ذات مطلق

[توشی هیکو ایزوتسو] (1)

همان گونه که ابن عربی در توالی حضرات خمسه متذکر می شود، قضیه از این قرار نیست که بین الوهیه و العالم الشهاده فقط عین ثابته ی واحدی وجود داشته باشد، بلکه ما می توانیم تمام اعیان ثابته را که به صور متفاوت در هر حضرتی از حضرات وجود، یعنی از الحق تا عالم شهاده تجلی وجودی دارند اعیان بنامیم. ذات مطلق یا حق «از هر صفت یا نسبی منزه، تعین ناپذیر و شناخت ناپذیر، و به قول ابن عربی، «انکرالنکیرات». توصیف ناپذیر، بی نیاز و تغییرناپذیراست؛ جوهر هم نیست، بلکه « جوهر واحده ای است، که جوهری جز او وجود ندارد.»

اولین مرحله ی خلق مسما به احدیه یا مطلق است، که ادراک پذیر نیست و فراسوی تمام صفات می باشد، در نزول به وحدانیه است که به حق در این مقام خصیصه های اسمایی نسبت داده می شود.

***

[اسیری لاهیجی]

ذات احدیت به اعتبار انتفای اسماء و صفات مقدس و معرا از جمع قیود و نسبت و اضافات است و این مرتبه را احدیت صرفه می نامند و بی رنگی اشارات بدین معناست چه در این مرتبه از قید و رنگ تقید بالکل مبراست و چون از آن مقام احدیت به مرتبه واحدیت که منشاء اسماء و صفات و نسب است تنزل نمود مقید به قیود و تعینات نسب اسمایی گشت.

***

[یزدانپناه عسکری]

اخلاص، تجلی یافتن به توحید احدیت و صمدیت، تنها نمونه روا از بهره وری مقام کن و قرار دادن کامل همه آگاهی بر حق پیوند دهنده واحد با سوختن در عشق مقام احدیت است.

_______

1 - مفاتیح الفصوص، محیی الدین ابن عربی (بررسی مفاهیم کلیدی فصوص الحکم)، توشی هیکو ایزوتسو، مترجم: حسین مریدی، دانشگاه رازی کرمانشاه ۱۳۸۵. ص 244