شیوه های احیاء، ترویج و ارتقاء بازی های بومی و محلی و ورزش های سنتی در ایران

بازی های بومی و محلی و ورزش های سنتی، هویت فرهنگی هر کشوری در حوزه ورزش آن کشور می باشد و به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ماندگار درپهنه ورزش، دارای جنبه های نشاط و شادابی و پیوستگی عمیق با زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته است و لذا از مهم ترین اجزای فرهنگ و فلکلور مردم هر ناحیه به شمار می آید.

بررسی تاریخ بسیاری از مسابقات رسمی ورزشی که در حال حاضر در دنیا انجام می شود نشانگر آنست که ورزش های امروزی برخاسته از فرهنگ اقوام و ملل جهان در گذشته های دور و نزدیک بوده و نشات گرفته از ورزشهای بومی و بازیهای سنتی است. همچنین از طریق بررسی این ورزشها و بازیها می توان ویژگیهای فرهنگی هر منطقه را مورد شناسایی قرار داد زیرا که این بازیها با خصایل نیک انسانی ارتباط دارد.

کشور پهناور ایران با تمدن چند هزار ساله مجموعه ای است از اقوام با فرهنگ های مختلف و به دلیل تنوع آب و هوایی و شرایط اقلیمی متفاوت و گوناگونی ریشه های فرهنگی هر یک از اقوام، بازیها و سرگرمیهای رایج در میان مردم نیز از تنوع و گستردگی زیادی برخوردار است. امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی ، صنعتی شدن و ورود فن آوریهای نوین در عرصه های مختلف زندگی انسانها ، بسیاری ازبازیهای سنتی منسوخ گردیده است.

انسانها با پرداختن به بازی، رفتارها و گرایش های اجتماعی را تمرین می کنند و به ارزش نظم و قانون درجامعه پی می برند و مهارت هایی را که لازمه زندگی اجتماعی است را می آموزند . استدلال با دیگران بودن، آنها را شانه به شانه خود حس کردن، با آنها به رقابت برخواستن و توانایی های خود را محک زدن و ارضاء نیازهای رقابت طلبی می تواند از انگیزه های اجتماعی قوی انسان برای بازی باشد.

ورزشها سنتی و بازیهای بومی به عنوان بخش مهمی از ورزش همگانی و تفریحی به جهت انطباق با علائق فردی افراد جامعه به راحتی مورد قبول افراد گرفته و با گسترش و عمومیت یافتن از مهم ترین جنبه هایی است که می تواند در افزایش تحرک و فعالیت جسمانی شهروندان نقش قابل توجهی ایفا نماید. برخی از این بازیها و ورزشها با قابلیت هایی که دارند حتی می توانند در عرصه های فراملی و بین المللی در دیگر کشورها مورد پذیرش قرار گرفته و در کنار ورزشهای امروزی که دارای تشکیلات فدراسیونی می باشند قرار بگیرند.

از جمله مهم ترین چالش پیش رو در برنامه ریزی و سیاست گذاری در جوامع امروزی ، رواج فرهنگ بی تحرکی و راحت طلبی در میان انسانها است. از طرفی ، وقوع پدیده و فرآیندجهانی سازی و نفوذ آن به فرهنگ های بکر و بومی این روند را تندتر نموده است. توجه به ورزشهای سنتی و بازیهای بومی و محلی علاوه بر تاثیرات جسمانی فواید قابل ملاحظه ای در ابعاد اجتماعی، فرهنگی،روحی و روانی، بین المللی و گردشگردی برای مردم وکشور خواهد داشت.

برنامه ها و راهکارهای اجرایی

- احیاء، ترویج و تقویت ورزشهای سنتی و بازیهای بومی و محلی در راستای تقویت هویت فرهنگی کشور

- ایجاد زمینه های مساعد و مناسب برای هدایت اقشارمختلف جامعه علی الخصوص کودکان و نوجوانان به سوی ورزش های سازمان یافته از طریق اشاعه و ترویج بازیهای بومی مفرح و نشاط آور

- ایجاد فرصت برای تفاهم، دوستی و روابط اجتماعی اقوام مختلف کشور

-ایجاد زمینه های مناسب برای مشارکت خانواده ها در ورزش های بومی و سنتی

- ایجاد فرصت برای مشارکت حداکثری اقشار مختلف جامعه(شهری-روستایی و عشایر)با توجه به تنوع و گستردگی ورزش های سنتی و بازی های بومی و محلی

-بهره مندی ازظرفیتها و همکاری و مشارکت نهادهای دولتی و غیردولتی ، بخش خصوصی و تشکل های مردم نهاد فعال در حوزه فرهنگ عمومی

- حضورجدی و فعال همراه با کسب جایگاه در تشکل ها و سازمانهای منطقه ای ، جهانی و بین المللی ورزشهای سنتی و تلاش در جهت معرفی ظرفیت های کشور

-کمک به فرآیند عمومی کردن ورزش در جامعه با برگزاری جشنواره ها، همایشها، مسابقات و سایر فعالیت هایی مرتبط با حوزه ورزش های سنتی و بازیهای بومی و محلی برای موجب افزایش انگیزه و ترغیب اقشار مختلف جامعه به تحرک و فعالیت بدنی

- مستندسازی ظرفیت های کشوردر حوزه ورزش های سنتی و بازیهای بومی و محلی از طریق چاپ کتاب، نشریات، بولتن، پوستر، فیلم و ...

- همکاری و تعامل موثر با کشورهای فارسی زبان در جهت احیاء و ترویج سنت های مشترک