بازتاب اسماء حق

[تاج الدین حسین خوارزمی]

در آیه شزیفه « و نحن اقرب الیه من حبل الورید» سخن از قرب الهی است، اما «خود کدام قرب اقرب از آن تواند بود که هویت حق عین اعضاء و قوای بنده باشد و بنده عبارت از همین اعضا و قواست، پس به حقیقت بنده حق مشهودست در خلق متوهم، از آن که حق را در مرایای اعیان تجلی هاست و به حسب هر مرآتی ظاهر به صورتی» است. (1)

***

[صمد موحد]

گرچه هر ممکنی از ممکنات و هر موجودی از موجودات همان حق است که در صورتی از صورت ها جلوه گر شده و در مظهری از مظاهر دیده می شود، اما هر آن که برای صورت ها وجودی مستقل از وجود حق قائل شود در پرده ی پندار و توهم است.

به عقیده ی ابن عربی از حق تعالی دو تلقی می توان داشت :

1- خلق را معقول (= مستور) ببینیم و حق را محسوس و مشهود.

این نگاه اهل کشف و شهود و وجود است که اعیان موجودات را به منزله ی آیینه وجود حق و اسماء و صفات او می نگرند.

2- حق را معقول بدانیم و خلق را مشهود.

این تلقی از آن فلاسفه و متکلمان و عامه ی مردم است. (2)

***

[یزدانپناه عسکری]

اعیان موجودات، بازتاب اسماء حق است پوشیده در نظام مظاهر .

نفس ناطقه انسان، بازتاب جمیع اسماء و صفات است. و لله ما فی السماوات و ما فی الارض و کان الله بکل شیء محیطا (النساء /126)

__

1- تاج الدین حسین خوارزمی، شرح فصوص الحکم(خوارزمی/آملی)، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: دوم، 1379. ص 525 – 524

2- فصوص الحکم ، ابن عربی ، درآمد برگردان متن ، توضیح وتحلیل محمدعلی موحد / صمد موحد – تهران نشر کارنامه 1386 ص 711