از حذف قبرستان تا مقبره سازی

در طول دهه های گذشته، منظر شهری ایران دچار تحولات اساسی شده که این تحول، حاصل تلاقی مدرنیسم با علم شهرسازی و معماری بوده و باعث بروز منظر بی هویت و یا به تعبیری، منظر صنعتی در شهرها گردیده است.

 در موضوع قبرستان ها نیز این تلاقی مشهود است.

برخی بر این عقیده بودند/هستند که قبرستان منظر شهر را زشت نشان می دهد و باید به مکانی دور[و خارج از شهر] منتقل شود و یا باید به نحوی تبدیل به مکانی برای تفریح شود.

این رویکرد در بسیاری در شهرهای ما اجرایی شده است.

می شود اینطور گفت که شاید زیبایی های ظاهری مدرنیسم(به اصطلاح) باعث تغییر منطق تحلیلی طراحان، برنامه ریزان و مدیران شهری شده است!

امروزه، مقبره سازی برای افراد عادی نیز، از جنس همان رویکردی است که وجود قبرستان در داخل شهر را زشت میپنداشت!

در شهر[علی الخصوص شهر اسلامی] قبرستان نباید در مکانی غیر قابل دسترس و دور از شهر باشد.

البته این مهم فقط مختص "شهرهای ایرانی-اسلامی" نیست. اساسا هر شهری در هر جای دنیا مطابق با این رویکرد طراحی می شود.

برای مثال؛ در یکی از شهرهای سوئد به نام لولیو (Luleå)، قبرستان در وسط شهر قرار دارد و مردم هر روز از کنار آن گذر می کنند! البته ناگفته نماند که اکثر شهرهای سوئد این چنین است که قبرستان در وسط شهر قرار دارد!

از حضرت علی علیه السلام پرسیدند که چرا شما در کنار بقیع مسکن گرفته اید؟ حضرت فرمود: زیرا من آنها را همسایگان صادقی یافتم که قیامت را متذکر می شوند: «قیل لامیر المومنین ع ما شانک جاورت المقبره فقال انی اجدهم جیران صدق... و یذکرون الآخره»(بحار، جلد ۴۱، صفحه ۱۳۲).

زیارت اهل قبور انسان را از غفلت بیرون می آورد و بهتر است که قبرستان ها در دسترس باشند و این در صورتی است که قبرستان ها متعدد باشد، تا مردم هر منطقه ای بتوانند راحت رفت و آمد کنند و گرفتار ترافیک و صرف وقت زیاد نشوند.

در قبرستان ها نباید آنگونه فضا را تزئین کنیم که گویا پارک است و مردم تفریحات خود را به آنجا منتقل کنند.