مهریه و نکات پیرامون آن

اگر مهریه وجه نقد باشد
... اگر مهریه وجه نقد باشد به نرخ روز محاسبه می شود و اگر شوهر فوت شده باشه، مهریه فقط تا تاریخ فوت، به نرخ روز محاسبه می شود حتی اگه زن چند سال بعد از فوت شوهر مهریه را مطالبه کند
اگر مهریه، هزینه سفر حج تمتع باشد، این هزینه چگونه حساب می شود؟با توجه به اینکه هزینه سفر حج تمتع نرخ دولتی و آزاد دارد و با یکدیگر متفاوت اند، معمولا رویه قضایی بر این منوال است که با استعلام از سازمان حج و زیارت، نرخ مذکور را استعلام میگیرند و متناسب با مبلغ اعلامی، مرد باید مهریه را بپردازد.
این هزینه به نرخ دولتی محاسبه میشود و هزینه دیگری مانند هزینه کاروان و ... را شامل نمیشود.
اموالی که برای مهریه قابل توقیف خواهد بود: زمین ،آپارتمان، حساب سپرده_ حقوق پرسنلی_ مطالبات خوانده از اشخاص ثالث و مانند آن_ تلفن همراه_ سهام_ توقیف حقوق ماهیانه زوج توسط زوجه تا میزان یک چهارم بر خلاف تصور عامه مردم، مهریه بالای ۱۱۰ سکه نیز با معرفی اموال، نظیر ملک، دارایی، حساب بانکی، حقوق دریافتی ماهانه و ... قابل وصول خواهد بود. مهریه پس از فوت زن، توسط ورثه و پس از فوت شوهر، توسط زن از اموال باقی مانده شوهر قابل وصول است. چنانچه مهریه زن بیشتر از کلیه اموال همسر متوفی باشد تمام اموال به زن تعلق می گیرد.
مهریه در طلاق از طرف مرد 
زمانی که مرد دادخواست طلاق را تقدیم دادگاه نماید باید کل مهریه زوجه را پرداخت کند.
مهریه در طلاق از طرف زن
در طلاق از طرف زن از نوع طلاق بائن بوده و زوجه باید در قبال مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد و این مال در اغلب موارد مقداری از مهریه زن می باشد که زوجه آن را بذل می نماید.
مهریه در طلاق توافقی
پرداخت مهریه در طلاق توافقی بستگی به توافق طرفین دارد. هرچند که با توجه به اینکه نوع طلاق خلع می باشد زوجه باید مقداری از مهریه خود را بذل نماید.
قانون مقدار مشخصی برای مهریه تعیین نکرده و بستگی به توافق طرفین دارد. تعیین مهریه در نکاح منقطع الزامی است و عدم تعیین آن موجب ابطال عقد می باشد. قوانین جدید صرفا درخصوص نحوه وصول مهریه و اجرای محکومیت مالی و بازداشت مرد می باشد
مهریه وموارد تعلق وعدم تعلق به زوجه طبق ماده ی ۱۰۷۸ قانون مدنی"هرچیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد می توان مهر قرار داد. همچنین به مجرد عقد نکاح زن مالک تمام مهریه می شود و می تواند هر تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
مهریه جز حقوق مالی زن است و خیانت زن ، رابطه نامشروع ، بیماری ،نشوز، سومعاشرت ، جنون و فوت هر یک از زوجین تاثیری در مهریه ندارد و زوج مکلف به پرداخت است.
درصورت فوت زن ، وراثش می توانند از زوج مهریه را مطالبه کنند.
در مورد زیر نصف مهریه به زن تعلق می گیرد:
۱.اگر بعد عقد نکاح رابطه زناشویی برقرار نشده و زوج بخواهد زن را طلاق دهد
. ۲.اگر نکاح به دلیل عنن (بیماری خاصی در مردان)فسخ شود
۳.اگر در نکاح موقت قبل از مباشرت بذل مدت صورت بگیرد.یعنی مرد مدت باقی مانده از نکاح را ببخشد.
در موارد زیر هیچ مهری به زن تعلق نمی گیرد:
۱.درصورتی که توافق شده مهریه بعد عقد نکاح تعیین شود ولی قبل از تعیین و قبل از برقراری رابطه یکی از زوجین فوت کند.
۲.در صورتی که عقد نکاح(دائم یا موقت) باطل بوده و رابطه زناشویی واقع نشده باشد.
۳.به موجب ماده 1101 قانون مدنی ، هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتی که موجب فسخ ، عنن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح ، زن مستحق نصف مهر است .
مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست مطالبه مهریه در این حالت زوجه دادخواستی مبنی بر مطالبه مهریه
به دادگاه ارایه داده و پس از صدور حکم محکومیت و ابلاغ اجراییه باید مالی از شوهر، به دادگاه معرفی کند تا دادگاه با توقیف و فروش آن، مهر زن را پرداخت کند. البته این مال نباید از مستثنیات دین باشد. اگر هم شوهر فاقد مال اما کارمند باشد، زوجه می تواند تقاضا کند که یک سوم حقوق مرد تا پرداخت تمام مهر توقیف و به او پرداخت شود.
