بازی های بومی و محلی مبتنی بر سبک زندگی ایرانی

بازی های بومی و محلی سرشار از آداب، رسوم و خرده فرهنگ هایی است که بیانگر فرهنگ غنی و اصیل مردمان هر دیار است، بازی های بومی و محلی، بخشی از این آداب و آیین هاست که سرمایه فرهنگی و میراث معنوی ایران محسوب می شود. ایجاد یک تحول فرهنگی بزرگ، مستلزم تغییر در نگرش و عادات افراد در دوران کودکی است، زیرا در بزرگسالی نمی توان این کمبودها را جبران کرد. بازی های بومی- محلی گنجینه ای تمام نشدنی از همه فاکتورهای آمادگی جسمانی و رنگین کمانی از فرهنگی ناب ایرانی در خود نهفته دارند. بازی های بومی و محلی متنوع بوده و با نهایت آزادی و بدون مقید بودن به مکان، زمان و ابزار دست و پاگیر، قابل اجرا هستند. هریک از این بازی ها با توجه به نوع الگوی اجرا و پیچیدگی مهارتی آن، کمک شایانی به افزایش آمادگی حرکتی و مهارتی در سنین پایه برای ورود به عرصه ورزش قهرمانی خواهدکرد. شکوفایی ورزش های بومی و محلی، توجه به ورزش همگانی، ترویج فرهنگ نشاط و شادابی همسو با آموزه های دینی و تلفیق ورزش و ارزش باید به عنوان محور اصلی و اولویت مهم مورد توجه باشد و با عنایت به پیشرفت، توسعه و اقبال عمومی مردم به تربیت بدنی و ورزش همگانی از سویی و وجود ظرفیت های مناسب و بالا در ورزش های بومی و محلی از سوی دیگر ضروری است با اتخاذ سیاست ها و اجرای شیوه های مناسب و سنجیده،بسترهای لازم برای عینیت بخشی به این هدف مهم فراهم گرد. نظام نامه ورزش های بومی و محلی مجموعه ای مشتمل بر تعاریف، ماموریتها، چشم انداز، اهداف، ساختار، ضمانت های اجرایی، رویکردها و راهبردها، راهکارها و اقدامات عملی است.

در میان وقایع مندرج در متون تاریخی و ادبی برجا مانده از دوره اسلامی اشاره هایی درباره انواع بازی های رایج ایرانیان به چشم می خورد و ایرانیان بسیاری از بازیها و سرگرمی های بازمانده از گذشته را حفظ کرده اند. اطلاعاتی که از انواع بازیها و بازیچه های دوره صفوی در دست است، نشان می دهد که در این دوره بیش از سده های پیشین، پرداختن به بازی و سرگرمی در میان مردم رایج شد و نه تنها کودکان با انواع بازیچه های دست ساز بزرگسالان بازی می کردند، بلکه بزرگسالان نیز بیشتر اوقات فراغت خود را با تماشای بازی های نمایشی حیوانات، بندبازی و معرکه گیری که تردستان بر پا می داشتند یا به بازی چوگان بازی، قپق اندازی اشاره شده است.

در فرهنگ ایرانی تربیت صحیح کودک در کنار تامین نیازهای اساسی وی، از مهم ترین وظایف والدین است جنان که حتی در باره بازی کودکان نیز توصیه هایی ارائه شده است. طبق آنچه از چند و چون بازی های بومی و محلی و ورزش های سنتی سنتی پیداست سعی در آموزش مهارت های خاص و پرورش روح و جسم دارند. بازی های بومی و محلی سرشار از آداب، رسوم و خرده فرهنگ هایی است که بیانگر فرهنگ غنی و اصیل مردمان هر دیار است، بازی های بومی و محلی، بخشی از این آداب و آیین هاست که سرمایه فرهنگی و میراث معنوی ایران محسوب می شود. 

اهمیت بازی های بومی ومحلی و نقش تاثیرگذار آن در حفظ و بقای خرده فرهنگ ها، مسئولان و مدیران فرهنگی و ورزشی باید درسیاست گذاری های کلان و خرد نگاهی ویژه به این مقوله داشته باشند. یکی از دغدغه های سیاست گذاران فرهنگی و ورزشی، در جوامع پیشرفته، تلاش برای حفظ خرده فرهنگ ها وتکیه بر حفظ اصالت فرهنگ های بومی و محلی است.

بازیهای بومی، محلی نیز می تواند به عنوان مصداق فرهنگی، در به دوش کشیدن خرده فرهنگ های پسندیده بومی و انتقال آن به نسل جدید، نقش ویژه ای را بازی کنند کودکان و دانش آموزان به عنوان سرمایه های ملی، جزئی از شهروندان ما هستند که توجه به آنها، نشانگر عزم ملی در اصلاح ساختار جامعه است. اگر مسئولین هنگام تولید علم، با حساسیت بیشتری به پدیده منحوس تهاجم فرهنگی بیاندیشند، بی شک ابزار مورد نیاز برای این سرمایه گذاری عظیم را، از رفتار مشتاقانه کودکان به بازی و سرگرمی خواهند جست. بازیهای بومی، محلی در مدارس قادر خواهد بود منش پهلوانی، سنتهای ملی و اخلاق اسلامی را به دانش آموزان گوشزد کند و به ترویج و تبلیغ سبک زندگی و شخصیت ایرانی قابل قبولی بپردازد.

شکوفایی ورزش های بومی و محلی، توجه به ورزش همگانی، ترویج فرهنگ نشاط و شادابی همسو با آموزه های دینی و تلفیق ورزش و ارزش باید به عنوان محور اصلی و اولویت مهم مورد توجه باشد و با عنایت به پیشرفت، توسعه و اقبال عمومی مردم به تربیت بدنی و ورزش همگانی از سویی و وجود ظرفیت های مناسب و بالا در ورزش های بومی و محلی از سوی دیگر ضروری است با اتخاذ سیاست ها و اجرای شیوه های مناسب و سنجیده، بسترهای لازم برای عینیت بخشی به این هدف مهم فراهم گرد.