شرایط اهدا و دریافت جنین در ایران

شرایط دریافت جنین توسط زوجین نابارور در ایران

امیرحسین صفدری محقق و پژوهشگر علم حقوق

با توجه به این که در خصوص رحم اجاره ای در کشور ما قانون خاصی وجود ندارد اما در خصوص اهدای جنین یک قانون قدیمی داریم که هر چه زودتر باید اصلاح و بروز گردد تا اینطور نیاز روز جامعه هم پاسخ داده شود. قانونگذار ما در ماده 2 قانون نحوی اهدای جنین به زوجین نابارور مصوب سال 1382 برای دریافت جنین شرایطی را مقرر کرده و به صراحت بیان می کند:

تقاضای دریافت جنین اهدایی باید مشترکا از طرف زن و شوهر تنظیم و تسلیم دادگاه شود و دادگاه در صورت احراز شرایط ذیل مجوز دریافت جنین را صادر می کند: 

الف) زوجین بنا به گواهی پزشکی معتبر، امکان بچه دار شدن نداشته باشند و زوجه استعداد دریافت جنین را داشته باشد. 

ب) زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند. 

ج) هیچ یک از زوجین محجور نباشد. 

د) هیچ یک از زوجین مبتلا به بیماری های صعب العلاج نباشد. 

ه) هیچ یک از زوجین معتاد به مواد مخدر نباشد. 

و) زوجین بایستی تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.

در خصوص نحوی رسیدگی برای دریافت جنین توسط زوجین قانونگذار ما در ماده 4 قانون نحوه اهدای جنین بیان می کند: 

بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آئین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و عدم تایید صلاحیت زوجین قابل تجدیدنظر می باشد. 

نکته مهمی که باید گفت این است که برای دریافت جنین نیازی به تنظیم دادخواست نمی باشد و صرف یک درخواست ساده از طرف یک زوج برای دریافت جنین کفایت می کند، یعنی به زبان ساده تر تقاضای زوجین می تواند بر روی یک برگه سفید معمولی نوشته شود و به امضای زوج و زوجه برسد و پس از آن تقدیم دادگاه خانواده محل اقامت شان بشود.

شرایط اهدای جنین توسط زوجین بارور

قانونگذار ما در ماده 2 آئین نامه اجرایی قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور مصوب 1383 در خصوص زوج هایی که می توانند جنین اهدا کنند می گوید: زوج های اهداء کننده باید دارای شرایط زیر باشند: 

الف) علقه و رابطه زوجیت قانونی و شرعی. 

ب) سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب. 

پ) نداشتن اعتیاد به مواد اعتیاد آور و روان گردان. 

ت) مبتلا نبودن به بیماری های صعب العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و... .

قانونگذار ما برای تاکید بیشتر در ماده 3 این آئین نامه به صراحت بیان می کند: 

اهداء جنین باید با موافقت و رضایت کتبی زوج های اهداء کننده و در مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری، با احراز هویت آنان و به صورت محرمانه انجام گیرد. و مطابق تبصره ماده ۶ این آئین نامه اطلاعات مربوط به جنین های اهدایی جزو اطلاعات به کلی سری طبقه بندی محسوب می شوند. با توجه به مفاد این قانون و آئین نامه آن باید گفت افشای این اطلاعات جرم بوده و مجازات سختی برای مرتکبان آن خواهد داشت.