چهارچوب های کپی رایت محصولات فرهنگی در زمینه فعالیت تهیه کنندگان بخش خصوصی ( بخش سوم )

دانشگاه پیام نور (همه مراکز) 

مالکیت داشتن اثر

معیار مالیت داشتن یک اثر در ایران تنها به ارزش اقتصادی آن بستگی ندارد. چراکه مالیت داشتن آن با توجه به عرف و نظم عمومی و اخلاق حسنه سنجیده می شود. (آیتی، 1375: 82) در نظام قانونی کشور ما که مبتنی بر موازین شرعی است؛ آثاری وجود دارند که دارای ارزش اقتصادی می باشند، اما چون مبادله آن ها برخلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه می باشد، مورد حمایت قانون قرار نمی گیرد. به عنوان مثال، یک فیلم مستهجن، یک شعر توهین آمیز و نظایر آن، از آثار قابل حمایت به شمار نمی آیند. چراکه مبنای قانون گذار این است که از منافع و مصالح اجتماع حمایت کند و اگر اثری مخالف با اخلاق حسنه باشد از لحاظ شرعی و قانونی ارزش اقتصادی ندارد.

-شرط نخستین بار

بر اساس قانون ایران لازم است که چاپ یا پخش یا نشر یا اجرای اثر برای نخستین بار در ایران باشد. در این رابطه ماده 22 قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مقرر می دارد:

«حقوق مادی پدید آورنده موقعی ازحمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ با پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا اجرا نشده باشد».

لذا اگر یک اثر ادبی و هنری برای اولین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا نشده باشد، از حمایت برخوردار نخواهد بود. البته پیش نویس قانون مالکیت ادبی و هنری در این خصوص به غیر از ملاک نخستین انتشار در ایران یا انتشار ظرف مدت 30 روز از انتشار نخستین درایران، ضابطه تابعیت ایران یا سکونت در ایران را هم، در نظر گرفته است.

*برگرفته از مقاله : بررسی تاثیرات نقض قوانین بین المللی کپی رایت محصولات فرهنگی و هنری در ادامه فعالیت های تهیه کنندگان بخش خصوصی نوشته نوید دهقانی

محل انتشار: ماهنامه علمی-تخصصی مطالعات میان رشته ای هنر و علوم انسانی، دوره: 2، شماره: 14