفتن کوتاه مدت یا بلندمدت از بانک ها، افراد یا نهادهای دیگر) یا تراکنش قبلی که تعهدی تسویه نشده ایجاد کرده باشد.

متداول ترین بدهی ها معمولا بزرگترین بدهی ها هستند مانند حساب های پرداختنی و اوراق قرضه پرداختنی. اکثر شرکت ها این دو خط را در ترازنامه خود خواهند داشت، زیرا آن ها بخشی از عملیات جاری و بلند مدت هستند. بدهی ها جنبه حیاتی یک شرکت هستند زیرا از آن ها برای تامین مالی عملیات و پرداخت هزینه های توسعه بزرگ استفاده می شود.

انواع بدهی ها کدام هستند؟

شرکت ها بدهی های خود را به دو دسته جاری و بلند مدت تقسیم می کنند. بدهی های جاری بدهی های قابل پرداخت در یک سال هستند، در حالی که بدهی های بلند مدت بدهی های قابل پرداخت در دوره طولانی تر هستند. به عنوان مثال، اگر یک شرکت وام مسکن قابل پرداخت در یک دوره 15 ساله را دریافت کند، این یک بدهی بلند مدت است. با این حال، پرداخت های وام مسکن که در طول سال جاری سررسید می شود، بخش جاری بدهی بلندمدت محسوب می شود و در بخش بدهی های کوتاه مدت ترازنامه ثبت می شود.

بدهی های جاری

در حالت ایده آل، تحلیلگران می خواهند ببینند که یک شرکت می تواند بدهی های جاری را که ظرف یکسال سر رسید می شود، با پول نقد پرداخت کند. برخی از نمونه های بدهی کوتاه مدت شامل هزینه های حقوق و دستمزد و حساب های پرداختنی است که شامل پول بدهی به فروشندگان، خدمات ماهانه و هزینه های مشابه می شود. نمونه های دیگر عبارتند از:

• اسناد پرداختنی تجاری
• حساب های پرداختنی تجاری
• پیش دریافت درآمد
• مالیات پرداختنی (ذخیره مالیات)
• حقوق پرداختنی
• سود تضمین شده پرداختنی

بدهی های غیر جاری

با توجه به نام این بدهی، کاملا بدیهی است که هر بدهی که کوتاه مدت نیست، تحت بدهی های غیرجاری قرار می گیرد که انتظار می رود بیشتر از یک دوره مالی پرداخت شود. معمولا بزرگترین بدهی و در بالای لیست است. تحلیلگران می خواهند ببینند که بدهی های بلندمدت را می توان با دارایی های حاصل از درآمدهای آتی یا معاملات تامین مالی پرداخت کرد. اوراق قرضه و وام تنها بدهی های بلندمدت شرکت ها نیستند. اقلامی مانند اجاره، مالیات معوق، حقوق و دستمزد و تعهدات بازنشستگی نیز می توانند تحت بدهی های بلندمدت فهرست شوند. نمونه های دیگر عبارتند از:

• حساب ها و اسناد پرداختی بلند مدت تجاری
• سایر حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت
• تسهیلات و اعتبارات مالی دریافتی بلند مدت
• ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
• درآمد انتقالی و به دوره های آتی

سرمایه گذاری چیست؟

در علم اقتصاد، سرمایه گذاری به معنای تخصیص منابع مالی به یک یا چند دارایی مختلف، به امید به دست آوردن منابع با ارزش تر در آینده است. سرمایه گذاری می تواند به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام شود. از انواع سرمایه گذاری می توان به خرید و فروش سهام شرکت ها، اوراق درآمد ثابت، مسکن، زمین، طلا، خودرو، ارزهای خارجی و … اشاره کرد.

البته بایستی توجه داشت، از آنجایی که سرمایه گذاری با هدف کسب سود بیشتر در آینده انجام می شود، همیشه با سطح خاصی از ریسک همراه است. به بیان دیگر این احتمال وجود دارد که با انجام یک سرمایه گذاری نادرست، نه تنها هیچ درآمدی برای سرمایه گذار به دست نیاید، بلکه ارزش سرمایه او نیز دچار کاهش شود. لذا اگر مایلید به سرمایه گذاری در بازارهای مختلف بپردازید، بهتر است ابتدا با قواعد و ویژگی های هر یک آشنا شوید. در ادامه توضیحاتی در خصوص هر یک از روش های سرمایه گذاری رایج در ایران ارائه شده است.

