محمدرضا ابری
حقوقدان، استاد مرکز آموزش های تخصصی دانشگاه شهید بهشتی، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره موسسه حقوقی موازنه مدنی
5 یادداشت منتشر شدهنقد رویه قضایی در خصوص معافیت زوجین از پرداخت هزینه دادرسی
در پرونده ای زوجه با اخذ نامه مساعدت قضایی بمنظور معافیت از پرداخت هزینه دادرسی از پرداخت آن معافیت تحصیل نموده و دادگاه بدون رسیدگی قضایی به خواسته اعسار جلسه رسیدگی به اصل دعوی را تعیین و شروع به رسیدگی می نماید.
به نظر می رسد تشکیل جلسه فوق مطابق قانون نبوده و تشریفات و اصول دادرسی بنا به استدلال ذیل رعایت نگردیده است.
هر چند برابر با ماده 5 قانون حمایت خانواده درصورت عدم تمکن مالی هریک از اصحاب دعوی دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع واحوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آنها را به زمان اجرای حکم موکول کند. با وجود این، نظر به اینکه وفق ماده 48 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی شروع رسیدگی مستلزم تقدیم دادخواست می باشد لذا در صورت عجز احدی از زوجین نسبت به تادیه هزینه دادرسی لزوما باید دادخواست اعسار تقدیم گردد و این امر مستلزم رعایت تشریفات آیین دادرسی می باشد لذا صرف دریافت نامه مساعدت قضایی و معافیت از پرداخت هزینه دادرسی بموجب آن مخالف قانون به نظر می رسد و در صورت تردید می بایست به اصل رجوع نمود و اصل لزوم تقدیم دادخواست و رعایت تشریفات دادرسی است مگر اینکه نصی در خصوص عدم لزوم آن وجود داشته باشد.
دکتر محمدرضا ابری