البته طبق قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب ١٣٩٤ اگر در زمان ٣٠ روز پس از ابلاغ اجراییه شوهر تقاضای اعسار از پرداخت کل مهریه و تقسیط آن را ارائه دهد دستور جلب وی صادر نمی گردد و مهریه را به صورت اقساط پرداخت می نماید
پشیمانی_بعداز_بخشیدن_مهریه :
آیا خانمی که مهر خود را به همسرش بخشیده است می تواند از بخشش خود رجوع و مهر خود را به صورت مجدد مطالبه کند یا خیر؟ حالت_اول: زمانی است که زوجه در خصوص مهریه، ما فی الذمه زوج را ابراء می کند. به این بیان که می گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهی داشت (تو را از پرداخت مهریه بری می کنم)؛ این بیان باعث می شود تا تکلیف شوهر در ادای مهر به طور کلی ساقط شود. پس در این حالت زن حق رجوع ندارد .
حالت_دوم: زمانی است که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر بذل می کند. بذل مهر در طلاق های خلع و مبارات انجام می شود، خلع و مبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می گیرد. این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود. این مال ممکن است مهریه زن یا معادل آن باشد، به همین جهت در فرهنگ عامه از عبارت «مهرم حلال و جانم آزاد» در اشاره به این نوع طلاق استفاده می کنند. بنابراین زن با پرداخت مالی به شوهر، از او می خواهد که طلاقش دهد. اگر زن در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع کند، طلاق ملغی و کان لم یکن خواهد شد. یعنی همچنان زن و شوهر محسوب می شوند و مثل این است که اصلا طلاقی صورت نگرفته است. پس در این حالت زن حق رجوع از مهریه را تا پایان مدت عده دارد . حالت_سوم: زمانی است که زوجه مهریه خود را به زوج هبه می کند. به این بیان که می گوید من مهر خود را به تو بخشیدم؛ در این حالت است که همانند سایر اشکال هبه، تکلیف شوهر در پرداخت مهریه به طور کلی از بین نمی رود؛ چراکه زن می تواند تحت شرایطی از هبه مزبور رجوع و مهر خود را مطالبه کند.خواه طلاق گرفته باشد یا نگرفته باشد.
حق حبس در دوران نامزدی چیست؟ از حقوقی که در قانون مدنی برای زوجه(زن) مقرر شده حق حبس می باشد. ماده 1085 قانون مدنی این حق را چنین تعریف می کند: زن می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. و ماده 1086 قانون فوق در ادامه آورده است که: اگر زن قبل از اخذ مهریه به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند مع ذالک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد. معمولا وقتی که زن به تکالیف خود عمل نمی کند و در واقع نشوز می کند مرد دعوی تمکین را طرح می کند زمانی که زن از حق حبس خود استفاده می کند دادگاه در صورت احراز شرایط حق حبس دیگر دعوی تمکین را حکم نمی نماید اعم از اینکه دعوی طرح شده تمکین به صورت عام باشد یا به صورت خاص. و در نتیجه این حکم زن به راحتی می تواند نفقه خود را مطالبه نماید و حتی طرح شکایت کیفری ترک انفاق بنماید. از طرفی به موجب آراء وحدت رویه مثل رای وحدت رویه 718 مورخ 13/2/90 تقسیط مهریه موجب سقوط حق حبس زوجه نمی گردد. به هر حال در زمان فعلی رویه قضایی این است که حق حبس مطلق در مهریه پذیرفته شده و تقسیط مهریه هم موجب سقوط آن نمی گردد.
اگر زوج توانایی پرداخت اقساط مهریه را نداشته باشد چه باید کرد؟ مهریه از جمله دیونی است که زوج باید آن را هر زمان که زوجه درخواست کند بپردازد، اما اگر زوج توانایی پرداخت یکباره مهریه را نداشته باشد می تواند از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را نماید. مطابق با قانون و به تجویز تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی زوج می تواند دادخواست تعدیل اقساط را به دادگاه تقدیم کند. دادگاه، با توجه به نرخ تورم، بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.
پیش قسط مهریه چقدر است ؟ در قوانین مرتبط با مهریه و اعسار، میزانی برای قسط و اقساط مهریه مشخص نشده است، حتی ملاکی هم برای آن ارائه نشده است و تماما اختیار تعیین آن به قاضی رسیدگی کننده محول شده است. این قاضی است که با توجه به مهریه و میزان آن، شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه، پیش پرداخت و اقساط را تعیین می کند. بنابراین مبلغ اقساط مهریه یا همان میزان اقساط مهریه برای همه یکسان نیست و در هر پرونده ای و در هر شعبه ای، قاضی دادگاه خانواده به صورت موردی تصمیم گیری می کند. بدیهی است که رای اعسار از پرداخت مهریه، ظرف ۲۰ روز قابل اعتراض و تجدید نظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است.