چرا باید سرمایه گذاری کنیم؟

همه ما به طور پیوسته در حال تلاش و کوشش هستیم تا بتوانیم به اهدافی که در نظر داریم دست یافته و رفاه بیشتری برای خود و عزیزانمان فراهم کنیم. مثلا ممکن است در پی خرید خانه یا ماشین داشته باشیم؛ یا بخواهیم برای تامین آینده تحصیلی و شغلی فرزندانمان، مبالغی را به روش های مختلف سرمایه گذاری کنیم؛ یا قصد خرید لوازم خانگی بهتری را داشته باشیم و یا …

نخستین و مهمترین گام برای دستیابی به این اهداف کوچک و بزرگ، داشتن یک منبع درآمدی مناسب است که بتواند سرمایه مورد نیاز را برای ما ایجاد کند. اما آیا صرفا وجود سرمایه اولیه کفایت می کند؟ آیا می توان بدون داشتن یک برنامه درست و هدفمند، به اهداف مالی خود در آینده رسید؟

برای پاسخ به این سوال، بهتر است نگاهی کوتاه و تحلیلی به بازدهی کلاس های دارایی مختلف در بازه زمانی پنج ساله منتهی به پایان اسفند ماه ۱۴۰۲ داشته باشیم تا شناخت و دید کلی نسبت به تفاوت سرمایه گذاری در دارایی های مختلف پیدا کنیم.

پس انداز چیست؟

به پولی که پس از کسر هزینه های مصرفی از درآمد هر فرد یا خانواده باقی می ماند، پس انداز گفته می شود. توجه داشته باشید که معمولا پس انداز به شکل وجه نقد نگهداری می شود. از این رو بازدهی چندانی برای شخص ایجاد نخواهد کرد!

مسلما این روش در کشور ایران که تورم بالایی دارد، منطقی به نظر نمی رسد. برای درک بهتر این جمله، تصور کنید که در سال ۱۳۷۵، ۱۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشتید. در آن زمان، خرید یک منزل مسکونی ۶۰ متری در مرکز شهر تهران، با این مبلغ امکان پذیر بود. در حالی که ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲، شاید بخشی از مبلغ اجاره یک ماه همان منزل مسکونی باشد.

سرمایه گذاری چه مزایایی دارد؟

۱- با سرمایه گذاری می توانید به اهداف مالی خود دست پیدا کنید

بی شک هر یک از ما انسان ها برای خود اهدافی را مشخص کرده ایم که معمولا بخش زیادی از آن ها نیاز به سرمایه ای بیشتر از آنچه که در اختیارمان هست، دارد. از جمله این اهداف می توان به خرید خانه، زمین، ویلا، وسیله نقلیه، لوازم منزل، تجهیزات کامپیوتری و … اشاره کرد. سرمایه گذاری هدفمند به شما کمک می کند تا با مدیریت صحیح بخش مازاد درآمدهای خود، بتوانید به سرمایه لازم جهت رسیدن به اهدافتان دست پیدا کنید.

۲- با سرمایه گذاری از تورم در امان می مانید

سرمایه گذاری درست نه تنها ارزش دارایی شما را در شرایط تورمی حفظ می کند، بلکه باعث افزایش آن نیز می شود. مثلا فرض کنید همان ده میلیون تومان سال ۱۳۷۵ را که می شد با آن یک خانه ۶۰ متری در مرکز تهران خرید، در یک دارایی با سود سالانه ۳۰ درصد، سرمایه گذاری می کردید. در این صورت سرمایه شما در سال ۱۴۰۰ حدودا برابر ۷ میلیارد می شد. و شما می توانستید با آن یک خانه ۲۴۰ متری در مرکز تهران بخرید!

