قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در پژوهش

- دستاوردهای فاوا در تحقیقات و پژوهش های علمی

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تحقیقات علمی، بهره ودستاوردهای بسیاری را در فرایند تحقیق ایجاد می کند. برای این منظور لازم است هر یک از مراحل تحقیق علمی را بررسی و شیوه به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات را در آن مرحله بیان و مزایا و آثار آن را بررسی کنیم. با تاکید بر این مهم، برخی از آثار و فواید به کارگیری فاوا در تحقیقات علمی عبارتند از:

§ تنوع امکانات و تقویت انگیزه برای انجام پژوهش : جذابیت و امکانات گوناگون رایانه و اینترنت می تواند در تقویت انگیزه محقق و کاهش خستگی ناشی از تحقیق اثرگذار باشد.

§ کاهش خطاهای رایج انسانی در پژوهش : پنهان نماندن ریزترین نکات و اطلاعات از چشم تیزبین و منطق ریاضی ماشین های پردازشگر، محقق را در برابر بسیاری از خطاهای رایج انسانی ایمنی می بخشد و بر دقت کار تحقیقاتی می افزاید.

§ کاهش هزینه و دسترسی آسان به منابع: فناوری اطلاعات و ارتباطات از راه های مختلفی چون آسان ساختن دسترسی به متون و منابع، بی نیازی از کاغذ و قلم و دیگر ابزارهای تحقیقات سنتی، کاهش نیاز به رفت و آمد و مسافرت های تحقیقاتی و مانند آن، هزینه های تحقیق را به شدت کم می کند.

§ حذف زمان و مکان در دسترسی به منابع: یکی دیگر از مزیت های رایانه ای شدن تحقیق این است که به آسانی می توان در هر شرایطی منابع متعدد و پرشماری را در قالب لوح فشرده یا حافظه های دیگر به همراه داشت؛ از این رو محقق برای انجام تحقیق و گرد آوری اطلاعات وابستگی کمتری به زمان و مکانی خاص دارد.

§ دسترسی به اطلاعات و منابع متنوع: در تحقیقات سنتی یافتن اطلاعات دلخواه در یک منبع در گرو آشنایی قبلی با اسلوب آن منبع است اما با استفاده از فاوا می توان هرگونه اطلاعاتی را از هر نوع منبعی به دست آورد.

§ جامعیت و دستیابی به منابع و مراجع بیشتر: بهره گیری از نرم افزارهای رایانه ای و اینترنت در مراحل مختلف یک تحقیق علمی بر جامعیت آن می افزاید؛ زیرا با استفاده از این ابزارها امکان دست یابی و مراجعه به منابع بیشتری فراهم می شود و اطلاعات گسترده تری در اختیار محقق قرار می گیرد.

§ اطلاعات چندرسانه ای و بازدهی و جذابیت بیشترپژوهش: در تحقیقاتی که بر پایه فناوری اطلاعات وارتباطات انجام می پذیرد، افزون بر اطلاعات نوشتاری می توان از اطلاعات چندرسانه ای بهره جست و بازده و جذابیت کار را افزایش داد.

§ سرعت بخشی و پردازش اطلاعات: از دیگر ویژگی ها و دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرعت بی مانندی است که در جستجو، گرد آوری و تحلیل اطلاعات دارد. با استفاده از ابزار های این فناوری به آسانی می توان مطالب و عبارات دلخواه را در چند ثانیه از میان هزاران جلد کتاب به دست آورد. این فناوری افزون بر سرعت پردازش و جستجوی اطلاعات، ابزارها و امکانات دیگری را فراهم می آورد که مراحل گوناگون پژوهش را سرعت می بخشد؛ مانند ابزارها و امکاناتی که نگارش، رونویسی، مقایسه، ویرایش و بایگانی اطلاعات را در رایانه آسان می سازد.

§ تنوع خدمات پژوهشی و پردازش اطلاعات: فاوا امکانات و توانایی هایی در اختیار محقق می نهد که می توان گفت بدون این فناوری دست یابی به آن (هر چند با زحمت و زمان زیاد)، کم و بیش ناممکن است. بررسی های تطبیقی و مقایسه ای، فهرست های مختلف فنی، نمودارهای آماری، آزمایش های مجازی و جستجوهای ریشه ای، نمونه هایی از این امکانات است.

§ مدیریت پژوهش و تنظیم منطقی و ساختارمنظم: ساختار منظم و امکانات دسته بندی و بایگانی در رایانه و برخی ابزارها و نرم افزارهای برنامه ریزی و مدیریت زمان، در نظم بخشیدن به فعالیت ها، یادداشت ها و انجام مراحل مختلف تحقیق موثر است.

§ ذخیره سازی و بازیابی بهترمستندات: شرایط مناسبی که با این فناوری برای ذخیره سازی یافته ها و بایگانی و نگهداری آسان و کم حجم اطلاعات گسترده فراهم شده است، ماندگاری دستاوردها و نتایج تحقیق را بسیار بیشتر می سازد. ضمن این که این ویژگی باعث می شود فیش ها و یادداشت هایی که در طول هر تحقیق به دست می آید در تمامی تحقیقات بعدی به آسانی برای بهره برداری آماده باشد.

§ تجمیع منابع و مدیریت استناد و ارجاعات: لینک ها و ارتباطات شبکه ای که امکان آن در فاوا به آسانی فراهم شده است، همواره افق های نوینی را در برابر محقق می گشاید.

§ تعامل بیشتر و بازخوردگیری بهتر قبل از نشر: امکان انتشار نتایج تحقیق حتی پیش از کامل و نهایی شدن آن، در کنار قابلیت های تعاملی شبکه اینترنت فرصت ارزشمندی را در اختیار محقق قرار می دهد تا بتواند بازخوردها و بازتاب دیدگاه های خود را در کمترین زمان ممکن به دست آورد و تعامل سازنده ای را با مخاطبان و منتقدان برقرار سازد.

§ ارتباطات علمی و پژوهش گروهی: امکانات ارتباطی و فراهم شدن فرصت استفاده از شبکه ها در این فناوری شرایط بسیار مناسبی را برای فعالیت های تشکیلاتی و تحقیقات بزرگ و گروهی فراهم می کند.

§ خودناشری و توزیع گسترده پژوهش : با استفاده از ظرفیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و شبکه جهانی اینترنت دیگر هیچ محققی برای انتشار و بهره برداری از آثارش منتظر ناشر یا موسسات گوناگون نمی ماند و به آسانی و بدون هیچ گونه هزینه ای می تواند هر بخش از آن را که بخواهد در سطح جهانی و با شمارگانی نامحدود منتشر کند. این ویژگی می تواند به تازه کاران عرصه پژوهش انگیزه و جدیت بدهد و پژوهش های آنان را ماندگار کند.

§ روزامد سازی اطلاعات و نشر سریع اطلاعات: گستردگی ارتباطات و سرعت انتقال اطلاعات در شبکه اینترنت فاصله تولید و عرضه جهانی ایده ها و نتایج علمی را به کمتر از ثانیه کاهش داده است؛ بنابراین استفاده از این فناوری، تحقیق را کاملا به روز و منطبق با آخرین اطلاعات و دستاوردهای علمی قرار می دهد(سیدحمید حسین، 1394) .