مراحل بهبود زخم

«مراحل بهبود زخم»

مراحل بهبود زخم و فرآیند در بیماران مختلف، با توجه به نوع زخم، متفاوت است. اما در حالت کلی زخم های کوچک، زمان کمتری را برای بهبود نیازدارند و بالعکس؛ زخم های عمیق نیازمند زمان و مراقبت بیشتری برای بهبود هستند. زمانی که بدن دچار زخم می شود، چهار مرحله به صورت آبشاری و پشت سر هم برای بهبودی اتفاق می افتند. این چهار مرحله عبارتند از: 1)هموستازی، 2)التهابی، 3)تکثیری، 4)تغییر شکل.

شکل: مراحل بهبود زخم

1- مرحله ی هموستازی:

هموستازی، فاز اولیه دربهبود زخمی است که دچار خونریزی بوده و هدف ازاین مرحله متوقف کردن خونریزی است. در این مرحله، سامانه ی انعقاد خون در بدن فعال می شود، رگ های خونی منقبض شده و برای بند آمدن جریان خون، روی زخم دلمه بسته می شود. در این فرآیند، پلاکت ها در تماس با کلاژن قرار گرفته که باعث فعال سازی و متراکم شدن می شود. آنزیم ترومبین (Thrombin)، محور فرآیند انعقاد خون است. این آنزیم یک روزنه فیبرین تشکیل می دهدو خوشه های پلاکت ها برای ایجاد یک دلمه پایدار در کنار هم می آیند.

2-مرحله ی التهابی:

مرحله ی دوم، دفاعی یا التهابی است که با درد، تورم و قرمزی همراه است. این مرحله با وجود ناخوشایند بودن فیزیکی، فاز مهمی محسوب می شود؛ زیرا مانع آلودگی شده و خونریزی را کنترل می کند. در این مرحله تخریب باکتری ها، حذف بقایای بافت آسیب دیده و زمینه سازی بستر زخم برای رشد بافت جدید اتفاق می افتد. در این مرحله نوعی از گلبول های سفید به نام نوتروفیل وارد محل زخم می شوند و باکتری ها را از بین می برند. علاوه بر این، این سلول ها عوامل رشد و پروتئین ها ا ترشح می کنند تا سلول های سامانه ی ایمنی جذب زخم شده و فرآیند بهبود تسهیل شود. این مرحله معمولا 4 تا 6 روز طول می کشد.

3- مر حله ی تکثیر:

به محض تمیز شدن زخم، این مرحله شروع می شود که خود شامل سه فاز ایت: 1)پر کردن زخم، 2)فشردگی لبه های زخم،3) پوشش دهی زخم (اپی تلیالیزاسیون). در مدت زمان فاز اول، بافت دانه ای قرمز عمیق، بستر زخم را با بافت پیوندی پر کرده و رگ های خونی جدید شکل می گیرند. بافت تازه تشکیل شده شامل ترکیبی از شبکه خارجی سلولی و کلاژن است. در فاز دوم و در مدت فشردگی، لبه های زخم به سمت مرکز زخم کشیده می شوند. در فاز سوم نیز، سلول های اپی تلیال از بستر و یا از لبه های زخم در عرض زخم مهاجرت کرده تا زمانی که زخم با اپی تلیال پوشش داده شود. مرحله ی تکثیر معمولا از 4 تا 24 روز طول می کشد.

4- مرحله تغییر شکل:

این مرحله، آخرین مرحله ی بهبود زخم است. در این مرحله، بافت تشکیل شده به آرامیاستحکام خود را بدست می آورد. در این مرحله کلاژن تغییر شکل می دهد و زخم کاملا بسته می شود. به همین دلیل به این مرحله «تغییر شکل» می گویند. سلول هایی که برای ترمیم مورد استفاده قرار گرفته اند، دیگر مورد نیاز نیستند و توسط مرگ سلولی برنامه ریزی شده یا آپوپتوز از بین می روند و بعد جایگزین می شوند. این مرحله معمولا بعد از 21 روز اتفاق می افتد و می تواند حتی تا چندین سال نیز ادامه داشته باشد.