فضیلت ادراک

فضیلت Virtue

[ارسطو]

فضیلت عبارت است از استعداد طبیعی یا اکتسابی برای قیام به افعال مطابق با خیر. فضیلت در هر صفتی حد وسط آن است، به ناچار آنچه از آن صفت در دو طرف نهایی قرار گیرد، یعنی در حد افراط یا تفریط ، منقصت محسوب خواهد شد. هر فضیلتی وسط دو رذیلت است.

***

[کانت]

نمی توان کسی را صاحب فضیلت دانست مگر اینکه فعل او صادر از اراده صالح باشد. فضیلت مبدا داخلی افعالی است که انسان توسط آنها به کمال ذاتی خود و سعادت خود تحقق میدهد. استقلال ذاتی، قول به این است که امر واجب یک قانون داخلی است که انسان تحت تاثیر اراده و عقل خود تابع آن است.

***

[یزدانپناه عسکری]

1- تفقه با نطق در دنیای عقل و منطق و نطق، خبره ومعرفت به باطن امور. (یکادون یفقهون قولا)

2- ادراک کلی به اراده و قدرت و توان الاسب و تفقه به اراده.

3- فضیلت، استعداد دائم سیال بودن درک انسان بدون باقی ماندن در موضع ادراک مطابق افعال ارادی یا قوانین منطقی است. فضیلت والای انسان، ادراک غایی و آمیختن در نشا و مرتبه شئون ذاتیه غیبیه لا اسم و لا رسم است.

الاسراء : 70 - و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا

النور : 35 - الله نور السماوات و الارض مثل نوره کمشکاه فیها مصباح المصباح فی زجاجه الزجاجه کانها کوکب دری یوقد من شجره مبارکه زیتونه لا شرقیه و لا غربیه یکاد زیتها یضیء و لو لم تمسسه نار نور علی نور یهدی الله لنوره من یشاء و یضرب الله الامثال للناس و الله بکل شیء علیم

الانعام : 46 - قل ا رایتم ان اخذ الله سمعکم و ابصارکم و ختم علی قلوبکم من اله غیر الله یاتیکم به انظر کیف نصرف الآیات ثم هم یصدفون

الانعام : 157 - او تقولوا لو انا انزل علینا الکتاب لکنا اهدی منهم فقد جاءکم بینه من ربکم و هدی و رحمه فمن اظلم ممن کذب بآیات الله و صدف عنها سنجزی الذین یصدفون عن آیاتنا سوء العذاب بما کانوا یصدفون

الکهف : 96 - آتونی زبر الحدید حتی اذا ساوی بین الصدفین قال انفخوا حتی اذا جعله نارا قال آتونی افرغ علیه قطرا

النساء : 78 - اینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیده و ان تصبهم حسنه یقولوا هذه من عند الله و ان تصبهم سیئه یقولوا هذه من عندک قل کل من عند الله فما لهولاء القوم لا یکادون یفقهون حدیثا

الحج : 72 - و اذا تتلی علیهم آیاتنا بینات تعرف فی وجوه الذین کفروا المنکر یکادون یسطون بالذین یتلون علیهم آیاتنا قل ا فانبئکم بشر من ذلکم النار وعدها الله الذین کفروا و بئس المصیر

الکهف : 91 - کذلک و قد احطنا بما لدیه خبرا

الکهف : 93 - حتی اذا بلغ بین السدین وجد من دونهما قوما لا یکادون یفقهون قولا

الکهف : 89 - ثم اتبع سببا

الکهف : 92 - ثم اتبع سببا

__

- جمیل صلیبا؛ منوچهر صانعی دره بیدی، فرهنگ فلسفی، انتشارات حکمت - تهران، چاپ: اول، ۱۳۶۶ ص 498

- دایره المعارف فارسی جلد دوم بخش اول، به سرپرستی غلامحسین مصاحب ، مرجع اصلی کتاب دایره المعارف کلمبیا– تهران : امیرکبیر، کتابهای جیبی،1387، صص 1911 – 1912 7:76