من در شهود پرگیا

سوال : خود من چیست؟

جواب : تو داری یخچه روی برف می گذاری. لازمه ی جواب بینشی است به آن چه «خود» را می سازد، و با صرف تفکر عقلی نمی توان به آن رسید. در حالی که به تفکر نیاز است اما آن چیزی که مساله را حل می کند عقل نیست بلکه نیروی اراده است. مساله با یک روش هستی شناختی حل می شود، نه با فرض. 

فلسفه بودایی بر شهود [پرگیا (پراجا) (Prajna) (سانسکریت: प्रज्ञ)]، استوار است که بنیادی ترین است و مقدم بر هرگونه عقل گرایی. با رسیدن به این مقام، مشکل «خود» حل می شود. (1)

***

[یزدانپناه عسکری]

من مدرک (نفس) واحد ادراک کننده ای است که مجبور به «ادراک» از بی کرانه دریای آگاهی در طریق دائو (تائو) است . «موجود آگاه»، «من» خواهد داشت، چون ناگزیر به «ادراک» است. و این «من» نباید با « من ناشی از خودمهم بینی» اشتباه شود. و این من همان شعر ابوسعید است:

جسمم همه اشک گشت و چشمم بگریست

از من اثری نماند این عشق از چیست

در عشق تو بی جسم همی باید زیست

چون من همه معشوق شدم عاشق کیست (2)

_______

1 – فراسوی فرزانگی ، ع . پاشایی – تهران : موسسه نگاه معاصر 1380 ص 124 ، 125

2 - اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید تالیف محمد بن منور ابی سعد بن ابی طاهربن ابی سعید میهنی، بخش اول مقدمه ، تصحیح و تعلیقات دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی – تهران : انتشارات آگاه 1385 ص 44