استحقاق زوجه برای دریافت مهریه در صورت انحلال عقد نکاح دائم :
مهرالمسمی قبل از نزدیکی:
در فوت کل مهریه (م ۱۰۸۲ ق .م) در طلاق نصف مهریه (م ۱۰۹۲ ق.م)
در فسخ مستحق دریافت مهر نیست مگر در مورد عنن که نصف مهریه تعلق میگیرد (م ۱۱۰۱ ق .م)
بعد از نزدیکی:
درفوت کل مهریه (م ۱۰۸۲ ق.م)
در طلاق کل مهریه (م ۱۰۸۲ ق.م)
در فسخ کل مهریه ( م ۱۰۸۲ ق.م)
عدم تعیین مهریه: قبل از نزدیکی :
در فوت مستحق دریافت مهر نیست ( م ۱۰۸۸ ق.م)
در طلاق مهر المتعه (م ۱۰۹۳ ق.م)
در فسخ مستحق دریافت مهر نیست

بعد از نزدیکی:
در فوت---> مهرالمثل (م ۱۰۸۷ ق.م)
در طلاق---> مهرالمثل (م ۱۰۸۷ ق.م)
در فسخ---> مهرالمثل (م ۱۰۸۷ ق.م)
در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمیگیرد بر طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی زن به مجرد عقد مالک مهر (به فتح میم) یا همان مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد. پرداخت مهریه در سند ازدواج یا عند المطالبه است یا عند الاستطاعه که در هر دو مورد زن استحقاق مطالبه تمام مهریه را از شوهر دارد .
آیا طلاق دادن زن بدون مهریه هم شرایط و راه هایی دارد؟ در مهریه عند الاستطاعه زن باید استطاعت مالی شوهر را برای پرداخت مهریه اثبات کند و به این منزله نیست که مرد مستحق طلاق دادن زن بدون مهریه است. در مهریه عند المطالبه نیز با مطالبه زن (دادن دادخواست مهریه) اگر مرد توان پرداخت یک جای مهریه را نداشته باشد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت یک جای مهریه را تقدیم دادگاه کند و تقاضای تقسیط مهریه کند که در این صورت نیز با پذیرش اعسار شوهر، مهریه تقسیط می شود و البته این هم به منزله عدم استحقاق زن در مهریه و طلاق دادن زن بدون مهریه توسط مرد نیست.
اگر زن دوشیزه (باکره) باشد در طول زندگی مشترک و تا قبل از طلاق می تواند مطالبه همه مهریه را کند فقط بر طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی:هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد حق دارد مازاد از نصف را عینا یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.پس در طلاق، زن باکره مستحق نصف مهریه می باشد. ممکن است زنی در زندگی مشترک و بعد از عقد نکاح، با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی ذمه مرد را در اصطلاح حقوقی ابراء کند و یا این که مهریه را به شوهر ببخشد که همه این ها ارتباطی به عدم استحقاق زن در مهریه ندارد بلکه زن با اختیار خود حقی را که در مهریه داشته صرف نظر کرده است.
در طلاق توافقی یا طلاق از طرف زوجه نیز که به صورت طلاق خلع می باشد زن چیزی از مهریه را در قبال طلاق اصطلاحا بذل می کند که در این جا نیز زن با اختیار خودش از مقداری از مهریه در قبال طلاق، صرف نظر می کند که باز هم ارتباطی به عدم استحقاق مهریه به زوجه (زن)  و ندادن مهریه توسط مرد ندارد.
اما اگر زن ناشزه باشد بدین معنی که از مرد (شوهر) تمکین نکند و یا این که بیمار باشد و یا حتی مرتکب جرمی شده باشد و یا خیانت کند و مرتکب رابطه نامشروع شود، ارتباطی به مهریه او ندارد و همه این موارد مطلقا مانع دریافت و استحقاق زن نسبت به مهریه نیست و از اشتباهات رایج بین بعضی از مردم است که می پندارند رابطه نامشروع زن و یا ناشزه بودن او مهریه را از بین می برد.
پدر داماد و مهریه اگر پدر زوج(داماد) پرداخت مهریه را تضمین کند چه وضعی خواهد داشت؟ در این حالت دیگر شوهر هیچ گونه مسئولیتی برای پرداخت مهریه نداشته و پدر او مسئولیت پرداخت مهریه را خواهد داشت. آیا پدر زوج در صورت امتناع از پرداخت مهریه به زندان می رود؟ .هرگاه با حکم قطعی دادگاه کسی محکوم به پرداخت دین به دیگری شود و از اجرای حکم خودداری نماید و ضمنا از او مالی بدست نیاید با درخواست کسی که حکم به نفع او صادر شده به زندان روانه خواهد شد مگر آن که ثابت کند قدرت و توانایی پرداخت بدهی را به صورت اقساط یا به طور کلی ندارد که اصطلاحا به این شخص معسر گفته می شود .