تاب آوری اجتماعی

همان طور که می دانیم تاب آوری یا resiliency یعنی توانایی بهبودی از سختی ها و حرکت رو به جلو به روشی مثبت و سازگار. 

تاب آوری توانایی ما برای پیشرفت حتی در مواجهه با چالش هاست.

روابط اجتماعی مثبت، کلید تاب آوری هستند.

 هر چه انعطاف پذیرتر باشیم، بیشتر می‍ توانیم خود را با موقعیت های نامطلوب زندگی وفق دهیم و کیفیت زندگی مان را بهبود بخشیم.
اما نکته مهم اینکه در حالی که بسیاری از تحقیقات در مورد تاب آوری بر نقاط قوت فردی متمرکز هستند، این «حمایت اجتماعی» است که می تواند بیشترین اهمیت و تاثیر را در زندگی همه ما داشته باشد.

 قطعا همگی بر این باور هستیم که هنگام تجربه ای تلخ و سخت و زمان رویارویی با فراز و نشیب های زندگی، داشتن دوستانی که بتوانیم با آنها صحبت کنیم و نگرانی هایمان را با آنها در میان بگذاریم، یک نعمت بزرگ محسوب می شود.

اما این همان موردی است که کمتر مورد توجه محققان حوزه تاب آوری قرار گرفته است؛ اینکه آنها این نوع حمایت اجتماعی را به عنوان عاملی در افزایش تاب آوری افراد در نظر نگرفته اند و اغلب برای مطالعه ویژگی های فردی اهمیت زیادی قائل شده و زمینه اجتماعی را کمتر مدنظر قرار داده اند.البته که نقاط قوت فردی اهمیت زیادی در توسعه تاب آوری دارد. مطالعات نشان داده افرادی که شادتر هستند، اهداف جدی تری در زندگی دارند، سطح بالاتری از خودکارآمدی داشته و کنترل بیشتری بر موقعیت خود دارند و به نظر می رسد زمان بهبودی پس از تروما در آنها سریع تر است.

در برخی موارد، تاب آوری ممکن است بسته به نوع سختی هایی که با آن مواجه می شویم کمی متفاوت به نظر برسد، مانند از دست دادن همسر در مقابل تاثیرات دراز مدت سوء استفاده جنسی در دوران کودکی. همچنین باید توجه داشته باشیم که برخی از عوامل محافظتی که ممکن است به یک گروه از افراد کمک کند، لزوما به گروه دیگر کمک نخواهد کرد. مطالعات نشان می دهند که تاب آوری یک ویژگی پایدار نیست، بلکه در طول زمان در نوسان است و در معرض تغییرات رشدی یا محیطی است، نه صرفا ویژگی های شخصی.
اگرچه ممکن است تصور کنیم در مواجهه با سختی ها، راحت تر است که خودمان را تغییر دهیم اما تحقیقات نشان می دهند که روابط مثبت و محیط های حمایتی نقش مهمی دارند.

 در دسترس بودن حمایت اجتماعی در همه اشکال آن اعم از حمایت ابزاری، حمایت عاطفی، حمایت از نحوه تفکر شما در مورد چیزها، همگی مهم هستند و به ما در مواجهه با چالش ها کمک خواهند کرد. در واقع روابط اجتماعی مثبت، کلید تاب آوری هستند.

 داشتن روابط اجتماعی با کیفیت، به وضوح یک استراتژی برنده در زندگی است که با رفاه روانی و جسمی بیشتر مرتبط است.
مطالعات نشان داده که داشتن روابط مثبت در یک دوره از زندگی، موجب کاهش افسردگی در آینده می شود.

روابط اجتماعی مخصوصا برای افراد مسن که ممکن است با کاهش توانایی های شناختی یا چالش های سلامتی مواجه شوند، یک عامل مهم محافظت کننده است.
بسیاری از محققان حیطه تاب آوری اجتماعی معتقدند اگر داشتن روابط اجتماعی ضعیف را در مقابل سایر عوامل خطر مانند سیگار کشیدن و چاقی قرار دهیم، عدم ارتباط اجتماعی، به همان اندازه، یک عامل خطر قوی برای وقوع مرگ است.

