در خدمت و خیانت حکمرانی...
در عصر دانش، مفهوم حکمرانی «ناجی نوظهور» به عنوان یک فرآیند پیچیده و پویا بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. حکمرانی به معنای اعمال قدرت و مدیریت منابع به منظور تحقق اهداف جامعه، در دنیای امروز با تحولات گسترده ای همراه شده است. این تحولات نه تنها در زمینه های فناوری و اطلاعات بلکه در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز به وقوع پیوسته اند.
در تعریفی جامع، حکمرانی عبارت است از مجموعه ای از نهادها، سیاست ها، مقررات، رویه ها و رفتارهایی که تعیین می کنند چگونه قدرت اعمال و منابع مدیریت شوند. حکمرانی مطلوب بر پایه اصولی چون شفافیت، پاسخ گویی، مشارکت عمومی، عدالت و کارآمدی بنا شده است. در عصر جدید، این اصول بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند، چرا که افزایش آگاهی عمومی و دسترسی به اطلاعات، مردم را نسبت به حقوق و نیازهای خود آگاه تر کرده است.
با این حال، پیچیدگی های ذاتی حکمرانی و خطر انحراف به سوی دیکتاتوری و مسائل حاشیه ای، چالش های جدی را به وجود آورده است. رویکرد «در خدمت و خیانت حکمرانی»، که الهام گرفته از کتاب «در خدمت و خیانت روشن فکران» اثر همیشه ماندگار جلال آل احمد است، به واکاوی دوگانگی ذاتی در مقوله حکمرانی پرداخته و مفاهیم مشابهی را در حوزه های روشن فکری و حکمرانی تحلیل می کند.
این رویکرد تحلیلی، با مطالعه منابع علمی مرتبط، چارچوبی روشن فکرانه برای حکمرانی ترسیم می کند و تعاریف و شاخص هایی برای تبیین حکمرانی مطلوب ارائه می دهد. حکمرانی مطلوب، رویکردی است که در خدمت مردم و منافع ملی عمل کرده و از قدرت خود برای ارتقای عدالت، رفاه و توسعه جامعه بهره می برد. در مقابل، حکمرانی تباه، منافع شخصی و گروهی را بر منافع عمومی ترجیح داده و از قدرت برای سرکوب و استثمار مردم استفاده می کند.
مطالعات نشان می دهند که منابع فارسی در زمینه تدوین منشورهای اخلاقی برای حکمرانی به طور کامل غنی نشده و نیاز به تلاش ها و کاوش های عمیق تر در این زمینه وجود دارد. در این عصر پر از دانش و اطلاعات، توجه به حکمرانی عادلانه و جلوگیری از انحرافات دیکتاتوری از اهمیت بسزایی برخوردار است.
بنابراین، لازم است پژوهش گران و اندیش مندان با بهره گیری از تجربیات تاریخی و منابع علمی موجود، به تدوین و تبیین اصول حکمرانی مطلوب بپردازند تا بتوان از چالش های پیش رو عبور کرده و به سوی آینده ای روشن تر حرکت کرد. حکمرانی ای که در خدمت مردم و منافع ملی باشد، می تواند تضمین کننده توسعه پایدار و عدالت اجتماعی باشد و در نهایت، منجر به ساختن جوامعی بهتر و عادلانه تر برای نسل های آینده گردد.
چرا که مفهوم حکمرانی به معنای تفویض قدرت و توزیع منابع است نه تراکم آن!