حیرت متافیزیکی

[توشی هیکو ایزوتسو] (1)

حیرت متافیزیکی

Metaphysical Perplexity

از منظر ابن عربی، تنها نگرش درست انسان نسبت به حق وحدتی است که در همآهنگی تنزیه و تشبیه، و بر اساس شهود عرفانی، «کشف»، درک پذیر می شود. نگرش درستی که بتواند در خود، تنزیه و تشبیه را تلفیق کند، همانا مشاهده ی وحدت در کثرت، و کثرت در وحدت، یعنی بسیار را یکی و یکی را بسیار دیدن است. ابن عربی ادراک این تطابق تقابلی را حیرتمی خواند، که البته حیرت متافیزیکی است، زیرا مشاهده ی ماهیت اشیای این عالم، انسان را چنان حیران می کند که نمی تواند به سادگی خود را قانع کند که حقیقت وجود وحدت است یا کثرت.

الکاشانی: اصنام، از حیثیتی، نماد کثرت صوری مشهود در این عالم محسوب می شوند. هر که آنها را «با دیده ی توحیدی» ، یعنی با پیش تصور تنزیه، بنگرد ، شرمنده می شود؛ و در پیشگاه یکتایی که با تجلیات نامتناهی و متنوع، و با محمل های عرضی این تجلیات در ارتباط است، حیران می گردد.

***

[یزدانپناه عسکری]

حیرت متافیزیکی، حقیقت کشانده و رانده شدن انسان در آزمون تنزیه و تشبیه کیهانی می باشد. اراده کیهانی آزمون پیوسته ی آگاهی است . خودآگاهی کیهانی، در خلقت و آفرینش کثرت مخلوقات. با همسویی و آگاهی و وحدت آگاهی مخلوقات، افزایش می یابد.

_______

1 - مفاتیح الفصوص، محیی الدین ابن عربی (بررسی مفاهیم کلیدی فصوص الحکم)، توشی هیکو ایزوتسو، مترجم: حسین مریدی، دانشگاه رازی کرمانشاه ۱۳۸۵. ص 115 9 +15:160