۳- با سرمایه گذاری درست، در دوران بازنشستگی دغدغه مالی نخواهید داشت

دوران بازنشستگی یکی از بخش های مهم زندگی هر انسانی محسوب می شود و باید از سنین جوانی برای آن برنامه ریزی داشت؛ چرا که در این قسمت از عمر، توان کاری ما تقلیل رفته و به احتمال زیاد نمی توانیم درآمد مطلوبی را به دست بیاوریم. لذا توصیه می شود که از سنین جوانی، بخشی از درآمد خود را در یک بازار مناسب سرمایه گذاری کنید تا در دوران بازنشستگی و کهن سالی، دغدغه مالی نداشته و بتوانید در کنار عزیزانتان از زندگی لذت ببرید.

انواع روش های سرمایه گذاری در ایران کدام است؟

به طور کلی بازارهای بورس، زمین و مسکن، خودرو، طلا و ارزهای خارجی پرطرفدارترین روش های سرمایه گذاری در ایران هستند که در ادامه با هر یک بیشتر آشنا می شویم.

بورس

سرمایه گذاری در بورس و خرید و فروش سهام شرکت ها، یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرطرفدار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان است. چرا که این بازار معمولا بازدهی بیشتری در مقایسه با سایر بسترهای سرمایه گذاری داشته و همچنین می تواند به رشد اقتصادی کشور کمک شایانی کند. از دیگر مزایای این بازار می توان به امکان سرمایه گذاری با پول کم، نقدشوندگی مناسب، قابلیت سرمایه گذاری غیر حضوری، امکان مدیریت ریسک و شفافیت اطلاعاتی بالا اشاره کرد.

زمین و مسکن

سرمایه گذاری در زمین و مسکن عمدتا نیاز به سرمایه چند میلیاردی دارد. این یعنی اگر مایل باشید به صورت ماهانه بخشی از درآمد خود را در این بازار سرمایه گذاری کنید، تنها در صورتی موفق به انجام این کار انجام می شوید که درآمد بسیار بالایی داشته باشید. از این رو معمولا اشخاص درآمدهای خود را در بازارهای دیگری نظیر بورس، طلا و … که نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند، سرمایه گذاری می کنند. حال این افراد می توانند پس از گذشت چند سال، سرمایه خود را از این بازارها خارج کرده و در زمین یا مسکن سرمایه گذاری کنند.

طلا

روش های مختلفی برای سرمایه گذاری در طلا وجود دارد. همچنین بر خلاف بازار مسکن، سرمایه گذاری در طلا با مبالغ بسیار کمتری امکان پذیر است. اگر قصد سرمایه گذاری در طلا به صورت فیزیکی را دارید باید مواردی مانند ریسک اصل یا تقلبی بودن طلا، همینطور ریسک و هزینه نگهداری آن در محلی امن را مد نظر داشته باشید. اما اگر بخواهید از طریق بورس در طلا سرمایه گذاری کنید ریسک های یاد شده را حذف خواهید کرد. اگر علاقه مند به سرمایه گذاری در طلا از طریق بورس هستید لازم است تا در نظر داشته باشید هم می توانید به صورت مستقیم گواهی سکه طلا خریداری کنید و هم می توانید در صندوق های سرمایه گذاری در طلا (مانند صندوق عیار مفید) سرمایه گذاری کنید.

ارزهای خارجی مانند دلار

بازار ارز یکی از انواع روش های سرمایه گذاری پرریسک و پرنوسان است و پارامترهای بسیار زیادی نظیر روابط خارجی، روابط اقتصادی شامل واردات و صادرات، سیاست های دولتی و سیاست های کلی بانک مرکزی بر آن تاثیرگذار است. از طرف دیگر، ممکن است در شرایطی خاص، خرید و فروش ارزهای پر استفاده مانند دلار و یورو، با محدودیت های جدی همراه شود و نگهداری مقدار زیادی از آن ها مطابق قانون تخلف به شمار رود.

یک نکته جالب!