در یک مطالعه همسرانی که به با همسر خود احساس همدلی و همگامی قوی داشتند، واکنش کمتری نسبت به شوک الکتریکی خفیف نشان دادند. همچنین لمس مراقبتی یک پرسنل مراقبت های بهداشتی، درد قربانیان تصادف را تا شش ماه بعد کاهش داد.
روابط حمایتی به ویژه روابط حمایتی که باعث ایجاد دلبستگی، همدلی، اتحاد قابل اعتماد و یکپارچگی اجتماعی می شود، توانسته به آن دسته از کودکانی که از ناراحتی های روانی رنج می بردند، بسیار کمک کند به طوری که آنها با داشتن روابط اجتماعی مثبت و ارتباط با دیگران، پس از نوجوانی به بزرگسالان سازگارتری تبدیل شوند.
انجمن روان شناسی آمریکا در گزارشی درباره تاب آوری نوشت: «مطالعات بسیاری نشان می دهند که عامل اصلی تاب آوری داشتن روابط مراقبتی و حمایتی در داخل و خارج از خانواده است. روابطی که عشق و اعتماد ایجاد می کند، الگوهایی را ارائه می دهد و تشویق و اطمینان می دهد، به تقویت تاب آوری فرد کمک می کند.»
شاید به همین دلیل است که وقتی دچار مشکل می شویم، طبیعتا به شبکه های اجتماعی خود پناه می بریم خواه آنها ما را مورد حمایت عاطفی و اجتماعی قرار دهند خواه صرفا یک تماشاگر باشند.
تاب آوری اجتماعی تا حدودی به فرهنگ نیز بستگی دارد. آنچه برای تاب آوری در یک فرهنگ مهم است ممکن است در فرهنگ دیگر اهمیت کمتری داشته باشد. به عنوان مثال، در فرهنگ های جمع گرایانه تر که رفاه گروه بیشتر از رفاه فرد ارزش گذاری می شود، حمایت اجتماعی ممکن است در غلبه بر موانع بیشتری اثرگذار باشد. علاوه بر این، برخی از ویژگی های فردی که از تاب آوری در یک فرهنگ حمایت می کنند، ممکن است در فرهنگ دیگر آسیب وارد کنند.

تاب آوری ما ممکن است به همان اندازه که به نقاط قوت شخصی ما مرتبط است، به محیط اجتماعی و دایره حمایتی ما نیز مربوط باشد. شبکه های تامین اجتماعی، تاب آوری شهروندان را افزایش می دهند. در کشورهایی که حمایت های اجتماعی از قبیل مراقبت های بهداشتی رایگان و همگانی و مرخصی والدین با حقوق، توسط دولت ارائه می شود، مردم شادتر و سالم تر هستند و همین استراتژی به آنها کمک می کند تا از چالش ها و بلایا نجات پیدا کنند. هنگامی که این حمایت ها حذف می شوند، افراد از نظر روانی رنج می برند.

تاب آوری با ارتباطات اجتماعی قوی تر، همراه است. بسیاری از محققان پیشنهاد می کنند که داشتن یک زندگی نوع دوستانه تر و با معناتر به ما کمک می کند در هنگام وقوع مصائب، تاب آورتر باشیم. شواهدی از تحقیقات دیگر نشان می دهند که نوع دوستی با روابط اجتماعی مرتبط است و به تاب آوری و انعطاف پذیری کمک می کند.
تمرین قدردانی نیز روابط و شبکه های حمایت اجتماعی را تقویت کرده که به کاهش استرس و افسردگی کمک می کند. یک مسیر خوب برای رسیدن به احساسات هدفمند و با معنا که منابع خوبی برای تاب آوری هستند، درگیر شدن با فعالیت های معنادار است که برای افراد دیگر سودمند بوده و قطعا یک مولفه اجتماعی بزرگ محسوب می شود.
بسیاری از افرادی که از یک شکست رنج می برند اغلب تشویق می شوند که به یک درمانگر مراجعه کنند و یا به یک گروه حمایتی بپیوندند یا در کارهای داوطلبانه شرکت نمایند. همه این فعالیت ها در ریشه خود فرصتی برای ارتباط اجتماعی و عاطفی عمیق تر یا گسترده تر دارند.
حتی باورهای مذهبی برای بسیاری از افراد فرصتی برای تعمیق روابط اجتماعی است. مثلا به این فکر کنید که اعضای یک محله یا شهر یا روستا در مسجد دور هم جمع می شوند تا به افراد نیازمند در جامعه کمک کنند.
نتیجه اینکه اگر نتوانیم تاثیر حمایت اجتماعی در تاب آوری را درک کنیم، ممکن است در نهایت خود را برای شکست آماده کنیم. اگر بپذیریم که تاب آوری صرفا به معنای تمرکز بر نقاط قوت شخصی و غلبه بر مشکلات به صورت فردی نیست، راه های بیشتری برای خود و دیگران ایجاد می کنیم که سیستم های حمایتی خود را تقویت نماییم.
 همه ما برای رشد، شکوفایی و به زیستی و تاب آوری نیازمند دست های حمایتی یکدیگریم.