ایران و حکمرانی مردمی

حکمرانی مردمی: گامی به سوی جامعه ای عادلانه و توسعه یافته

حکمرانی مردمی، مفهومی فراتر از یک نظام سیاسی است. این ایده، شیوه ای از زندگی را ترسیم می کند که در آن مردم نه تنها در سرنوشت خود، بلکه در سرنوشت جامعه نیز نقش آفرینی می کنند. در این نظام، قدرت از فراز هرم قدرت به سوی قاعده آن سرازیر می شود و مردم به عنوان صاحبان اصلی قدرت، در تصمیم گیری ها و فرآیندهای اداره امور کشور مشارکت فعال دارند.

حکمرانی مردمی، ضرورتی انکارناپذیر:

در دنیای پیچیده امروز، با چالش های فزاینده ای در عرصه های مختلف روبرو هستیم. حل این چالش ها به تنهایی از عهده هیچ دولت یا گروهی برنمی آید. حکمرانی مردمی با به کارگیری خرد جمعی و ظرفیت های بالقوه آحاد جامعه، بستری مناسب برای یافتن راه حل های خلاقانه و پایدار فراهم می کند.

مزایای بی شماری که حکمرانی مردمی به ارمغان می آورد:

• ثبات و امنیت: مشارکت مردم در تصمیم گیری ها و احساس تعلق خاطر آنها به نظام، به انسجام و همبستگی اجتماعی می انجامد و از بروز ناآرامی ها و تنش ها جلوگیری می کند.
• توسعه پایدار: زمانی که مردم در برنامه ریزی و اجرای برنامه های توسعه مشارکت می کنند، نیازها و خواسته های خود را به طور دقیق تر می شناسند و در جهت رفع آنها تلاش می کنند. این امر به تحقق توسعه ای پایدار و متوازن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی می انجامد.
• مبارزه با فساد: شفافیت و پاسخگویی، دو رکن اساسی حکمرانی مردمی، زمینه را برای ریشه کن کردن فساد و سوءاستفاده از قدرت فراهم می کنند. در این نظام، مردم بر عملکرد مسئولان نظارت دارند و در صورت مشاهده هرگونه تخلفی، می توانند آن را به مراجع ذیصلاح گزارش دهند.
• حمایت از حقوق بشر: در جوامع مبتنی بر حکمرانی مردمی، کرامت و ارزش های انسانی مورد احترام قرار می گیرد و حقوق همه افراد، فارغ از هرگونه تمایز، به رسمیت شناخته می شود.

چالش هایی که در مسیر تحقق حکمرانی مردمی باید از آنها عبور کرد:

• ایجاد فرهنگ مشارکت: نهادینه کردن فرهنگ مشارکت در بین مردم، نیازمند تلاش های آموزشی و فرهنگی مستمر است. باید از سنین پایین، به افراد آموزش داده شود که در امور مربوط به خود و جامعه شان مشارکت فعال داشته باشند.
• ظرفیت سازی: برای مشارکت موثر در فرآیندهای حکمرانی مردمی، لازم است که مردم از دانش و مهارت های لازم برخوردار باشند. این امر مستلزم برگزاری دوره های آموزشی و توانمندسازی برای اقشار مختلف جامعه است.
• موجودیت گروه های ذی نفع: در جوامع متنوع، جلب مشارکت همه گروه های ذی نفع در تصمیم گیری ها می تواند چالش برانگیز باشد. باید سازوکارهایی طراحی شود تا همه گروه ها احساس کنند که در فرآیند تصمیم گیری ها نقش دارند و نظرات آنها شنیده می شود.
• فشار گروه های قدرت: گروه های قدرت ممکن است برای حفظ منافع خود، در مقابل اصلاحات و مشارکت مردمی مقاومت کنند. باید با ایجاد زمینه های شفافیت و پاسخگویی، قدرت این گروه ها را مهار کرد و از اعمال نفوذ آنها در امور عمومی جلوگیری کرد.

حکمرانی مردمی در ایران: ضرورتی انکارناپذیر در گام دوم انقلاب

در جمهوری اسلامی ایران، اصل حاکمیت مردم بر سرنوشت خود در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است. با این حال، برای تحقق کامل حکمرانی مردمی در ایران، هنوز راه درازی در پیش است. رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، بر ضرورت مردمی کردن نظام اداری و اقتصادی تاکید کرده اند. این امر نشان دهنده عزم نظام جمهوری اسلامی برای حرکت به سوی حکمرانی مردمی و مشارکت بیشتر مردم در اداره امور کشور است.