زمانی که یک شخص ایرانی در ارزهای خارجی نظیر دلار سرمایه گذاری می کند، در واقع معادل شخصی است که در کشور آمریکا دارایی های خود را در هیچ بازاری سرمایه گذاری نکرده است! از طرفی همانطور که در آمار مربوط به آمریکا مشاهده کردیم، بخش عمده ای از مردم ساکن این کشور پول های خود را در یک بازار نظیر مسکن، بورس و … سرمایه گذاری می کنند. حال سوال مهمی مطرح می شود. اگر دلار یا سایر ارزهای خارجی، روش مناسبی برای سرمایه گذاری است، پس چرا مردم آن کشورها پول های خود را در بازارهای دیگر سرمایه گذاری می کنند؟

سپرده های بانکی

بسیاری از افراد سپرده گذاری در بانک و دریافت سود بانکی را به عنوان یک سرمایه گذاری مناسب می شناسند. اما داده های تاریخی نشان داده است که طی سالیان گذشته، سود بانکی بسیار کمتر از میزان تورم بوده است. به بیان دیگر سپرده های بانکی در حفظ قدرت خرید و ارزش پول کارآمد نبوده اند.

سرمایه گذاری در بازار منفی چگونه انجام می شود؟

خرید پله ای

یکی از بهترین استراتژی هایی که برای سرمایه گذاری در بازار منفی مورد استفاده قرار می گیرد، خرید پله ای است؛ در واقع، فعالان حرفه ای بازار که دیدگاه میان مدت و بلندمدت دارند، به جای اینکه سهام شرکت ها را در سقف قیمتی بخرند، ترجیح می دهند که با صبر و حوصله زیاد، سهام مدنظر خود را در بازارهای منفی و به صورت پله ای خریداری کنند. در واقع با این کار، میانگین قیمت خرید خود را کاهش می دهند و در مواقعی که روند بازار صعودی می شود، در مدت زمان کمتری وارد سود می شوند و می توانند سهام در اختیار خود را با بازدهی مناسب تری بفروشند.

میانگین کم کردن

اگر در سقف قیمتی، خرید خود را انجام داده اید و در حال حاضر وارد ضرر شده اید، بازارهای ریزشی بهترین فرصت برای جبران است و سرمایه گذاری در بازار منفی می تواند میانگین قیمتی خریدهای شما را کاهش دهد.

به عنوان مثال، فرض کنید که شما 100 میلیون تومان در اختیار دارید و 50 میلیون تومان از سرمایه خود را صرف خرید سهام یک شرکت پالایشی در قیمت 1000 تومان کرده اید و پس از ریزش بازار، قیمت سهام این شرکت به 500 تومان رسیده و سرمایه شما با زیان 50 درصدی همراه شده است. در اینجا اگر شما قصد میانگین کم کردن داشته باشید، 50 میلیون تومان باقیمانده از سرمایه خود را صرف خرید سهام همین شرکت در قیمت 500 تومان می کنید و میانگین قیمت خرید شما به 750 تومان می رسد و ضرر پرتفوی نیز از 50 درصد به 25 درصد کاهش پیدا می کند.

سبد دارایی خود را اصلاح کنید

بازارهای منفی، بهترین زمان برای تغییر پرتفوی سرمایه گذاران است و افرادی که به دنبال اصلاح سبد دارایی های خود هستند، می توانند از این فرصت استفاده کنند؛ چراکه در روندهای صعودی، معمولا فرصتی برای اصلاح سبد دارایی وجود ندارد و قیمت ها با سرعت چشمگیری افزایش پیدا می کنند.

فعالیتی انجام ندهید

اگر از آن دسته از افرادی هستید که با دیدن تابلو معاملاتی قرمز سهم ها دچار اضطراب و استرس می شوند، توصیه می کنیم که در بازارهای منفی و ریزشی هیچ کاری انجام ندهید و از معامله کردن در این بازارها پرهیز کنید؛ چراکه تجربه سال های گذشته نشان داده است که در زمان هایی که بازار منفی است و قیمت سهام شرکت ها ریزش سنگینی را تجربه کرده اند، فروختن سهام اشتباه بوده و سرمایه گذاران اگر مدتی صبر می کردند، نتیجه بهتری را بدست می آوردند.

روند منفی، بخشی از چرخه بازار

همانطور که اشاره کردیم، افت و خیز قیمت ها ذات بازارهای مالی است و اگر این نکته را در ذهن خود داشته باشید که بعد از هر ریزشی، یک بازار صعودی در انتظار شماست، استراتژی های خود را می توانید بر مبنای اهداف بهتری به وجود بیاورید.