آسیب شناسی اکوسیستم استارتاپی ایران و نقش آفرینان این حوزه: از شتاب دهنده تا استارتاپ
دکتر یونس یونسیان فعال اکوسیستم استارتاپی کشور و موسس شتاب دهنده شاهکار در دانشگاه صنعتی شاهرود در حاشیه هفتمین همایش مدیران فناوری اطلاعات کشور به نقد وضعیت فعلی استارتاپ ها و حمایت های موجود کشور از این حوزه و فعالان این اکوسیستم پرداخت. قوانین مدون، مالیات، بیمه، نبود حمایت های همه جانبه، مشخص نبودن جایگاه در برنامه های اقتصادی، ناشناخته بودن و نداشتن چشم انداز و برنامه جامع از جمله موانع توسعه کسب و کارهای الکترونیکی و استارت آپ های کشور مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در دنیایی که ارتباطات و اینترنت در آن نقش تاثیرگذار و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وسیعی دارند حوزه نوینی همچون استارت آپ ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند و این عرصه به همان اندازه که می تواند پر قدرت و توانمند عمل کند در عین حال آسیب پذیر و حساس به شرایط اکوسیستم باشند.
برآیندهای موجود در فضای عملیاتی و اجرایی اکوسیستم استارتاپی مبین این است که بحث 'استارت آپ' ها و به دنبال آن خانه های خلاق و شرکت های خلاق هم اکنون در ایران تبدیل به یک بحث روز و داغ شده اند و تب این مسایل از اهمیت و نگاه جدی به موضوع کاسته است. این شرکت ها که با ورود به عرصه های مختلف، در حال تغییر ساز و کارهای کسب و کار در جامعه هستند در واقع می توانند راهی برای نیل به اهداف تعیین شده در اقتصاد مقاومتی باشند اما متاسفانه کارگزاران و مسولان این حوزه فاقد نگاه نقشه محور و منطبق با نقشه علمی کشور و ریزه کاری های این مسیر هستند.
کشور ایران با وجود نزدیک به شش هزار استارت آپ فعال، بزرگترین استارت آپ های منطقه را به خود اختصاص داده که باید از این ظرفیت در راستای توسعه پایدار به خوبی استفاده شود، ایجاد شتاب دهنده ها می تواند تضمین کننده آینده این شرکت ها و حمایت کننده مالی آنها باشند و به علاوه مستمرساز و تامین کننده بسیاری ازنیازهای آنها باشد. نکته مهم اینجاست که کسب و کارهای مجازی به دلیل نوپا بودن با مشکلات خاص خود در زمینه جذب سرمایه دست و پنجه نرم می کنند، به گفته کارشناسان بسیاری از شرکت های فعال در این حوزه از خدمات بین المللی بهره می برند که در صورت ممنوعیت، مشکلات جدی برابر آنها قرار خواهد گرفت و ممکن است برخی در پرداخت های خود دچار مشکل شوند. در شرایط کنونی با توجه به تحریم های اقتصادی، استارت آپ ها که بازارهای کوچک و نوپایی هستند به دلایل موجود با مشکلات عدیده ای روبرو و برخی از آنها صدمه های بسیاری را متحمل شده اند، آنها از این وضعیت به شدت نگران هستند زیرا در مواقعی با کمبود یا نبود کالاهای مورد نیاز مواجه می شوند.
برخی از این کسب و کارهای اینترنتی هنوز نتوانسته اند برای خود ایجاد بازار کنند و باید به ناچار از این فضا خارج شوند و همچنین افزایش حقوق ها شرایط دشواری را برای کارفرمای این صنف ایجاد کرده است. از طرف دیگر با توجه به شرایط سیاسی موجود و تحریم ها، در ایجاد بازارهای بین المللی محدودیت های بسیاری برای این حوزه ایجاد شده و آنها را برای فروش کالا به کشورهای خارجی با مشکلات زیادی مواجه کرده است.
به طور مثال بسیاری از این شرکت ها در این عرصه، آمادگی فروش کالا و خدمات در کشورهای حاشیه مانند عراق را دارند اما شرایط کنونی مانع این کار می شود، همچنین نظام پرداخت این حوزه در این شرایط با تنش هایی مواجه است زیرا سرورها و بسیاری از سرویس های تبلیغاتی استار تاپ ها در خارج کشور صورت می گرفت که با این وجود آنها مجبورند هویت خود را ایرانی جلوه ندهند تا مشکل خود را حل کنند.
در این شرایط تمامی بخش های اجرایی برای بقا تلاش می کنند و در این میان استار تاپ ها به عنوان کسب و کارهایی نوین و نوپا ضربه پذیرتر هستند که اگر این بخش آسیب ببیند، آینده آنها به چالش کشیده خواهد شد.
استار تاپ ها باید حس کنند که در کنار دیگر عوامل اجرایی دولت قرار دارند، گرچه تاکنون سیستم دولتی حاضر نشده است، مشکلات خود را با استار تاپ ها حل کند اگر این حوزه از حمایت های همه جانبه مسوولان برخوردار شود به راحتی می تواند با هزینه های اندک و خلق نوآوری ها منابع مصرفی کشور را نظم دهد.