توصیف عالم هستی

[فصوص الحکم]
سه معنی دین در لغت: 1- انقیاد و اطاعت 2- جزا و پاداش 3- عادت. این هر سه معنی در واقع با هم ارتباط دارند. عادت که معنی سوم دین است با عود به معنی بازگشت هم ریشه است. معقول در عادت آن است که امری بعینه به همان حال که بود باز گردد. (1)
***
[شرح فصوص الحکم]
دین که جزاست تسمیه کرده شد به عادت یا مفسر گشت به عادت از آنکه شان و امر به سوی بنده بازمیگردد به حسب آنچه هم حال او اقتضای آن میکند. مفهوم از «عادت» بازگشتن امرست به حال اول چنانکه بود. عادت حقیقتی است از حقایق و آن عود شیء است بر حال اول (2)
***
[یزدانپناه عسکری]
در عالم وجود چیزی جز حق نیست این حقیقت معقول صورت ها و اشکال مختلف پیدا می کند و عودت به ادراک حقیقت جهان، فضیلت بزرگی است مبنی بر بازگشت از استناد به توصیف عالم هستی، به حقیقت عالم هستی.
__
1- فصوص الحکم ، ابن عربی ، درآمد برگردان متن ، توضیح و تحلیل محمدعلی موحد / صمد موحد – تهران نشر کارنامه 1386 ص 418 ، 421 ، 429 ،
2- تاج الدین حسین خوارزمی، شرح فصوص الحکم (خوارزمی/آملی)، 1جلد، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: دوم، 1379. ص 456 ، 457